نقد و بررسی فیلم «موفق باشی لئو گرانده»‏ – افسانه غزنچائی

انسی استوکس [نانسی] یک بیوه‎ ‎بازنشسته است که پس از یک ازدواج خسته‌کننده به دنبال ماجراجویی ‏جنسی و هیجان است. او یک کارگر‎ ‎جوان خوش‌تیپ به نام لئو گرانده را استخدام می‌کند، به این امید که از یک ‏شب لذت‌بخش و خود اکتشافی لذت ببرد. هرچند به شکلی غیررسمی، لئو برای نانسی نقش ‏یک راهنما را بازی می‌کند‎…‎او کمکش می‌کند از شر باورهای سنتی و شرم‌آلودش درباره سکس خلاص شود‎.‎‏ ‎نانسی با کمک لئو به بدن خودش اعتماد می‌کند…‎«آیا می‌شود آزادسازی جنسی و پذیرش بدن را از طریق مناسبات پولی ‏تجربه کرد؟ یا این فقط بازتولید همون روابط قدرتِ سرمایه‌دارانه‌ست، با ظاهری لطیف‌تر؟»‏

شناسنامه فیلم: ‏

موفق باشی، لئو گرانده ‏‎:(Good Luck to You, Leo Grande)‎ فیلمی کمدی-درام‎ ‎بریتانیایی ‏محصول سال ۲۰۲۲ به کارگردانی سوفی هاید‎ ‎و نویسندگی کیتی برند‎ ‎است. اما تامپسون‎ ‎و دریل ‏مک‌کورمک‎ ‎بازیگران این فیلم هستند. تامپسون نقش معلمی بیوه را ایفا می‌کند که کارگری جنسی را برای خود ‏استخدام می‌کند‎.‎‏ موفق باشی، لئو گرانده اولین افتتاحیهٔ جهانی خود را در جشنواره‌ی فیلم ساندنس‎ ‎‏۲۰۲۲‏‎ ‎در ‏‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۲ داشت و در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۲، در بریتانیا‎ ‎توسط لاینزگیت‎ ‎و به صورت دیجیتال در ایالات ‏متحده توسط سرچلایت پیکچرز‎ ‎اکران شد. این فیلم نقدهای مثبتی را از طرف منتقدان دریافت کرده‌است‎.‎

در باره‌ی کارگردان سوفی هاید: 

سوفی هاید یک کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده فیلم استرالیایی است که در ‏آدلاید، استرالیا مستقر است. او یکی از بنیان‌گذاران شرکت (‏Closer Productions‏)‏‎ ‎‏[۱] است و به خاطر ‏فیلم‌های تحسین‌شده‌ای مانند (‏‎۵۲ Tuesdays‎‏)۲۰۱۳ و  (‏Animals‏) ۲۰۱۹‏‎ ‎شناخته می‌شود‎.‎‏ او همچنین ‏چندین مستند ساخته است، از جمله (‏Life in Movement‏) ۲۰۱۱ که درباره‌ی زندگی و کارهای رقصنده و ‏طراح رقص تانیا لیدکه است. علاوه بر این، هاید در ساخت سریال‌های تلویزیونی مانند (‏The Hunting‏) ‏‏۲۰۱۹‏‎ ‎نیز نقش داشته است‎.‎‏ آخرین فیلم او، ‏Good Luck to You, Leo Grande، در جشنواره ‏Sundance ‎‏ سال ۲۰۲۲ به نمایش درآمد و مورد توجه قرار گرفت. همچنین، او در حال کار بر روی فیلم ‏جدیدی به نام ‏Jimpa ‎‏ است که بازیگرانی مانند اولیویا کلمن و جان لیثگو در آن حضور دارند‎.‎‏ هاید در دانشگاه ‏Flinders ‎‏ و ‏La Trobe ‎تحصیل کرده و از سال‌های نوجوانی به هنرهای نمایشی علاقه‌مند بوده است. او در ‏کنار برایان میسون، که همسر و همکارش است، به تولید فیلم‌های مستقل پرداخته و در صنعت سینما تأثیرگذار ‏بوده است

داستان فیلم: انسی استوکس یک بیوه‎ ‎بازنشسته است که پس از یک ازدواج خسته‌کننده به دنبال ماجراجویی ‏جنسی و هیجان است. او یک کارگر‎ ‎جوان خوش‌تیپ به نام لئو گرانده را استخدام می‌کند، به این امید که از یک ‏شب لذت‌بخش و خود اکتشافی لذت ببرد. 

