حزب چپ در کنگره کمنیتس؛ تسلیح مجدد، استقرار موشک ها و… «یهودی ستیزی» – برگردان: سینا بهزادی

کنگره حزب چپ در روزهای ۹ و ۱۰ مه در کمنیتس برگزار شد. در زیر مقالاتی پیرامون این کنگره که در روزنامه nd منتشر شده است را می خوانید:

کنگره حزب چپ علیه تسلیح مجدد، استقرار موشک‌ها و «نقطه عطف تاریخی» موضع‌گیری می‌کند

اعضای حزب چپ در مصاحبه‌ها، مقالات و بیانیه‌ها بارها دیدگاه‌هایی در زمینه سیاست خارجی و امنیتی ارائه داده‌اند که با برنامه رسمی حزب، به‌ویژه در زمینه مخالفت با ارسال تسلیحات به اوکراین، مغایرت دارد، این اختلاف نظرها احتمالاً ادامه خواهد داشت. به همین دلیل، هیئت رئیسه حزب در پیش‌نویس مصوبه خود برای کنگره سراسری در شهر کمنیتس، به اختصار و با تأکید بر حداقل اجماع درون‌حزبی، تنها پاراگراف کوتاهی را به این موضوع اختصاص داد.

با این حال، نمایندگان در بیانیه‌ای مستقل تحت عنوان «بدون قید و شرط: نه به تسلیح و آمادگی جنگی!» با اکثریت بالا مخالفت خود را با روند نظامی‌سازی اعلام کردند. این متن سه‌صفحه‌ای، حاصل ادغام سه پیشنهاد مختلف از سوی گروه‌های حزبی بود که با هماهنگی هیئت رئیسه تهیه و به رأی گذاشته شد.

در مصوبه اصلی، حزب چپ همچنان خود را «حزب صلح» می‌داند و می‌گوید: «ما بدون قید و شرط از حقوق بین‌الملل و حمایت از قربانیان جنگ‌ها دفاع می‌کنیم.» همچنین تأکید شده که چپ در آینده باید بتواند به طور موثرتری با پیشنهادهای دیپلماتیک و غیرنظامی برای پایان جنگ‌ها تأثیرگذار باشد.

به پیشنهاد پلتفرم کمونیستی حزب، این متن با مواضعی چون مخالفت با «نظامی‌سازی اجباری همه حوزه‌های جامعه»، مخالفت با احیای خدمت سربازی و مخالفت با استقرار موشک‌های میان‌برد آمریکایی در خاک آلمان تکمیل شد.

در روز شنبه، بحث درباره موضع وزرای حزب چپ در ایالت‌های برمن و مکلنبورگ-فورپومرن نیز بار دیگر مطرح شد. این وزرا در تصمیمات مرتبط با لغو محدودیت‌های مالی برای حمایت از تسلیحات و سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی برخلاف مواضع حزب عمل کرده بودند. فراکسیون حزب در پارلمان فدرال در ماه مارس به‌طور یکپارچه با این تصمیم مخالفت کرده بود.

این رفتار باعث خشم بسیاری از اعضای حزب شد و در کنگره نیز بار دیگر مورد انتقاد قرار گرفت. سازمان جوانان حزب (سولید) طرحی برای درخواست استعفای این وزرا ارائه کرد که با اختلاف اندک ۲۱۹ رأی مخالف در برابر ۱۹۲ رأی موافق (و تعدادی رأی ممتنع) رد شد.

اینس شوردتنر، رئیس حزب، ضمن پذیرش انتقادات محتوایی از عملکرد وزرا، با برکناری آن‌ها مخالفت کرد و خواستار «فرهنگ همبستگی در حزب» و برخوردی «دوستانه و انقلابی» شد.

اوزلم دمیرل، نماینده حزب در پارلمان اروپا، گفت عملکرد این وزرا به اعتبار حزب آسیب زده است. یکی از نمایندگان کنگره نیز گفت موافقت آن‌ها با بسته نظامی در شورای ایالات عملاً «مشارکت در ورود به جنگ» بود.

