مجلهی آلمانی اشپیگل در تفسیری پیرامون دلایل شروع جنگ نتانیاهو علیه ایران مینویسد: در نخستین ساعات صبح جمعه، پس از آغاز موج اول حملات هوایی اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، با انتشار پیامی ویدئویی به دو زبان عبری و انگلیسی، آغاز عملیات نظامی را اعلام کرد. عملیات «شیر برخاسته» که نام آن از آیهای از کتاب مقدس الهام گرفته شده، به گفته نتانیاهو، در پاسخ به تهدید فزاینده برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران و «پیشگیری از وقوع هولوکاستی دیگر» صورت گرفته است.
نتانیاهو در این سخنرانی تأکید کرد: «هشتاد سال پیش، ملت یهود قربانی هولوکاستی شد که توسط رژیم نازی به اجرا درآمد. امروز، کشور یهود نمیپذیرد که قربانی هولوکاستی هستهای از سوی رژیم ایران شود.» او رژیم تهران را «استبدادی و بنیادگرا» خواند و گفت این رژیم آشکارا تهدید به نابودی اسرائیل کرده و میتواند در مدت کوتاهی به بمب اتمی دست یابد.
این تصمیم، به اذعان ناظران، یکی از پرمخاطرهترین اقدامات سیاسی و نظامی دوران نتانیاهو به شمار میرود. وی که اکنون ۷۵ ساله است، سالهاست تلاش برای توقف برنامه هستهای ایران را بهعنوان مأموریتی تاریخی برای خود ترسیم کرده است. منابع نزدیک به نخستوزیر اسرائیل در گفتوگو با نشریه اشپیگل تأیید کردهاند که نتانیاهو از سالها پیش خود را در موقعیتی تاریخی و الهی میبیند؛ مردی که نجات اسرائیل را تنها از طریق او ممکن میدانند.
در این میان، برخی تحلیلگران نتانیاهو را به چرچیل تشبیه میکنند؛ همانگونه که چرچیل در برابر تهدید نازیها ایستاد، نتانیاهو نیز خود را در نبردی مقدر با رژیم تهران میبیند. وی روز پیش از حمله نیز به دیوار ندبه در اورشلیم رفت و طبق گزارشها، یادداشتی با آیهای مشابه در میان شکافهای دیوار قرار داد: «قوم مانند شیری برخاسته و چون شیر نر بیدار خواهد شد.»
با این حال، این نخستین بار نیست که نتانیاهو به فکر حمله نظامی به ایران میافتد. از سال ۲۰۰۹ که دوباره به نخستوزیری رسید، بارها به ارتش و موساد دستور داده بود برای حمله به تأسیسات هستهای ایران آماده شوند. اما هر بار فرماندهان اطلاعاتی و نظامی او مخالفت کردند و حتی دولت وقت آمریکا نیز هشدار داد که چنین حملهای حمایت واشنگتن را نخواهد داشت. در نتیجه، نتانیاهو تاکنون به جنگی سایهوار بسنده کرده بود؛ با هدف قرار دادن اهداف ایرانی در سوریه، عملیات خرابکاری، و ترور دانشمندان هستهای.
اکنون اما به نظر میرسد معادلات تغییر کرده است. عملیات «شیر برخاسته» همزمان با پایان مهلت گفتوگوهای ایران و آمریکا برای احیای توافق هستهای صورت گرفت؛ مذاکراتی که با میانجیگری ترامپ در جریان بود و گفته میشد به مراحل نهایی رسیده است. نتانیاهو، به گفته تحلیلگران، با آغاز این حمله نهتنها آن مذاکرات را متوقف کرد، بلکه ابتکار عمل را از رقبای دیپلماتیک خود ربود.
نکته مهم دیگر، بحران داخلی نتانیاهو در پی جنگ غزه و افول شدید محبوبیت اوست. نظرسنجیها پیش از این حمله نشان میدادند که در صورت برگزاری انتخابات، او بار دیگر به نخستوزیری نخواهد رسید. همزمان، پروندههای فساد مالی علیه او در دادگاه جریان دارد. آغاز حمله به ایران، به باور برخی ناظران، میتواند تلاشی برای متحد کردن افکار عمومی اسرائیل حول محور امنیتی و نجات جایگاه سیاسیاش تلقی شود.
در سطح منطقهای نیز، اسرائیل پس از جنگ اکتبر ۲۰۲۳ با حماس، توانسته جایگاه منطقهای ایران را تضعیف کند؛ حزبالله لبنان تحت فشار شدید قرار گرفته، رژیم بشار اسد سقوط کرده، و حماس در نوار غزه در وضعیت بحرانی قرار دارد. این شرایط، به باور نتانیاهو، فرصتی استثنایی برای ضربه نهایی به تهران فراهم کرده است.
با وجود این، حتی مشاور امنیت ملی اسرائیل نیز در روز جمعه اذعان کرد که این عملیات نمیتواند کل برنامه هستهای ایران را نابود کند. هدف، به گفته او، این است که ایران تحت فشار نظامی حاضر به عقبنشینی در مذاکرات آتی شود. اما خطر تشدید تنش و ورود ایران به مسیر شتابیافتهتری برای دستیابی به سلاح هستهای، نگرانی اصلی جامعه جهانی است.
یکی از مشاوران پیشین نتانیاهو در پایان این گزارش به نشریه اشپیگل گفت: «اگر نتانیاهو موفق شود، همه افتخار از آن اوست. اما اگر شکست بخورد، این تصمیم میتواند به قیمت سقوط او تمام شود.»