در باره فیلم‌برداری صحنه‌های برهنه:‏

تصویربرداری اصلی‎ ‎در ۸ مارس ۲۰۲۱ آغاز شد و در ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ به پایان رسید. مکان‌های فیلمبرداری ‏شامل لندن‎ ‎و نوریچ‎ ‎بود. تامپسون ضبط صحنه‌های برهنه را با وجود سنش، «دشوار» توصیف کرده و افزود: «در ‏درخواست‌های وحشتناکی که نه تنها در دنیای واقعی بلکه در دنیای بازیگری از زنان می‌شود هیچ تغییری ایجاد ‏نشده‌است»‏‎.‎

فیلم‎ Good Luck to You, Leo Grande (2022) ‎به کارگردانی‎ Sophie Hyde ‎و با بازی ‏درخشان اما تامپسون‎ (Emma Thompson) ‎‏ و داریل مک‌کورمک‎ (Daryl McCormack) ‎فیلمی ‏متفاوت و جسورانه است که به شکلی صادقانه و انسانی به موضوعات پیچیده‌ای مانند تمایلات جنسی، پیری، ‏تنهایی، و خودشناسی می‌پردازد‎.‎

نانسی استوکس (با بازی اما تامپسون)، یک معلم بازنشسته‌ی ۶۰ ساله است که پس از مرگ همسرش درمی‌یابد ‏هیچ‌گاه در زندگی جنسی‌اش رضایت واقعی را تجربه نکرده است. او تصمیم می‌گیرد برای اولین بار با یک ‏اسکورت جوان به نام لئو گرانده (داریل مک‌کورمک) ملاقات کند تا تجربه‌ای نو و شاید نوعی رهایی را تجربه ‏کند‎.‎

نکات مثبت فیلم‎:‎‏ تامپسون با جسارت تمام، نقش زنی آسیب‌دیده، محتاط و در عین حال کنجکاو را بازی ‏می‌کند که در تلاش است با بدنی که دیگر آن را نمی‌شناسد و با نیازهایی که سرکوب‌شان کرده، کنار بیاید. ‏حضورش در سکانس‌های عریان و صادقانه، نشان از تعهد عمیق او به نقش دارد‎.‎

فیلم تقریبا به طور کامل در یک اتاق هتل می‌گذرد و بار آن بر دوش دیالوگ‌هاست. گفت‌وگوهای فلسفی، ‏احساسی و روان‌شناسانه بین دو شخصیت اصلی، بی‌پرده و گاهی طنزآمیز هستند و عمق شخصیتی آن‌ها را ‏آشکار می‌کنند‎.‎‏ ‏

فیلم تابوی بزرگ جامعه نسبت به تمایلات جنسی زنان مسن را به چالش می‌کشد. نانسی نماینده‌ی نسلی‌ست ‏که در سرکوب بزرگ شده، اما حالا تلاش دارد خودش را بازتعریف کند. لئو نیز تصویری متفاوت از یک اسکورت ‏ارائه می‌دهد: باهوش، دلسوز و با درک عمیق از روان آدم‌ها‎.‎

با استفاده از یک لوکیشن، دو بازیگر و فیلم‌برداری ساده،  ‏Good Luck to You, Leo Grande ‎‏ موفق ‏شده است مفاهیمی بسیار پیچیده درباره‌ی بدن، میل، آزادی و اعتماد به نفس را بیان کند‎.‎