در مصوبه اصلی نیز این رفتار به‌صراحت محکوم شده و آمده است: «موضع روشن حزب علیه مسیر تسلیحاتی باید منجر به مخالفت در شورای ایالات می‌شد.» حزب نیاز دارد فرایندهایی برای هماهنگی بهتر تصمیمات در موضوعات اساسی ایجاد کند. در پاییز، پیشنهادهایی برای روند تصمیم‌گیری مشترک و الزامی مطرح خواهد شد.

در جریان بحث درباره طرح ضد تسلیحات و «آمادگی جنگی»، مجدداً اختلاف‌نظرها مطرح شد. در متن مصوبه آمده که دولت و رسانه‌ها در حال ساختن «روایت‌هایی» هستند تا افکار عمومی را پشت سیاست‌های نظامی‌گرایانه اتحادیه و حزب سوسیال‌دموکرات قرار دهند. همچنین ادعای احتمال حمله روسیه به خاک ناتو برای ایجاد ترس در مردم ذکر شده و بار دیگر کمک‌های تسلیحاتی به اوکراین رد شده است. به‌زعم نویسندگان، «تسلیح قرن» در واقع آماده‌سازی برای جنگ است، نه دفاع.

بریگیت فورسبوم از ایالت هسن این متن را به‌دلیل «نقل مستقیم روایت‌های کرملین» و کوچک‌نمایی تهاجم روسیه، به‌شدت مورد انتقاد قرار داد. او گفت که خطر حمله روسیه به آلمان را محتمل نمی‌داند، اما کشورهای بالتیک در خطرند.

کریستف اشپهر، سخنگوی حزب در ایالت برمن، موضوع عملیات صلح سازمان ملل را مطرح کرد و گفت حزب نباید با هر نوع مسئولیت‌پذیری سازمان ملل مخالفت کند. با این حال، برنامه حزب همچنان با مشارکت آلمان در مأموریت‌های نظامی قاطع سازمان ملل مخالف است.

او تأکید کرد حزب باید روشن کند «عدم توانایی ساختاری برای تهاجم همراه با توان دفاعی» دقیقاً چه معنایی دارد. او هم‌چون فورسبوم گفت این نگاه ساده‌انگارانه است و دیگر نباید تصور کرد حزب چپ می‌تواند با مخالفت با امپریالیسم غربی، نقش مثبتی در جای دیگری بیابد.

وولف گالرت، از اعضای هیئت رئیسه حزب، اما از تصویب متن دفاع کرد و گفت حزب چپ باید ابتکارهای صلح‌طلبانه را برجسته کند و «بدیلی روشن در برابر سیاست نظامی‌گرای دولت فدرال» ارائه دهد. او افزود که با این مصوبه، بحث درباره برنامه جدید حزبی نیز آغاز شده است.

حزب چپ همچنین در قطع‌نامه‌ای اضطراری با عنوان «جلوگیری از قحطی و آوارگی در غزه – اجرای حقوق بین‌الملل!» حمله نظامی اسرائیل به غزه را محکوم کرد. یان فان آکن، رئیس دیگر حزب، از این بیانیه حمایت کرد و متن با اکثریت بالا به تصویب رسید. شوردتنر در آغاز کنگره گفته بود که حزب چپ «صدای مقاومت» در برابر قحطی تحمیلی بر کودکان در غزه است.

