آمریکا روز پنجشنبه چهار قاضی دیوان کیفری بینالمللی (ICC) را تحریم کرد و اقدامات آنها علیه سربازان آمریکایی یا مقامات اجرایی اسرائیل را «غیرقانونی» و «سیاسی» دانست.
تحریم چهار قاضی دیوان کیفری بینالمللی، روز جمعه ۶ ژوئن (۱۶ خرداد)، از سوی این نهاد مستقر در لاهه، سازمان ملل و نیز اتحادیه اروپا محکوم شد اما بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل، از این اقدام قدردانی کرد.
دو نفر از این قضات دیوان کیفری بینالمللی، در حال هدایت تحقیقات در مورد جنایات جنگی ادعایی مرتکب شده توسط سربازان آمریکایی در افغانستان بودهاند و دو قاضی دیگر به دیوان کیفری بینالمللی اجازه دادهاند تا حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل و یوآو گالانت وزیر دفاع سابق او را صادر کند.
این چهار قاضی در پی تحریم از سوی آمریکا، با ممنوعیت ورود به ایالات متحده و مسدود شدن داراییهای موجود خود در این کشور روبرو شدهاند؛ اقدامی که معمولاً علیه جنایتکاران یا رهبران سیاسی کشورهای مخالف صورت میگیرد و نه قضات.
وزارت امور خارجه آمریکا طی بیانیهای اعلام کرد: «ما این تصمیم را ساده اتخاذ نکردیم. این نشاندهندۀ تهدید جدی ناشی از سیاسی شدن و سوءاستفاده از قدرت توسط دیوان کیفری بینالمللی است.»
وزارت امور خارجه آمریکا در ادامۀ این بیانیه افزود: «این چهار نفر به طور فعال در اقدامات نامشروع و بیاساس دیوان کیفری بینالمللی علیه ایالات متحده و اسرائیل به عنوان متحد نزدیک ما، مشارکت داشتند.»
دو نفر از قضات تحریم شده از سوی ایالات متحدۀ آمریکا، سولومی بالونگی بوسا اهل اوگاندا و لوز دل کارمن ایبانز کارانزا اهل پرو هستند که تحقیقات دیوان کیفری بینالمللی در مورد جنایات جنگی ادعایی مرتکب شده توسط سربازان آمریکایی در افغانستان را آغاز کردند. دو نفر دیگر از این قضات نیز راین آلاپینی گانسو و بتی هولر نام دارند که به دیوان کیفری بینالمللی اجازه دادند تا حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر دفاع سابق این کشور را صادر کند. این قضات تشخیص داده بودند که «دلایل موجهی» برای متهم کردن این دو نفر به ارتکاب جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت در جنگ غزه وجود دارد.
در همین حال، فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، روز جمعه ۶ ژوئن (۱۶ خرداد)، از ایالات متحده خواست تا تحریمها علیه چهار قاضی دیوان کیفری بینالمللی را لغو کند و با ابراز نگرانی عمیق از این اقدام گفت: «چنین حملاتی به اجرای صحیح عدالت به شدت آسیب میرساند».
از سوی دیگر، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، روز جمعه در حساب کاربری خود در شبکۀ اجتماعی ایکس، از دونالد ترامپ و دولت او به خاطر این تصمیم قدردانی کرد.
وی اظهار داشت: «از دونالد ترامپ رئیس جمهور و مارکو روبیو وزیر امور خارجه آمریکا به خاطر اعمال تحریم علیه قضات سیاسیشدۀ دیوان کیفری بینالمللی متشکرم. شما به درستی از حق اسرائیل، ایالات متحده و تمام دموکراسیها برای دفاع از خود در برابر تروریسم وحشی، حمایت کردید.»
در همین حال، دیوان کیفری بینالمللی طی بیانیهای در واکنش به این اقدام تأکید کرد: «این اقدامات، تلاشی آشکار برای تضعیف استقلال یک نهاد قضایی بینالمللی است که تحت نظارت ۱۲۵ کشور در سراسر جهان فعالیت میکند.»
این نهاد مستقر در لاهه در ادامه افزود: «دیوان کیفری بینالمللی کاملاً از کارکنان خود حمایت میکند و بدون هیچ واهمهای به فعالیت خود ادامه خواهد داد. هدف قرار دادن کسانی که برای عدالت تلاش میکنند، به غیرنظامیانی که در درگیریها گرفتار شدهاند هیچ کمکی نمیکند بلکه تنها کسانی را که معتقدند میتوانند با مصونیت از مجازات عمل کنند، جسورتر میکند.»
ایالات متحده و اسرائیل هیچیک به اساسنامۀ رم که مبنای تأسیس دیوان کیفری بینالمللی است، نپیوستهاند و توانایی این نهاد برای پیگرد قضایی اتباع خود را به رسمیت نمیشناسند.
دیوان کیفری بینالمللی که مقر آن در لاهه هلند است، مسئولیت رسیدگی به جرایم نسلکشی، جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی را بر عهده دارد.