نانسی، معلم بازنشسته‌ای در دهه‌ی شصت زندگی‌اش است که دچار بحران هویت جنسی و فردی شده. ‏زندگی‌اش تا این لحظه بر مبنای «اخلاق، وظیفه و ترس از قضاوت» بنا شده، و حالا برای اولین‌بار می‌خواهد از ‏این چارچوب‌ها خارج شود‎.‎‏ او  سال‌ها در رابطه‌ای سنتی و بدون لذت واقعی زندگی کرده است؛ هرگز با بدن یا ‏میل خودش راحت نبوده و در جایی از فیلم می‌گوید که حتی نمی‌داند چه چیزی در رابطه‌ی جنسی برایش ‏لذت‌بخش است. این نشان از یک سرکوب طولانی‌مدت تمایلات جنسی دارد که می‌توان آن را ناشی از عوامل ‏فرهنگی، مذهبی یا تربیتی دانست‎.‎‏ در اولین دیدارش با لئو، کاملاً مضطرب، کنترل‌گر و شکاک است. مدام ‏می‌خواهد بر موقعیت «کنترل» داشته باشد چون از آسیب‌پذیر بودن می‌ترسد. این نشان‌دهنده‌ی مکانیزم دفاعی ‏ذهنی او در برابر ترس از قضاوت، از دست دادن کنترل، و حتی لذت است‎.‎‏ فهرست کارهایی که نانسی می‌خواهد‌ ‏انجام دهد، نیز نشان‌دهنده‌ی نیاز او به کنترل و ساختار است. اما در پایان فیلم، فهرست اهمیتش را از دست ‏می‌دهد و لذت لحظه جایگزین برنامه‌ریزی وسواسی می‌شود‎.‎‏ کما اینکه‎ ‎در هر ملاقات، لباس‌های او ساده‌تر و ‏بدن‌نما‌تر می‌شود. این تغییر نماد آزاد شدن از پوشش‌های اجتماعی و نمادین است: فاصله گرفتن از نقش‌های ‏معلم، مادر، همسر مطیع. نانسی در طول فیلم، از یک زن محافظه‌کار و مضطرب به زنی تبدیل می‌شود که بدنش، ‏میلش و گذشته‌اش را می‌پذیرد. این مسیر، نه فقط یک تجربه جنسی، بلکه سفری به سوی خودشناسی و ‏پذیرش بدون قضاوت است‎.‎

تنها مکان فیلم، اتاقی است بسته اما امن. این فضا نمایانگر درون ذهن نانسی است: جایی که او به‌تدریج با خود ‏واقعی‌اش روبه‌رو می‌شود. همان‌طور که اتاق در ظاهر ثابت است، درون نانسی در حال تغییر عمیق است‎.‎‏ ‏ملاقات‌های او با لئو، در واقع چیزی شبیه به جلسات روان‌درمانی غیررسمی هستند. لئو نه‌تنها گوش می‌دهد، ‏بلکه با نرمی و بی‌قضاوت بودنش، باعث می‌شود نانسی با خودِ واقعی‌اش مواجه شود. او در هر ملاقات، لایه‌ای از ‏نقابش را کنار می‌زند و در نهایت با بدنش، خاطراتش و نیازهایش آشتی می‌کند‎.‎‏ در یکی از مهم‌ترین لحظات ‏فیلم، نانسی بدون خجالت در آینه به بدن برهنه‌اش نگاه می‌کند. این صحنه نه یک نمایش اروتیک، بلکه یک ‏بیانیه‌ی رهایی و خودپذیری است. او برای اولین‌بار نه با چشم مردانه، نه با قضاوت اجتماعی، بلکه از درون ‏خویش به بدنش نگاه می‌کند و آن را می‌پذیرد‎.‎‏ آینه عنصری کلیدی در سکانس پایانی فیلم است.  آینه نماد ‏خودآگاهی و مواجهه با حقیقت است. نگاه کردن نانسی به خودش بدون نفرت، بدون ترس، و با نوعی تحسین، ‏نقطه اوج سفر شخصی اوست‎.‎

برخلاف شخصیت نانسی که تغییراتش آشکار و پیشرونده‌ست، شخصیت لئو گرانده پیچیده‌تر و لایه‌مندتر است. ‏مثل آینه‌ای که هم بازتاب‌دهنده‌ی نیازهای دیگران است و هم در عین حال در تلاش برای عدم فراموشی ‏خودش.‏