بازگشت دوباره مناقشه یهودستیزی در حزب چپ آلمان

تیترهایی مثل «نفرت‌پراکنی وحشتناک علیه اسرائیل در کنگره حزب چپ» در روزنامه‌های زردی مثل «بیلد»، آن‌قدر قابل پیش‌بینی بودند که آدم مثل آمینِ پایان دعا منتظرشان بود. این روزنامه شنبه نوشت در کنگره حزب چپ به اسرائیل «اهانت شده» و نمایندگان با شال‌های فلسطینی (چفیه) ظاهر شده‌اند. در واقع، بسیاری از نمایندگان حاضر در گردهمایی ۹ و ۱۰ مه در کمنیتس چنین شال‌هایی به گردن داشتند تا همبستگی خود با فلسطینیانی را نشان دهند که به گفته کابینه امنیتی اسرائیل قرار است از نوار غزه اخراج شوند، زیرساخت‌های زندگی‌شان از ۱۹ ماه پیش ویران شده و اکنون در نتیجه بیش از شش هفته محاصره کمک‌ها، به شکل هدفمند گرسنه نگه داشته می‌شوند.

در این کنگره، بحث‌هایی هم درباره یهودستیزی مطرح شد — به‌ویژه درباره اینکه چگونه این اتهام از سوی سیاست‌مداران و نهادها برای ساکت کردن کسانی به‌کار می‌رود که جنایات جنگی اسرائیل را محکوم می‌کنند. به‌طور غیرمنتظره‌ای، نمایندگان درست پیش از پایان نشست، قطعنامه‌ای در این خصوص تصویب کردند. اکثریت آراء شکننده بود: ۲۱۳ موافق، ۱۸۱ مخالف، ۴۸ ممتنع.

پیش‌تر، یان فان آکن، رئیس مشترک حزب چپ، مخالف تصویب قطعنامه‌ای با عنوان «با یهودستیزی، سرکوب و سانسور مقابله کنیم — اجرای بیانیه اورشلیم، پایه‌ای محکم بنا کنیم!» بود. علت مخالفت: این بیانیه خواستار آن است که بیانیه اورشلیم درباره یهودستیزی (JDA) که در ژوئن ۲۰۲۰ توسط حدود ۳۷۰ کارشناس برجسته در حوزه یهودستیزی، هولوکاست، تاریخ و علوم انسانی امضا شده، مبنای سیاست داخلی حزب برای مقابله با یهودستیزی قرار گیرد.

اکثریت نمایندگان با این اقدام، همانند متن «بیانیه اورشلیم درباره یهودستیزی »JDA، در واقع با تعریف یهودستیزی ارائه‌شده از سوی «اتحاد جهانی یادبود هولوکاست» (IHRA) مخالفت کردند؛ تعریفی که بسیاری از انتقادات نسبت به اسرائیل را هم مشمول یهودستیزی می‌داند. البته مخالفت نمایندگان مستقیماً با خود تعریف نبود، بلکه با نحوه استفاده از آن توسط نهادها و دولت برای تصمیم‌گیری‌های رسمی بود.

در قطعنامه آمده که حزب چپ با استفاده از تعریف «اتحاد جهانی یادبود هولوکاست» IHRA در شهرداری‌ها، نهادهای دولتی و مصوبات پارلمان برای کنترل دسترسی به فضاها، بودجه‌ها، نظارت‌های امنیتی، بررسی سوابق افراد و اجبار به اعلام مواضع؛ مخالفت می‌کند. این تعریف به «ابزاری سرکوبگر» تبدیل شده که برای جلوگیری از نقدهای ناراحت‌کننده و اعتراض سیاسی به کار می‌رود — امری که حتی بسیاری از یهودیان را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

با این قطعنامه، حزب چپ همچنین با دو مصوبه پارلمان آلمان مخالفت کرده: یکی با عنوان «دیگر هرگز – حفاظت و تقویت زندگی یهودی در آلمان» و دیگری «مقابله قاطع با یهودستیزی و ضدیت با اسرائیل در مدارس و دانشگاه‌ها». هر دو مصوبه بر پایه تعریف «اتحاد جهانی یادبود هولوکاست» IHRA هستند. حزب چپ در رأی‌گیری مربوط به دومی در ژانویه، رأی ممتنع داده بود.

یان فان آکن مخالفت خود را با تصویب این قطعنامه چنین توجیه کرد که حزب در کنگره اکتبر گذشته در هاله، صراحتاً تصمیم گرفت بر سر هیچ تعریف مشخصی از یهودستیزی توافق نکند. او گفت: «نمی‌خواهیم با مصوبه حزبی یک بحث علمی را تمام کنیم. چنین کاری از ما ساخته نیست.»

