وزیر خارجه آلمان روز سه‌شنبه اسرائیل را به اقداماتی نامشخص تهدید و اعلام کرد برلین سلاح‌هایی که در نقض قوانین بشردوستانه استفاده شوند را به این کشور صادر نخواهد کرد. او و صدراعظم فریدریش مرتس شدیدترین موضع‌گیری دولت آلمان علیه سیاست‌های اسرائیل در غزه را تا به امروز بیان کردند.
آلمان، در کنار ایالات متحده، پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس، برای مدت‌ها از عملکرد اسرائیل حمایت بی قید و شرطی کرده بود، حتی زمانی که این رژیم در سطح بین‌المللی منزوی‌تر می‌شد. اکنون هم‌زمان با بازنگری اتحادیه اروپا در سیاست خود در قبال اسرائیل و تهدید بریتانیا، فرانسه و کانادا به اتخاذ «اقدامات مشخص» علیه تل‌آویو به خاطر جنگ غزه؛ این موضع تغییر کرده است.
به گزارش رویترز، وزیر خارجه آلمان یوهان واده‌فول در گفت‌وگو با شبکه WDR، هشدار داد نباید از حمایت تاریخی آلمان از اسرائیل سوءاستفاده شود، چرا که بمباران‌های سنگین و کمبود شدید غذا و دارو، اوضاع غزه را «غیرقابل تحمل» کرده است.
پیش‌تر، صدراعظم مرتس نیز در یک نشست خبری در فنلاند اعلام کرده بود حملات هوایی اسرائیل دیگر توجیهی برای مقابله با حماس ندارد و «قابل درک نیست».
اگرچه این تغییر موضع به معنای قطع کامل روابط نیست، اما در کشوری که اصل Staatsräson (مسئولیت ویژه نسبت به اسرائیل، در پی هولوکاست نازی‌ها) سنگ بنای سیاست خارجی‌اش محسوب می‌شود، چرخشی جدی به‌شمار می‌آید.
این چرخش همچنین بازتابی از دگرگونی محسوس در افکار عمومی آلمان است.
واده‌فول تأکید کرد: «مبارزه قاطعانه ما با یهودستیزی و حمایت کامل‌مان از حق موجودیت و امنیت دولت اسرائیل، نباید به ابزاری در جنگ غزه تبدیل شود.»
او افزود: «اکنون در نقطه‌ای هستیم که باید با دقت بسیار درباره گام‌های بعدی بیندیشیم». وی جزئیات بیشتری ارائه نکرد.
واده‌فول گفت: «در جایی که خطر آسیب وجود دارد، دخالت خواهیم کرد و بی‌تردید سلاحی ارسال نخواهیم کرد که به آسیب بیشتر منجر شود.» او همچنین تأکید کرد در حال حاضر هیچ سفارش جدیدی برای ارسال تسلیحات در دست بررسی نیست.
این موضع‌گیری در حالی انجام می‌شود که حزب سوسیال‌دموکرات، شریک کوچک‌تر در ائتلاف حاکم، خواهان توقف ارسال سلاح به اسرائیل شده است؛ اقدامی که به گفته حامیان آن، می‌تواند مانع از «همدستی آلمان در جنایات جنگی» شود.
قحطی رو به وخامت
در روزهای اخیر، حملات اسرائیل به غزه ده‌ها کشته برجای گذاشته و بنا به گزارش یک نهاد وابسته به سازمان ملل، بیش از دو میلیون ساکن این منطقه با گرسنگی شدید و قحطی روبه‌رو هستند.
تلاش‌ها برای احیای آتش‌بس کوتاه‌مدت که در ماه مارس شکست خورد، پیشرفت محسوسی نداشته، هرچند یکی از دیپلمات‌های منطقه گفته گفت‌وگوها در دوحه ادامه دارد و هنوز امیدی برای توافق باقی است.
اظهارات دولت آلمان از این نظر قابل‌توجه است که مرتس در زمان مبارزات انتخاباتی فوریه وعده داده بود بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را، با وجود صدور حکم بازداشت از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی، به آلمان دعوت کند.
مرتس در تورکو، فنلاند گفت: «حملات نظامی سنگین اسرائیل در نوار غزه دیگر برای من هیچ منطق و هدف مشخصی ندارد. معلوم نیست این حملات قرار است چگونه به مقابله با ترور کمک کنند.»
او از پاسخ به پرسش مربوط به صادرات سلاح آلمان به اسرائیل خودداری کرد. واده‌فول نیز توضیح داد تصمیم‌گیری درباره ارسال سلاح‌ها بر عهده شورای امنیتی است که مرتس ریاست آن را دارد و جلساتش محرمانه است.
وزارت خارجه آلمان هنوز در پاسخ به پرسشی درباره احتمال توقف صادرات تسلیحات، اظهارنظر رسمی نکرده است. مرتس این هفته قرار است با نتانیاهو گفت‌وگو کند.
رویترز می‌نویسد: در دفتر کار صدراعظم مرتس، عکسی از ساحل «زیکیم» نصب شده؛ همان‌جایی که در حمله سال ۲۰۲۳، نیروهای حماس با قایق وارد خاک اسرائیل شدند و حدود ۱۲۰۰ نفر را کشتند—عکسی که او پیش‌تر نیز سال‌ها در دفتر پارلمانی‌اش آویزان کرده بود.
رون پروسر، سفیر اسرائیل در برلین، روز سه‌شنبه نگرانی‌های آلمان را تأیید کرد، اما تعهد مشخصی نداد. او به شبکه ZDF گفت: «وقتی فریدریش مرتس چنین انتقاداتی از اسرائیل مطرح می‌کند، ما با دقت گوش می‌دهیم، چرا که او یک دوست است.»
تغییر در افکار عمومی
اظهارات مرتس در حالی بیان می‌شود که مخالفت با اقدامات اسرائیل در افکار عمومی آلمان افزایش یافته است. نظرسنجی مؤسسه Civey که این هفته در روزنامه تاگس‌اشپیگل منتشر شد، نشان داد که ۵۱٪ از آلمانی‌ها با صادرات سلاح به اسرائیل مخالف‌اند.
همچنین، بنیاد برتلزمان در ماه مه اعلام کرد تنها ۳۶٪ از مردم آلمان نگاه مثبتی به اسرائیل دارند—در مقایسه با ۴۶٪ در نظرسنجی سال ۲۰۲۱. طبق همین نظرسنجی، تنها یک‌چهارم آلمانی‌ها مسئولیتی ویژه نسبت به اسرائیل قائل‌اند، در حالی که ۶۴٪ از اسرائیلی‌ها بر این باورند که آلمان مسئولیتی خاص در قبال آن‌ها دارد.
