رویترز در تفسیری پیرامون نیات نیانیاهو از حمله به ایران مینویسد:
حمله غافلگیرانه اسرائیل به تأسیسات هستهای و نظامی ایران در ساعات اولیه روز جمعه، فراتر از یک اقدام بازدارنده ساده علیه برنامه هستهای تهران به نظر میرسد. تحلیلگران و مقامات سابق غربی معتقدند که هدف گستردهتر ممکن است تلاش برای تضعیف ساختار رهبری جمهوری اسلامی و شاید حتی ایجاد زمینه برای تغییر رژیم باشد.
در جریان این حملات، نه تنها تأسیسات غنیسازی اورانیوم و کارخانههای موشکی ایران هدف قرار گرفت، بلکه فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هستهای نیز هدف عملیات قرار گرفتند. این اقدام نشاندهنده تلاش برای ضربه زدن به ساختار قدرت جمهوری اسلامی در داخل کشور و تضعیف جایگاه منطقهای آن ارزیابی میشود.
نتانیاهو خطاب به مردم ایران: فرصت آزادی شما فرا رسیده است
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در یک پیام ویدئویی، مستقیماً مردم ایران را خطاب قرار داد و مدعی شد که رژیمی که نزدیک به پنجاه سال است آنها را سرکوب میکند، اکنون تضعیف شده و فرصتی تاریخی برای تغییر فراهم شده است. او گفت: “این رژیم نمیداند چه چیزی به آن اصابت کرده و چه چیزی در انتظارش است.”
این سخنان نتانیاهو در حالی بیان شد که کارشناسان معتقدند حملات اسرائیل با تلفات غیرنظامی محدود طراحی شدهاند، که میتواند نشاندهنده انگیزهای سیاسی و روانی برای ایجاد نارضایتی عمومی در داخل ایران باشد.
توان نظامی اسرائیل برای نابودی کامل تأسیسات هستهای ایران کافی نیست
با وجود حملات گسترده، تحلیلگران نظامی بر این باورند که اسرائیل بهتنهایی توان تخریب کامل تأسیسات مستحکم و زیرزمینی ایران، نظیر تأسیسات فردو، را ندارد. حتی مقامات اسرائیلی نیز اذعان دارند که عملیات نظامی نمیتواند بهطور کامل یک برنامه هستهای را نابود کند، بلکه تنها ممکن است آن را به تعویق اندازد.
به گفته تزاچی هانگبی، مشاور امنیت ملی اسرائیل، حمله نظامی میتواند زمینهساز توافقی جدید با آمریکا شود که برنامه هستهای ایران را متوقف کند.
تردید نسبت به نتیجه احتمالی تغییر رژیم
در حالی که اسرائیل آشکارا از تغییر رژیم در ایران استقبال میکند، برخی کارشناسان هشدار میدهند که برکناری رهبری فعلی تهران لزوماً به پیدایش حکومتی دموکراتیک و صلحطلب منجر نخواهد شد. جاناتان پانیکوف، مقام سابق اطلاعاتی آمریکا، هشدار داد که ممکن است رژیم جایگزین حتی تندروتر از ساختار کنونی باشد.
سیمه شاین، تحلیلگر امنیتی اسرائیلی و مقام سابق موساد، گفت: “افرادی که در حملات کشته شدند، ستونهای ثبات امنیتی رژیم ایران بودند. هدف قرار دادن آنها ممکن است ساختار تصمیمگیری در داخل حکومت را دچار آشفتگی کند.”
عدم تمایل آمریکا به تغییر رژیم
در حالی که دولت ترامپ از حملات اسرائیل حمایت کرده و در رهگیری موشکهای ایرانی به اسرائیل کمک کرده است، نشانهای مبنی بر حمایت واشنگتن از سیاست تغییر رژیم در تهران وجود ندارد. کاخ سفید و نمایندگی ایران در سازمان ملل تاکنون به درخواست اظهارنظر درباره این موضوع پاسخ ندادهاند.
حملات روز جمعه ممکن است صرفاً آغاز یک عملیات طولانیمدت اسرائیلی علیه زیرساختهای هستهای ایران باشد. اما هدف نهایی آن – چه بازدارندگی هستهای باشد و چه تغییر ساختار قدرت در تهران – آیندهای نامشخص و مخاطرهآمیز را رقم زده است.