در مقابل، اوزلم دمی‌رل تأکید کرد که تعریف «اتحاد جهانی یادبود هولوکاست» IHRA «مسئله‌ای علمی نیست، بلکه مسئله‌ای ملموس برای هزاران نفر» است — به‌ویژه فعالان حامی فلسطین که با کمک این تعریف، فعالیت‌هایشان به‌عنوان یهودستیزانه لکه‌دار می‌شود.

قطعنامه‌ای اضطراری برای غزه

در پایان نشست، یک درخواست اضطراری دیگر نیز با عنوان «تبعید و قحطی در غزه را متوقف کنید – حقوق بین‌الملل را اجرا کنید!» تصویب شد. این متن از سوی گروه‌های درون‌حزبی «صلح و سیاست بین‌الملل» و اتحادیه دانشجویی حزب چپ ارائه شد و پس از ویرایش جزئی، توسط هیئت رئیسه حزب نیز پذیرفته شد.

این متن به طرح کابینه امنیتی اسرائیل برای «تسلط بر غزه» اشاره دارد — طرحی که شامل اشغال نظامی دوباره و «اسکان مجدد» کل جمعیت غزه است. حزب چپ در این قطعنامه سیاست «گرسنگی‌دادن عامدانه به جمعیت غیرنظامی به‌منظور تسریع در ویرانی پایدار زیرساخت‌های زندگی و آوارگی اجباری فلسطینیان» را به‌شدت محکوم کرد. همچنین خواستار «ارسال فوری و کافی کمک‌های انسانی به غیرنظامیان غزه، بازسازی زیرساخت‌ها به‌ویژه منازل، بیمارستان‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و اماکن مذهبی» شد.

در کنار این‌ها، آزادی گروگان‌های اسرائیلی که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ توسط حماس در اسارت هستند نیز خواسته شد. کنگره تاکید کرد: تمامی جنایات جنگی «از سوی همه طرف‌ها و بازیگران بین‌المللی» باید بررسی شوند. لازمه آن هم «آتش‌بس فوری و دائمی در کل سرزمین‌های فلسطینی و اسرائیلی و خروج کامل ارتش اسرائیل از غزه» عنوان شده است. حمایت نظامی دولت آلمان از اسرائیل نیز باید بلافاصله متوقف شود.

هیچ مخالفتی از درون حزب با این متن وجود نداشت — برخلاف قطعنامه مربوط به تعاریف یهودستیزی، که واکنش‌های تندی به همراه داشت.

مخالفت‌ها و شکاف‌ها

کاتارینا کونیگ-پرویس، نماینده مجلس ایالتی تورینگن، در شبکه اجتماعی X این قطعنامه را «فاجعه‌بار» توصیف کرد. او گفت حزب چپ با این مصوبه دیگر «به‌طور کامل علیه هر نوع یهودستیزی موضع نمی‌گیرد». او اشاره کرد که بیانیه اورشلیم مورد انتقاد نهادهایی چون RIAS قرار گرفته که آن را «بی‌فایده» می‌دانند، چون در آن نه انکار موجودیت اسرائیل و نه تشبیه هولوکاست با رفتار اسرائیل ضد یهودستیز تلقی شده‌اند.

پترا پائو، معاون پیشین رئیس پارلمان، و بودو راملو، جانشین او، نیز این مصوبه را مورد انتقاد قرار دادند. مارینا رنر، نماینده پیشین پارلمان، در شبکه «بلوسکای» نوشت: این موضوع اصلاً درباره تعریف نیست، بلکه درباره این است که برخی گروه‌ها و افراد از اتهام یهودستیزی تبرئه شوند تا همکاری با آن‌ها ادامه یابد.

