
مارک چمپیون، بلومبرگ: تصمیم بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای حمله به تأسیسات نظامی و هستهای ایران، ممکن است به جای نابودی یا حتی تأخیر در برنامه هستهای ایران، آن را به بمب هستهای نزدیکتر کند. این اقدام در شرایطی صورت گرفت که حمایت ایالات متحده از جمله در اختیار گذاشتن بمبهای سنگرشکن در دسترس نبود و همین موضوع میتواند این قمار پرمخاطره را به شکستی راهبردی تبدیل کند.
بر اساس اطلاعات آژانس بینالمللی انرژی اتمی، برنامه غنیسازی اورانیوم ایران در آستانه تولید سوخت با درجه تسلیحاتی است و انباشت اورانیوم تا غلظت ۶۰ درصد، که بسیار بالاتر از سطح غیرنظامی است، به این نگرانی دامن زده. هرچند اسرائیل خود دارای بازدارندگی هستهای است، اما بهعنوان کشوری کوچک نمیتواند خطر دستیابی یک قدرت خصمانه به سلاح هستهای را تحمل کند.
اما سؤال اصلی اینجاست که آیا این حملات هوایی واقعاً میتوانند موفق باشند؟ بسیاری از تحلیلگران معتقدند اسرائیل بدون پشتیبانی آمریکا قادر به نابودی کامل تأسیسات کلیدی همچون سایتهای فردو یا نطنز نیست، که در اعماق کوهها دفن شدهاند. حملاتی که بامداد جمعه صورت گرفت، بیشتر بر نابودی سامانههای پدافندی ایران، پایگاههای موشکی و فرماندهان ارشد متمرکز بود و نه مراکز اصلی غنیسازی.
دلایل حمله نیز دو دستهاند: نخست، کاهش توان دفاع هوایی و پتانسیل تلافی ایران در پی تضعیف حزبالله و حماس؛ دوم، ملاحظات سیاسی داخلی نتانیاهو که با افزایش نارضایتی از جنگ غزه و خطر سقوط دولت، به درگیری با ایران بهعنوان راهی برای جلب حمایت عمومی نگاه میکند.
یکی دیگر از ابهامات این است که آیا نتانیاهو در پی کشاندن آمریکا به این جنگ است یا نه. کارشناسان مدتهاست تأکید میکنند تنها راه تخریب کامل تأسیسات ایران، استفاده از بمبهای بسیار سنگین آمریکاست. اما تاکنون نشانهای از مشارکت مستقیم واشینگتن دیده نشده است.
رهبر ایران، آیتالله خامنهای، با وجود اعلام حمله تلافیجویانه با پهپادهای دوربرد، مستقیماً از تهدید ایالات متحده خودداری کرده است. چنین احتیاطی شاید به این دلیل باشد که تلافیجویی گسترده میتواند آمریکا را به جنگ بکشاند؛ امری که جمهوری اسلامی مایل به اجتناب از آن است.
نتیجه این تنشها میتواند فاجعهبار باشد. اگر ایران تصمیم بگیرد که از پیمان عدم اشاعه هستهای خارج شود یا برنامهاش را با سرعت بیشتری پیش ببرد، حمله اسرائیل بهجای بازدارندگی، نتیجهای معکوس خواهد داشت. در نهایت، اگر خامنهای موفق شود توازن را بین پاسخ قوی و پرهیز از تحریک آمریکا حفظ کند، اسرائیل با وجود نمایش قدرت نظامی، شاید عملاً به تسریع دستیابی ایران به بمب هستهای کمک کرده باشد.