برخلاف گزارش‌هایی که پیشتر از توافق بر «آتش‌بس فوری» بعد از تماس تلفنی ترامپ و پوتین منتشر شده بود، آسوشیتدپرس در گزارش تازه‌ای نوشته است: پس از سومین تماس تلفنی دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین از زمان آغاز دومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، امیدها برای توقف فوری درگیری‌ها در جنگ اوکراین کاهش یافت و به‌جای آن، مسیر برای ادامه نبرد و مذاکراتی طولانی هموار شد؛ موضوعی که با واکنش منفی اوکراین و متحدان اروپایی‌اش مواجه شد.
بنابر این گزارش، ترامپ با کنار گذاشتن برنامه تحریم‌های جدید علیه روسیه، نشانه‌هایی از فاصله گرفتن از نقش مستقیم در مذاکرات صلح نشان داد؛ اقدامی که تیم او در هفته‌های اخیر نسبت به آن هشدار داده بودند. ترامپ روز دوشنبه گفت: «شرایط آتش‌بس تنها باید از سوی طرف‌های درگیر تعیین شود، چون جزئیات مذاکره را تنها آن‌ها می‌دانند.»
رهبران اروپایی پیشتر با هماهنگی مقامات آمریکایی آماده بودند در صورت خودداری روسیه از پذیرش آتش‌بس فوری، تحریم‌های جدیدی علیه مسکو اعمال کنند. اما در جریان گفت‌وگوی روز دوشنبه، پوتین توانست ایده تدوین «یادداشتی» درباره اصول پیمان صلح آینده را مطرح کند؛ تاکتیکی که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها روند جنگ را به نفع روسیه ادامه دهد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز سه‌شنبه گفت: «هیچ جدول زمانی وجود ندارد و نمی‌تواند وجود داشته باشد.» او افزود: «جزئیات مهم‌اند. پیش‌نویس‌هایی از سوی روسیه و اوکراین تهیه خواهد شد، سپس تبادل خواهند شد و در نهایت برای تدوین یک متن نهایی، مذاکرات سختی انجام خواهد گرفت.»
واکنش اوکراین و اروپا
رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، در پیامی در تلگرام نوشت که فشار هماهنگ و قاطع غرب ضروری است تا روسیه را به توقف جنگ وادار کند: «روسیه تلاش می‌کند زمان بخرد تا به جنگ و اشغال ادامه دهد. ما با شرکای خود برای اعمال فشار بر روس‌ها کار می‌کنیم. تحریم‌ها اهمیت دارند.»
تحلیلگران می‌گویند تماس سوم ترامپ با پوتین نشان داد که آمریکا خواسته‌هایی را از پوتین مطرح می‌کند، اما کرملین با تاکید بر پیچیدگی توافق صلح، هرگونه آتش‌بس فوری را به تعویق می‌اندازد.
روسیه همچنان خواهان شروط سختی برای هرگونه آتش‌بس است؛ از جمله توقف کمک‌های نظامی غرب به اوکراین و ممنوعیت سربازگیری نظامی توسط کی‌یف — خواسته‌هایی که برای اوکراین غیرقابل قبول است.
پسکوف بار دیگر تأکید کرد که تنها راه حل بحران، «رفع دلایل ریشه‌ای» است؛ عبارتی که به گزارش آسوشیتدپرس در ادبیات کرملین به معنای پایان حاکمیت مستقل اوکراین و استقرار دولتی وابسته به روسیه است.
کاهش نقش آمریکا، تعمیق شکاف با اروپا
سخنان ترامپ مبنی بر اینکه طرفین جنگ خود باید درباره آتش‌بس مذاکره کنند، از کاهش نقش ایالات متحده در فرآیند صلح حکایت دارد و تردیدهایی را در مورد امکان رسیدن به توافق تا پایان سال ایجاد کرده است. تحلیلگران می‌گویند پوتین معتقد است روسیه در موضع برتر قرار دارد و می‌تواند در تابستان به پیشروی ادامه دهد.
به گفته منابع دیپلماتیک، تماس ترامپ با رهبران اروپا نیز نشان داد که وی در حال عقب‌نشینی از اعمال فشار بر پوتین است و احتمالاً تمایلی به تشدید نقش آمریکا در میانجی‌گری ندارد.
تنها یک هفته پیش، اروپا و آمریکا روسیه را تهدید به تحریم‌های شدید کرده بودند، اما پس از تماس تلفنی ترامپ و پوتین، لحن این تهدیدها نرم‌تر شد. وزیر دفاع آلمان، بوریس پیستوریوس، گفت: «پوتین به وضوح به دنبال خرید زمان است.»
او تاکید کرد که اروپا می‌تواند به کمک تسلیحاتی و مالی ادامه دهد، اما باید پیچ تحریم‌ها را محکم‌تر کند: «باید روشن شود که ما دیگر تحمل اقدامات روسیه را بدون هزینه نخواهیم داشت.»
در غیاب همراهی کامل آمریکا، اتحادیه اروپا و بریتانیا روز سه‌شنبه دور جدیدی از تحریم‌ها علیه روسیه را اعلام کردند که شامل هدف قرار دادن ناوگان مخفی نفتی روسیه بود. دیپلمات‌های اتحادیه اروپا می‌گویند بسته هجدهم تحریم‌ها در دست بررسی است، اما هماهنگی کامل با آمریکا دیگر ممکن نیست.
واتیکان، میانجی جدید؟
یکی از نکات غافل‌گیرکننده در این گفت‌وگو، موضوع میانجی‌گری واتیکان بود. به گفته منابع ایتالیایی، در جریان سفر هیئت آمریکایی به رم برای شرکت در مراسم آغاز به کار پاپ لئو چهاردهم، نقش واتیکان به‌عنوان مکان مورد قبول برای مذاکرات مورد استقبال آمریکا قرار گرفت.
پاپ لئو صراحتاً جنگ روسیه را «تجاوز امپریالیستی» توصیف کرده و خواستار صلحی عادلانه و فوری شده است.
واکنش روسیه: نزدیکی بیشتر با آمریکا
در روسیه، لحن رسانه‌ها و مقامات حاکی از خوش‌بینی نسبت به تماس پوتین و ترامپ بود. یوری اوشاکوف، مشاور کرملین، گفت ترامپ در این تماس بارها بر تمایل خود به روابطی «محترمانه و سودمند» با روسیه تأکید کرده است.
او افزود که دو طرف با گرمی درباره اتحاد آمریکا و شوروی در جنگ جهانی دوم صحبت کردند و ترامپ به «برادری نظامی» آن دوران اشاره کرده است.
کنستانتین کساچف، رئیس کمیته روابط خارجی سنای روسیه، گفت اکنون دو گروه مذاکره‌کننده شکل گرفته‌اند: «یک گروه روسی-آمریکایی برای صلح، و یک گروه اوکراینی-اروپایی برای ادامه جنگ.»