شعله‌ور شدن دوباره دعواها

مناقشه بر سر یهودستیزی و اتهامات یهودستیزی علیه فعالان حامی فلسطین، چند روز پیش از کنگره نیز دوباره داغ شده بود — به‌ویژه پس از پست اولریکه آیفلر، عضو هیئت رئیسه حزب، که تصویری با هشتگ «آزادی فلسطین» منتشر کرده بود. در آن تصویر، نقشۀ اسرائیل و سرزمین‌های فلسطینی به‌طور کامل با اثر دست‌هایی به رنگ پرچم فلسطین پوشانده شده بود.

بسیاری از اعضای حزب، و همچنین سفارت اسرائیل، این تصویر را به‌منزله فراخوانی برای «نابودی اسرائیل» تعبیر کردند. به دنبال آن، در ۸ مه، هیئت رئیسه حزب در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما از هر فراخوان، بیانیه یا تصویر که به‌نام همبستگی با مردم فلسطین، موجودیت اسرائیل را نفی یا نابودی آن را تبلیغ کند، فاصله می‌گیریم» و از اعضا خواست چنین محتواهایی را حذف کرده و از بازنشر آن‌ها پرهیز کنند.

در بیانیه، به مصوبه کنگره پیشین در شهر هاله نیز اشاره شده که در آن، حزب چپ ضمن حمایت از مردم فلسطین، خواستار آزادی گروگان‌ها و محکومیت تروریسم حماس و نیز «هر گونه اقدام جنگی ناقض حقوق بین‌الملل توسط ارتش اسرائیل» شده بود.

یانیس اهلینگ، مدیر اجرایی حزب، در شبکه X نوشت: «هر کس فکر می‌کند لازم نیست به مصوبات حزب پایبند باشد، باید از خودش بپرسد که آیا در حزب درستی حضور دارد یا نه.»

با این حال، آیفلر با حمایت گسترده‌ای مواجه شد، از جمله از سوی نیکول گولکه، نماینده پارلمان، و سوزانه فرشل، نماینده پیشین. بسیاری از حامیان او در عین حال موضع حزب درباره حق موجودیت اسرائیل را زیر سؤال بردند: هیچ حقی برای موجودیت دولت‌ها وجود ندارد — فقط انسان‌ها حق حیات دارند، و اسرائیل، به نظر این منتقدان، دیگر حقی برای فلسطینی‌ها قائل نیست.

آیفلر هم در مصاحبه‌ای از پست خود دفاع کرد و گفت: «عجیب است که برخی از هم‌حزبی‌هایم در آن تصویر، نابودی اسرائیل را می‌بینند و نه رنج مردم غزه را.» او بیانیه هیئت رئیسه در مورد پست خود را را «رسوایی‌بار» دانست و گفت به‌جای آنکه از او در برابر کمپین‌های تخریبی و تهدید به شکایت حمایت شود، «دستور حذف محتوا» صادر شده است. با این حال، گفت که موافق است حزب باید خود با موضع «نابودی اسرائیل» مخالفت کند و او قصد ترک حزب را ندارد.

حتی خارج از حزب چپ هم برخی مانند دانیل الیاسون، سیاست‌مدار یهودی حزب سبز در برلین، با بزرگ‌نمایی‌هایی چون ماجرای آیفلر مخالفت کردند. او در شبکه X نوشت: «کاش همان‌قدر که درباره ایموجی‌های هندوانه، دست‌های قرمز و سبز و سفید، یا نقشه‌ها هیاهو به پا می‌کنیم، درباره پاک‌سازی قومی اعلام‌شده نوار غزه توسط ارتش اسرائیل هیاهو می‌کردیم.»

حزب چپ و جنگ در غزه: انسان‌ها، نه دولت‌ها

اظهارات حزب چپ آلمان در مورد جنگ غزه شرم‌آور است — این دیدگاه رائول تسلیک است، روزنامه‌نگار آزاد که در nd می‌نویسد.

در حالی که اعتراضاتی علیه جنگ در غزه در جریان است، حزب چپ آلمان به شکل چشم‌گیری سکوت اختیار کرده است.

