در چین چه خبر است؟ حضور همزمان رهبران برزیل، شیلی و کلمبیا در پکن چه پیامی دارد

چین در تلاش است تا با تقویت اتحاد خود با دیگر کشورها، به ویژه با رهبران آمریکای لاتین، در برابر جنگ تجاری دونالد ترامپ جبهه‌ای متحد تشکیل دهد. این اقدام تنها یک روز پس از آن صورت می‌گیرد که چین و ایالات متحده توافق کردند در نبرد تعرفه‌ای خود برای مدت ۹۰ روز آتش‌بس اعلام کنند.

رهبران چین تلاش دارند دومین اقتصاد بزرگ جهان را به‌عنوان شریک تجاری و توسعه‌ای قابل‌اعتماد معرفی کنند؛ در تقابل با بی‌ثباتی و عدم اطمینانی که از افزایش تعرفه‌ها و دیگر سیاست‌های ترامپ ناشی شده است.

در روزهای اخیر، پایتخت چین شاهد حضور رهبران و نمایندگان جامعه ۳۳ عضوی کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب و از جمله سه رئیس‌جمهور از کشورهای بزرگ آمریکای لاتین بوده است که سفر آنها به این کشور، پیامی عمیق در خصوص تغییرات ساختاری در روابط بین‌المللی و گسترش نفوذ چین در این منطقه دارد. در شرایطی که جهان درگیر رقابت‌های تجاری و سیاسی است، این سفرها نه تنها به معنای گسترش روابط اقتصادی هستند، بلکه بیانگر تحولات جدید در سیاست خارجی کشورهای آمریکای لاتین و تلاش آنها برای توازن در روابط جهانی هستند.

لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، در رأس هیئتی متشکل از ۱۱ وزیر، بیش از ۱۵۰ تاجر و مقامات اقتصادی، روز یک‌شنبه وارد پکن شد. این سفر رسمی چهار روزه لولا به چین، در شرایطی انجام می‌شود که او در تلاش است روابط اقتصادی کشورش با چین را گسترش دهد. لولا در سخنرانی‌های خود تأکید کرد که روابط برزیل با چین باید “تخریب‌ناپذیر” باشد و چین باید به‌عنوان شریک اصلی تجاری برزیل باقی بماند. او به صراحت از تعرفه‌های تحمیلی ترامپ انتقاد کرد و گفت: «ما نمی‌توانیم بپذیریم که رئیس‌جمهور ایالات متحده تلاش کند یک‌شبه سیاست‌های تجاری را بر همه جهان تحمیل کند.»

این دیدار در حالی برگزار می‌شود که برزیل در سال‌های اخیر از چین به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری خود بهره برده است. لولا قصد دارد از این فرصت برای جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان چینی به پروژه‌های زیربنایی برزیل استفاده کند. تنها در یک روز از سفر، مقامات برزیلی اعلام کردند که چین قرار است ۴.۶ میلیارد دلار در پروژه‌های مختلف در برزیل سرمایه‌گذاری کند.

رئیس‌جمهور کلمبیا، گوستاوو پترو، نیز همزمان با لولا وارد چین شد و در دیدارهای خود، موضع جدید کلمبیا را در قبال سیاست‌های جهانی ایالات متحده و نقش چین اعلام کرد. پترو در سفر خود به دیوار بزرگ چین، تأکید کرد که کشورش دیگر نمی‌خواهد فقط به ایالات متحده نگاه کند. او گفت: «کلمبیا به‌طور جدی تصمیم گرفته است روابط خود را با چین گسترش دهد و از این پس نه تنها به سوی آمریکا، بلکه به سوی شرق و به ویژه چین نیز نگاه خواهد کرد.»

پترو اعلام کرد که کلمبیا به‌طور رسمی به ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) خواهد پیوست. این اقدام در واقع به‌عنوان یک رأی اعتماد به چین تلقی می‌شود و گام مهمی در راستای تقویت روابط اقتصادی دو کشور به شمار می‌رود.

گابریل بوریچ، رئیس‌جمهور شیلی، نیز همزمان با دیگر رهبران، وارد پکن شد و در نشست‌هایی با مقامات چینی و اعضای جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (CELAC) شرکت کرد. او نیز در تلاش است تا روابط اقتصادی کشورش با چین را گسترش دهد. بوریچ تأکید کرد که شیلی به‌دنبال مشارکت بیشتر در پروژه‌های مشترک با چین است، به‌ویژه در زمینه‌های انرژی پاک و فناوری‌های نوین.

چین به دنبال تقویت روابط با آمریکای لاتین

حضور همزمان سه رئیس‌جمهور از آمریکای لاتین در پکن، به‌ویژه در شرایط فعلی که جهان شاهد بی‌ثباتی‌های اقتصادی و سیاسی است، گواهی بر تلاش‌های چین برای تقویت روابط خود با کشورهای این منطقه است. چین طی سال‌های اخیر، به ویژه پس از آغاز جنگ تجاری با ایالات متحده، به‌طور گسترده‌ای وارد بازارهای آمریکای لاتین شده است و اکنون بزرگ‌ترین شریک تجاری بسیاری از کشورهای این قاره به شمار می‌رود.