آیا لئو واقعاً از کارش راضی هست؟ لئو با ظاهری بسیار مطمئن، آرام و پذیرا وارد فیلم می‌شود. او نقش ‏خودش را با افتخار «کارگر جنسی» می‌داند و معتقد است که دارد به مردم کمک می‌کند تا بدن‌شان و خودشان ‏را بپذیرند. پذیریش و رضایت لئو از کارش، همچون نقابی آرامش‌بخش و حرفه‌ای عمل می‌کند، نقابی که کم‌کم ‏در طول فیلم ترک برمی‌دارد‎.‎‏ ‏‎ ‎او در ابتدا نقش درمانگر را بازی می‌کند، اما خودش هم درگیر زخم‌ها و گذشته‌ای ‏دفن‌شده است. در گفت‌وگوهای بعدی با نانسی، متوجه می‌شویم که نام واقعی‌اش دنیل است، و با خانواده‌اش ‏رابطه‌ای ندارد. گذشته‌اش مبهم و حتی کمی تلخ است، به‌ویژه در جایی که نانسی اصرار می‌کند درباره‌ی خودش ‏صحبت کند، و لئو به‌شدت واکنش نشان می‌دهد‎.‎‏ این نشان می‌دهد که او هویت لئو گرانده را برای فرار از خود ‏واقعی‌اش ساخته؛ هویتی زیبا، مطمئن، کنترل‌گر و حرفه‌ای در تضاد کامل با ریشه‌هایش‎.‎‏ لئو درباره‌ی دوران ‏سختی که بی‌خانمان بوده حرف می‌زند. در یک صحنه، وقتی نانسی با تمسخر و برچسب‌زنی با او برخورد می‌کند ‏‏(«فقط یه روسپی‌ای»)، او عصبانی و زخم‌خورده می‌شود‎.‎‏ ‏‎ ‎این واکنش به ما می‌فهماند که پشت آرامش او، ترس ‏از قضاوت و بازگشت به بی‌ارزشی گذشته خوابیده. نقشش به‌عنوان یک همراه جنسی، راهی است برای بازسازی ‏عزت نفسش، اما نه لزوماً درمان آن. برخلاف تصور، لئو به نانسی وابسته نمی‌شود، اما تجربه‌ی او با نانسی باعث ‏می‌شود لحظه‌ای به ریشه‌های خودش بازگردد. در پایان، حتی برای نخستین بار خود را معرض قضاوت دیگران ‏قرار می‌دهد و از نقاب فاصله بگیرد‎.‎

آیا لئو خوشحال است؟ ظاهرا بله:  کنترل شغلش را دارد، فلسفه‌ی کارش برایش معنا دارد، و توانسته است ‏رضایت مشتری‌ها (از جمله نانسی) را جلب کند‎.‎‏ ولی در درون، در وجودش تنهایی و فاصله از خویشتن باقی‌ست. ‏هنوز درگیر «بازسازی خویش» از گذشته‌ای است که عمیقاً زخمش زده. ‏‎ ‎لئو نه قربانی است، نه نجات‌دهنده. ‏بلکه انسانی‌ست در مرز بین «نقش بازی کردن برای بقا» و «یافتن اصالت در نقش». ‏

‎ • ‎در ظاهر آرام و مطمئن است، اما درونی پُر از پرسش و فاصله با ریشه‌هایش دارد.‏

‎ • ‎شاید «رضایت‌مند» باشد، اما نمی‌شود گفت «خوشحال» یا «آزاد» است.‏

او هنوز در حال ساختن خودش از طریق خدمت به دیگران است نه از طریق اتصال واقعی به خودِ درونش‎.‎

در روان‌شناسی کارل گوستاو یونگ، نقاب همان شخصیتی‌ست که ما به بیرون ارائه می‌دهیم؛ آنچه جامعه از ما ‏می‌پذیرد، و ما برای پذیرش، قدرت، یا بقا از آن استفاده می‌کنیم‎.‎‏ لئو، به‌عنوان یک کارگر جنسی مؤدب، ‏حرفه‌ای، متین و پر از اعتمادبه‌نفس، دقیقاً یک نقاب خوش‌ساخت روانی بر چهره دارد‎.‎‏ او کسی‌ست که میل، ‏نیاز، و ضعف دیگران را بدون داوری پاسخ می‌دهد، اما در مورد خودش سکوت می‌کند‎.‎‏ اگر نقاب بیش از حد ‏تقویت شود، فرد هویت اصلی‌اش را فراموش خواهد کرد و با نقاب یکی می‌شود؛ اتفاقی که در مورد لئو افتاده ‏است. ‏

سایه در روان‌شناسی یونگ، بخش سرکوب‌شده، طردشده یا ناپذیرفته‌ی روان ماست. چیزهایی که ما دوست ‏نداریم‎ ‎ببینیم یا دیگران بدانند‎.‎‏ در مورد لئو، سایه شامل‎:‎

‎  • ‎گذشته‌ی سختش (بی‌خانمانی، خانواده‌ی ازهم‌گسیخته، رنج طبقاتی)‏

‎ • ‎احساس خشم، تحقیر، و ناتوانی

‎ • ‎تمایل به صمیمیت واقعی و نه فقط نمایشی

وقتی نانسی از او می‌خواهد درباره‌ی خودش بگوید و در این مورد پافشاری می‌کند، او ناگهان ناراحت می‌شود و ‏حالت دفاعی می‌گیرد، چون سایه‌ی سرکوب‌شده‌اش فعال شده. این دقیقاً همان لحظه‌ای‌ست که ماسک «لئو» ‏ترک برمی‌دارد‎.‎

