فیلم تازه عرب و طَرزان ناصر، دو کارگردان فلسطینی، با عنوان Once Upon a Time in Gaza که در بخش رسمی «نگاهی نو» (Un certain regard) جشنواره کن نمایش داده شد، در پایان نمایش مورد تحسین تماشاگران قرار گرفت. این فیلم سرنوشت سه شخصیت را در نوار غزه روایت می‌کند.
در این اثر، برادران ناصر بدون احساسات‌گرایی اغراق‌آمیز و گاه با لحنی همراه با طنز، شخصیت‌هایشان را به تصویر می‌کشند. این فیلم، که سومین فیلم بلند آنهاست، نیازی به تعیین زمان دقیق ندارد: واقعیت‌های روزمره در غزه از سال ۲۰۰۷ تغییری نکرده‌اند — محاصره، کمبود، بمباران، و آینده‌ای تیره و تار که حالا با جنایات بیشتر تشدید شده‌اند.
هدف این دو فیلمساز، همان‌طور که در آثار قبلی‌شان مانند Condom Lead (۲۰۱۳)، Dégradé (۲۰۱۴) و Gaza mon amour (۲۰۱۹) نیز دیده می‌شد، این است که نشان دهند در غزه یک ملت انسانی زندگی می‌کند؛ غزه فقط «تروریست‌های حماس» نیست. در آن‌جا (به‌سختی) زندگی جریان دارد، مردم می‌میرند — بیشتر از جاهای دیگر و به انواع مختلف.
آغاز فیلم: بمباران، صدای ترامپ و داستانی که آغاز می‌شود
فیلم در سال ۲۰۰۷ آغاز می‌شود؛ زمانی که حماس در انتخابات فلسطینی پیروز شده و اسرائیل نوار غزه را محاصره کرده است. افتتاحیه فیلم تصویری نمادین از غزه است: صحنه‌هایی از بمباران، صدای دونالد ترامپ که از «ساحل آزوری جدید» سخن می‌گوید و تیزر فیلمی تخیلی از «مبارزه یک ملت علیه اشغال» که قهرمانش به نام «شورشی» راه مقاومت را برگزیده است. سپس صفحه سیاهی تمام قاب را می‌گیرد و داستان اصلی آغاز می‌شود.
داستان سه شخصیت را دنبال می‌کند: اوسامه (فروشنده داروهای ضداضطراب)، یحیی (دستیار او) و ابوسامی (افسر پلیس فاسد). هر کدام در دنیای خود سعی در بقا دارند؛ در ظاهر، زندگی عادی است — رستوران، مغازه، عبور و مرور — اما حملات هوایی دائمی همه چیز را تهدید می‌کند. تا اینکه یحیی برای بازی در نقش همان شورشی که در تیزر دیده‌ایم، انتخاب می‌شود.
این‌جا غزه است، نه آمریکا؛ و این داستان، نه افسانه‌ای خیالی، بلکه روایتی حقیقی و تلخ از اشغال است. فیلم به‌دور از ملودرام، واقع‌گرایانه و با طنزی تلخ، چهره زندگی روزمره در غزه را به نمایش می‌گذارد. موانع عبورناپذیرند؛ اسرائیل به یحیی اجازه سفر به کرانه باختری برای دیدار خانواده‌اش را نمی‌دهد.
سه سرنوشت که درد مشترک دارند
سه شخصیت ظاهراً متفاوت اما در باطن گرفتار خلأ عاطفی، خشونت رابطه‌ها و سختی زیستن هستند. غیبت شخصیت‌های زن در فیلم این پیام را تقویت می‌کند. مصرف قرص‌های ضد اضطراب همه‌گیر است، فساد ناشی از زندانی بودن در این منطقه گسترش یافته و حتی سینما نیز از واقعیت مرگ نمی‌گریزد. فیلم با تصویری از پهپاد و جمله‌ای از کارگردانان به پایان می‌رسد: «پایانی خواهد بود.»
Once Upon a Time in Gaza
کارگردانان: عرب و طَرزان ناصر
محصول مشترک فرانسه، فلسطین، آلمان، پرتغال
مدت زمان: ۹۰ دقیقه
فیلمی شاعرانه و جسورانه که صدای مردم غزه را به کن و فراتر از آن رساند.
اومانیته – برگردان برای اخبار روز لیلا افتخاری