چین که به دنبال گسترش نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در سطح جهانی است، به‌ویژه در آمریکای لاتین، برای تقویت روابط با این کشورها، بسته‌های سرمایه‌گذاری کلانی ارائه کرده است. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های چین در این زمینه، ابتکار کمربند و جاده (BRI) است که هدف آن ایجاد زیرساخت‌های حمل‌ونقل، انرژی و دیجیتال در کشورهای مختلف جهان است. چین همچنین برای افزایش ارتباطات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خود با کشورهای آمریکای لاتین، اقدامات مختلفی را در دستور کار قرار داده است.

شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در سخنرانی خود در نشست‌های CELAC در پکن، بر تعهد چین به گسترش روابط با کشورهای آمریکای لاتین تأکید کرد و از برنامه‌هایی برای افزایش واردات از این منطقه، سرمایه‌گذاری بیشتر در صنایع انرژی پاک، فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی خبر داد. شی همچنین از طرح‌هایی برای افزایش همکاری‌های امنیتی و علمی بین چین و کشورهای این منطقه صحبت کرد.

او وعده داد واردات از این منطقه را افزایش دهد، شرکت‌های چینی را به سرمایه‌گذاری بیشتر تشویق کند، و اعلام کرد که پکن قصد دارد همکاری در زمینه انرژی پاک، فناوری 5G و هوش مصنوعی را گسترش دهد. همچنین، او از ایجاد یک خط اعتباری جدید به ارزش ۶۶ میلیارد یوان (معادل ۹.۲ میلیارد دلار) برای حمایت مالی از کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب خبر داد.

تجارت چین با این منطقه در سال گذشته با سرعت زیادی رشد کرد و برای نخستین بار از ۵۰۰ میلیارد دلار فراتر رفت؛ به‌ویژه از طریق واردات بیشتر محصولات کشاورزی مانند سویا و گوشت گاو، منابع انرژی همچون نفت خام، سنگ‌آهن و مواد معدنی حیاتی.

سرمایه‌گذاری‌های پکن در این منطقه از طریق ابتکار کمربند و جاده (BRI) شی جین‌پینگ شامل نصب شبکه‌های 5G، ساخت بنادر و نیروگاه‌های برق‌آبی بوده است.

نشست رسمی میان چین و جامعه ۳۳ عضوی کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب (CELAC) از روز سه‌شنبه آغاز شده است.

آیا آمریکا تهدیدی برای روابط جهانی است؟

سفر سه رئیس‌جمهور آمریکای لاتین به چین، در زمانی صورت می‌گیرد که روابط بین‌المللی تحت تأثیر سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی دولت ترامپ قرار دارد. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، سیاست‌های حمایتی و جنگ تجاری این کشور، بسیاری از شرکای تجاری ایالات متحده را دچار نگرانی کرده است. این امر باعث شده است که کشورهای مختلف جهان به‌ویژه در آمریکای لاتین، به دنبال گسترش روابط اقتصادی و سیاسی خود با چین باشند.

ماتیاس اسپکتور، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه گِتولیو وارگاس، می‌گوید: «حضور این سه رئیس‌جمهور در پکن به وضوح نشان می‌دهد که کشورهای آمریکای لاتین به دنبال جبران خلا ایجادشده به‌واسطه سیاست‌های ترامپ هستند. آنها می‌خواهند روابط خود را با دیگر بازیگران بزرگ جهان تقویت کنند و دیگر به سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا اتکا نکنند.»

اسپکتور افزود: «در شرایطی که آمریکا در حال عقب‌نشینی از سیاست‌های جهانی است، کشورهای آمریکای لاتین می‌خواهند در فرایند شکل‌گیری قواعد جدید جهانی نقش ایفا کنند. این قواعد دیگر تنها در واشنگتن ساخته نخواهند شد.»

چین: شریک مطمئن در برابر جنگ تجاری

چین در تلاش است تا با تقویت اتحادهای خود با کشورهای مختلف، به‌ویژه در آمریکای لاتین، جبهه‌ای متحد در برابر جنگ تجاری ایالات متحده تشکیل دهد. اقدامات اخیر پکن درخصوص کاهش تعرفه‌ها و تلاش برای رسیدن به توافقاتی با ایالات متحده، نشان‌دهنده رویکرد چین در جهت حفظ روابط اقتصادی جهانی است.

شی جین‌پینگ در سخنرانی خود تأکید کرد: «در جنگ‌های تجاری، هیچ‌کس برنده نیست. زورگویی و سلطه‌طلبی تنها به انزوا منجر می‌شود.»

در حالی که پکن به‌دنبال کاهش تنش‌ها با واشنگتن است، همچنان سیاست‌های حمایت‌گرایانه ترامپ و افزایش تعرفه‌ها بر کالاهای چینی، نگرانی‌های جدی برای بسیاری از کشورها ایجاد کرده است. چین با هدف کاهش تأثیرات منفی این سیاست‌ها، به کشورهای مختلف پیشنهاد همکاری‌های اقتصادی بلندمدت را ارائه می‌دهد.

آینده تجارت جهانی: چین یا آمریکا؟

در نهایت، این سفرهای دیپلماتیک در پکن به‌طور مشخص نشان می‌دهند که کشورهای آمریکای لاتین به دنبال یک راهبرد جدید برای توسعه روابط خود هستند. آنها به‌ویژه در دوران پساترامپ، می‌خواهند روابط اقتصادی و تجاری خود را متنوع کنند و از وابستگی بیش‌ازحد به ایالات متحده بکاهند. چین، با گسترش نفوذ اقتصادی و دیپلماتیک خود، به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در این معادله جدید ظاهر شده است.