یونگ می‌گوید فرایند «فردیت» یعنی آشتی با سایه، پذیرش کامل خود (روشنایی و تاریکی)، و زیستن زندگی‌ای ‏اصیل‎.‎‏ لئو در مواجهه با نانسی و گفت‌وگوهای عمیق، لحظاتی پیش می‌آید که در آن‌ها شروع به تردید در نقاب ‏خودش می‌کند و با سایه‌اش روبه‌رو می‌شود‎.‎‏ و در پایان، در سکوت و حالت نگاهش، گویی گامی کوچک به‌سوی ‏پذیرش خویشتن برمی‌دارد. اما هنوز کاملاً به فردیت نرسیده؛ او همچنان در مرز بین نقش و واقعیت معلق است‎.‎

یونگ می‌گوید درون همه‌ی ما الگوهای جهانی (آرکتایپ‌ها(Archetype)) وجود دارد، نمادهایی که در ناخودآگاه جمعی ‏انسان‌ها شکل گرفته‌اند در مورد لئو گرانده، سه آرکتایپ خیلی پررنگ است: ‏

‎ ‎آرکتایپ زخم خورده درمان‌گر ‎(The Wounded Healer)‎‏:  این آرکتایپ به فردی اشاره داره که ‏خودش زخمی شده، اما از دل رنج و تجربه‌ی شخصی، توانایی «درمان» یا کمک به دیگران را پیدا کرده‎.‎‏ لئو ‏گرانده دقیقاً در این قالب قرار می‌گیرد: ‏

‎ • ‎خودش گذشته‌ی دردناکی دارد: طرد شدن، بی‌خانمانی، انزوا

‎ • ‎ولی با این حال به دیگران (مثل نانسی) کمک می‌کند خودشان را پیدا کنند، از شر شرم‌هایشان رها شوند، و ‏بدنشان را دوست داشته باشند.‏

این آرکتایپ در ظاهر قدرتمند و نجات‌بخش به نظر می‌رسد، ولی در عمقش هنوز زخمی‌ست. درمان دیگران ‏تبدیل به راهی برای اجتناب از درمان خودش شده است. ‏

ارکتایپ ‏‎ ‎کودک زخمی ‎(The Wounded Child)‎‏: زخم‌های دوران کودکی (طرد شدن، فقر، بی‌ثباتی) ‏اغلب موجب شکل‌گیری هسته‌ا‌ی ناپایدار درون انسان می‌شود. این کودک زخمی همیشه دنبال دیده شدن، ‏امنیت و عشق بدون شرط است‎.‎‏ در لئو، این آرکتایپ در لحظاتی که او درباره‌ی خانواده‌اش یا تجربه‌ی ‏بی‌خانمانی‌اش حرف می‌زند، دیده می‌شود‎.‎‏ وقتی نانسی او رو قضاوت می‌کند، ما آن کودک زخمی را می‌بینیم که ‏دارد واکنش نشان می‌دهد‎:‎‏ «دیگر یک اسکورت حرفه‌ای نیست.»‏

آرکتایپ معلم یا راهنما ‎(The Mentor / Guide)‎‏: هرچند به شکلی غیررسمی، لئو برای نانسی نقش ‏یک راهنما را بازی می‌کند‎:‎‏ ‏‎  ‎او کمکش می‌کند از شر باورهای سنتی و شرم‌آلودش درباره سکس خلاص شود‎.‎‏ ‏‎ ‎نانسی با کمک لئو به بدن خودش اعتماد می‌کند و در پایان، خودیش‌بسنده می‌شود‎.‎‏ اما جالب اینجاست که ‏برخلاف یک راهنمای کلاسیک، لئو هنوز خودش راه را کامل نرفته. او مثل راهنمایی‌ست که خودش هم گم‌شده، ‏اما برای بقیه چراغ دستش است‎.‎‏ ‏

لئو گرانده شخصیتی‌ست درگیر سه نیرو‎:‎

‎ • ‎درمان دیگران برای فرار از درد خود

‎ • ‎مخفی کردن کودک زخمی درونش زیر نقاب مردی مطمئن ‏

‎ • ‎و بازی کردن نقش راهنما در حالی‌که هنوز در مسیر خودشناسی سرگردان است‎.‎

در پایان فیلم، وقتی او ساکت و آرام آن‌جا می‌ایستد، ما با مردی مواجهیم که هنوز در مسیر فردیت قرار دارد، اما ‏شاید برای اولین‌بار کمی به خودش نزدیک‌تر شده است. ‏

شخصیت نانسی هم یکی از کامل‌ترین نمونه‌های تحول درونی در قالب روان‌شناسی یونگ محسوب می‌شود. ‏سفری که نانسی طی می‌کند، در اصل فرایند فردیت‎ (Individuation) ‎را نشان می‌دهد، یعنی گذر از «نقابِ ‏اجتماعی» به «خویشتنِ واقعی». در آغاز فیلم، نانسی نماینده‌ی  زنی «موقر»، «فرهیخته» و «به‌شدت کنترل‌گر» ‏است: ‏

‎ • ‎معلم مذهبی بوده، محافظه‌کار است‎.‎

‎ • ‎سال‌ها در رابطه‌ای بدون لذت یا آزادی بوده است.‏

‎ • ‎حتی هنگام استفاده از واژه‌هایی همچون «سکس»، «ارگاسم» یا «تماس بدنی» احساس گناه می‌کند‎.‎‏ ‏‎ ‎این‌ها ‏همه نشانه‌های نقابی سنگین و سرکوبگر است: او خودش را طبق انتظارات جامعه و دین تعریف کرده، نه طبق ‏میل و بدن خودش.‏

یونگ می‌گوید هر آنچه را که سرکوب کنی، به سایه‌ات تبدیل می‌شود‎.‎‏ برای نانسی‎:‎

‎ • ‎میل جنسی، لذت‌خواهی، بدن‌خواهی و حتی حس گناه درونی همه در سایه‌اش جمع شده‌اند‎.‎

‎ • ‎او نه‌تنها با این سایه بیگانه‌ست، بلکه خودش را بابتش سرزنش می‌کند‎.‎

‎ ‎در بخش‌هایی از فیلم که با لئو تنش پیدا می‌کند، می‌بینیم سایه‌ی نانسی دارد از زیر پوستش فوران می‌کند: ‏احساس کنترل، داوری، تحقیر، حسادت، ترس‎.‎‏ اما بتدریج در طی ملاقات‌ها:‏

‎• ‎شروع می‌کند با بدن خودش ارتباط برقرار کند‎.‎

‎ • ‎از قضاوت دست می‌کشد‎.‎

‎ • ‎سکس رو به‌عنوان یک تجربه انسانی، زیبا و طبیعی می‌پذیرد‎.‎

‎ • ‎و مهم‌تر از همه، دست از نقش‌بازی کردن برمی‌دارد‎.‎

صحنه‌ی پایانی، جایی که نانسی بدون لباس جلوی آینه می‌ایستد و خودش را با مهربانی نگاه می‌کند، تجلی ‏آشکار فردیت اوست‎:‎‏ «این منم. نه مادر، نه معلم، نه همسر. فقط من».‏

اگر لئو نماد کسی‌ست که در خدمت دیگران معنا می‌یابد، نانسی نماینده‌ی کسی‌ست که بالاخره از زندگی برای ‏دیگران دست می‌کشد. ‏‎ ‎سفر نانسی از کنترل و سرکوب به آزادی و پذیرش، یکی از قوی‌ترین نمودهای سفر ‏قهرمان زن درون در سینمای مدرن اروپاست‎.‎

چرا لئو گرانده باید یک کارگر جنسی حرفه‌ای باشه؟ چرا نانسی، با تمام ترس‌ها و خجالت‌هایش، به جای ‏تجربه‌ی جنسی با یک «دانشجو» یا «عاشق» یا «پارتنر موقت»، سراغ کسی می‌رود که بابت این کار پول ‏می‌گیرد؟ شاید اگر لئو فقط یک «پسر دانشجوی جوان» بود، داستان سمت‌وسوی یک رابطه‌ی عاشقانه‌ی سنتی ‏یا حتی کلیشه‌ای را پیدا می‌کرد. ‏‎ ‎شاید انتخاب کارگر جنسی باعث می‌شود نویسنده بتواند‎:‎‏ ‏‎ ‎

‎•‎‏ تجربه‌ی نانسی را کاملاً تحت کنترل خودش نشان دهد‎.‎

‎ • ‎به سؤالات عمیق‌تری درباره‌ی مرز بین لذت، قدرت، کنترل و پول ورود کند‎.‎

‎ • ‎داینامیک «مشتری/ارائه‌دهنده» را وارد داستان کند، و نشان دهد که حتی درون این قرارداد هم می‌شود ‏رابطه‌ی انسانی و ترمیمی شکل بگیرد‎.‎

‎ ‎شاید هم نانسی می‌خواهد «سرویس» بگیرد، نه عشق. چون عشق برایش همیشه با کنترل، ناکامی، وظیفه و ‏اخلاق آمیخته بوده است. پس برای رهایی، انتخابش باید غیراحساسی ولی انسانی باشد‎.‎

نانسی زنی است که‎:‎‏ ‏‎ ‎تا کنون کنترل همه‌چیز را در دست داشته؛‎  ‎از آسیب‌پذیری و هیجان می‌ترسد؛‎  ‎نمی‌تواند ‏اجازه دهد کسی واقعاً وارد فضای خصوصی و عاطفیش شود. شاید به همین دلایل اگر سراغ یک «دانشجوی ‏بامزه» یا «پسر معمولی» می‌رفت، مجبور می‌شد با عشق، رد شدن، ترس از تمسخر، توقعات احساسی و… ‏دست‌وپنجه نرم کند، چیزی که آمادگی‌اش را ندارد. در عوض، با مردی حرفه‌ای‎:‎

‎ • ‎همه‌چیز تحت کنترل است (زمان، پول، مکان)‏

‎ • ‎او از ابتدا می‌داند چه می‌خواهد

‎ • ‎می‌تواند بدون تعهد آزمایش کند

در واقع، لئو به نانسی اجازه می‌دهد برای اولین‌بار، بدون ترس از قضاوت یا شکست، بدنش را کشف کند‎.‎‏ فیلم ‏جسورانه تلاش می‌کند‎:‎

‎ • ‎کار جنسی را نه به‌عنوان امری شرم‌آور یا تراژیک، بلکه به‌عنوان یک کار با احترام انسانی نشان دهد‎.‎

‎ • ‎شخصیت لئو به‌هیچ‌وجه قربانی یا بی‌پناه نیست. او آگاهانه این کار را انتخاب کرده‎.‎

‎ • ‎در عین حال، فیلم مرز بین «حرفه‌ای بودن» و «انسان بودن» را روشن نگه می‌دارد: لئو هم نیاز به شنیده ‏شدن دارد، حتی اگر حرفه‌ای باشد‎.‎‏ شاید اگر داستان با یک پسر دانشجو پیش می‌رفت، این فرصت از فیلم ‏گرفته می‌شد که نگاهی عمیق، خنثی و انسانی به مفهوم کارجنسی داشته باشد‎.‎‏ بنابراین، کارگر جنسی بودن لئو ‏نه‌تنها انتخابی قصه‌نویسانه، بلکه انتخابی روان‌شناسانه و سیاسی‌ست. دقیقاً همان چیزی که نانسی برای تولد ‏مجددش نیاز دارد‎:‎‏ کسی که با احترام، بدون قضاوت، و با مهارت بتواند «رهایی» را ممکن کند، نه اینکه «عشق» ‏را تحمیل کند. ‏

پرسش بسیار مهم و ریشه‌دار این‌که‎:‎‏ «آیا می‌شود آزادسازی جنسی و پذیرش بدن را از طریق مناسبات پولی ‏تجربه کرد؟ یا این فقط بازتولید همون روابط قدرتِ سرمایه‌دارانه‌ست، با ظاهری لطیف‌تر؟»‏

در نگاه چپ‌ِ کلاسیک‎:‎

‎ • ‎سرمایه‌داری همه‌چیز را کالایی می‌کند: از نیروی کار تا آموزش، از زمان تا رابطه‎.‎

‎ • ‎وقتی «بدن» و «رابطه‌ی جنسی» هم وارد منطق بازار می‌شود، ما دیگر در یک جهان انسانی نیستیم؛ بلکه در ‏جهان شیءشدگی‎ (commodification) ‎هستیم‎.‎‏ ‏‎ ‎از این منظر، حتی اگر رابطه‌ی نانسی و لئو انسانی، ‏محترمانه و رضایت‌محور باشد، ذات این رابطه بر مبنای پول و تبادل قرار دارد، نه عشق، نه مراقبت، نه دوستی‎.‎‏ ‏بنابراین: این رابطه، هرچقدر هم «زیبا» به تصویر کشیده شود، در بستر بازار اتفاق می‌افتد، و این یعنی درون ‏همان سازوکار کالایی که بدن را وسیله‌ای برای ارزش مبادله می‌بیند‎.‎

آزادی فردی، اما فقط برای کسانی که توان مالی دارند؟

‎ • ‎نانسی فقط می‌توانده بدن خودش را «بازپس‌ گیرد» چون پول دارد‎.‎

‎ • ‎آزادی جنسی در این روایت، امتیازی طبقاتی است‎.‎

‎ ‎اگر نانسی پول نداشت، آیا می‌توانست این سفر را آغاز کند؟ آیا آزادی جنسی هم مثل تحصیلات خصوصی، ‏روان‌درمانی، یا سفر، فقط برای قشر خاصی در دسترس است؟ پس فیلم شاید ناخواسته به این پرسش جواب ‏می‌دهد‎:‎‏ «بله، حتی آزادی جنسی هم در سرمایه‌داری باید خریده شود». اگرچه لئو به‌عنوان کارگر جنسی ظاهرا ‏با اختیار خودش این شغل را انتخاب کرده، ولی‏‎:‎

‎ • ‎آیا واقعاً انتخابش آزادانه بوده؟

‎ • ‎آیا فقر، بی‌خانمانی و طرد خانوادگی، او را به این مسیر سوق نداده؟

‎ • ‎آیا فیلم، ساختار نابرابر اجتماعی‌ـ‌اقتصادی را پشت چهره‌ی زیبا و متین لئو پنهان نکرده؟

به نظر من فیلم، خواسته یا ناخواسته چهره‌ای «ضدتروماتیک» و «زیباسازی‌شده» از کارجنسی نمایش می‌دهد، ‏درحالی‌که واقعیت اکثریت کارگران جنسی، با آسیب، فقر و بی‌قدرتی گره خورده است. ‏‎ ‎از منظر ضدسرمایه‌داری ‏و عدالت اجتماعی، این نقد عمیق و کاملاً وارد است‎.‎‏ مخالفین این نقد   ممکن است بگویند‎:‎

‎ • ‎کار جنسی می‌تواند آگاهانه، انتخابی و شریف باشد، اگر در چهارچوب حقوقی و حمایتیِ درست تعریف شود‎.‎

‎ • ‎رهایی در سرمایه‌داری کامل نیست، اما رهایی نسبی بهتر از سرکوب کامل است‎.‎

‎ • ‎نباید با طرد همه‌ی اشکال کارجنسی، صدای آن‌هایی را که با اختیار این کار را انتخاب کرده‌اند، خاموش کرد‎.‎

بنابراین فیلم‎ Leo Grande ‎واقعاً در یک نقطه‌ی پارادوکسیکال است‏‎:‎

‎ • ‎همزمان می‌تواند یک اثر رهایی‌بخش فمینیستی باشد

‎ • ‎و یک تسلیم زیباسازی‌شده در برابر منطق بازار و پول

هر دو درستند، و همین پیچیدگی است  که فیلم را ارزشمند و قابل بحث می‌کند‎.‎

‏[۱] ‏Closer Productions ‎‏ یک شرکت تولید فیلم و تلویزیون مستقر در آدلاید، استرالیا است که در سال ۲۰۰۴ توسط سوفی هاید و برایان ‏میسون تأسیس شد. این شرکت به خاطر تولید فیلم‌های مستقل و مستندهای تحسین‌شده شناخته شده است. برخی از آثار برجسته‌ی آن شامل ‏‏(‏‎۵۲ Tuesdays‎‏) ۲۰۱۳و (‏Animals‏) ‏‎ ‎‏۲۰۱۹‏‎ ‎هستند‎.‎‏ این شرکت در ‏Adelaide Studios ‎‏ واقع شده و به عنوان گروهی خلاق از فیلم‌سازان ‏فعالیت می‌کند. علاوه بر فیلم‌های سینمایی، ‏Closer Productions ‎‏ در تولید سریال‌های تلویزیونی و پروژه‌های هنری نیز نقش دارد. ‏همچنین، این شرکت برنامه‌های حمایتی برای فیلم‌سازان نوظهور ارائه می‌دهد تا دسترسی به صنعت فیلم‌سازی را برای هنرمندان از جوامع کمتر ‏نمایان تسهیل کند.‏