در آستانه کنگره حزب در شهر کمنیتس، هیئت رئیسه حزب چپ بار دیگر صراحتاً بر حق موجودیت اسرائیل تأکید کرد و از «هرگونه تصویر یا بازنمایی» که ممکن است این حق را زیر سوال ببرد، اعلام جدایی کرد. این بیانیه در واقع صرفاً تأییدی بود بر مواضع قبلی حزب، که به راه‌حل دوکشوری – که با توجه به سیاست‌های شهرک‌سازی اسرائیل مدت‌هاست غیرواقع‌بینانه شده – متعهد است. اما در بحبوحه محاصره غذایی غزه، این بیانیه حالتی تقریباً کنایه‌آمیز دارد. حزب چپ آلمان نگران امنیت کشوری است که دو میلیون انسان را به گروگان گرفته و هر روز کشورهای همسایه را بمباران می‌کند؟

زمینه این موضع‌گیری شتاب‌زده، موج انتقادی (شیت‌استورم) بود که علیه اولریکه آیفلر، عضو هیئت رئیسه حزب، به راه افتاد. این فعال سندیکایی که سال‌ها در جنبش‌های ضد جنگ فعال بوده، تصویری در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته بود که روی آن نوشته شده بود «آزادی برای فلسطین». غیبت دولت اسرائیل در نقشه تصویر باعث شد که حساب‌های نظارتی همیشگی، این پست را ضدیهودی قلمداد کنند.

این‌که هیئت رئیسه حزب چپ نیز چنین برداشتی را پذیرفته، بسیار آزاردهنده است. در ۱۸ ماه گذشته، حزب چپ هیچ اقدامی برای متوقف کردن ارسال تسلیحات به اسرائیل یا بازبینی همکاری‌های غیرنظامی با آن کشور به‌منظور ارزیابی کمک به اشغالگری غیرقانونی انجام نداده است. در حالی که نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در ژوئیه ۲۰۲۴ دقیقاً چنین کاری را الزامی می‌داند.

به‌جای فرار از مسئولیت سیاسی، حزب چپ باید بالاخره ابتکار عمل خودش را در پیش بگیرد — یعنی مشارکت در یک جنبش ضد جنگ که منطق دولت-ملت‌ها را زیر سوال می‌برد. زیرا فاجعه خاورمیانه (و جاهای دیگر) در این است که فراتر از ایدئولوژی‌های ملی چیزی وجود ندارد. ناسیونالیسم قوم‌گرای دینیِ صهیونیسم به همان اندازه مسئله‌ساز است که ناسیونالیسم مذهبی حماس.

پیشنهادهای گذشته و آینده

پیش‌تر، نیروهای چپ‌گرای خاورمیانه از یک دولت مشترک سکولار حمایت می‌کردند. امروز، صداهای پیشرو خواهان یک کنفدراسیون چندملیتی هستند که حق حیات، ماندن و بازگشت همه مردم اساس آن باشد. این همان «حق موجودیت»ی است که چپ‌ها باید از آن دفاع کنند. در مقابل ایدئولوژی دولتی اسرائیل، باید مورد انتقاد قرار گیرد — این ایدئولوژی مسیر را برای جنایات نژادپرستانه‌ای که امروز می‌بینیم باز کرده و نه‌بی‌دلیل مورد حمایت راست‌گرایانی چون ترامپ، میلی و مودی قرار گرفته است.

«ضد فاشیست‌ها بالاخره باید درک کنند که دفاع از دولت اسرائیل، به‌تنهایی راهی برای مقابله با فاشیسم نیست. از سوی دیگر، حمایت از مردم غزه — که شایسته همدردی و پشتیبانی کامل‌اند — نیز باید فراتر از صرف همبستگی احساسی برود و به سوی راه‌حل‌هایی حرکت کند که از مرزهای ملی‌گرایی عبور می‌کند.» راه‌حل برای همه، فقط در ورای هویت‌های ملی امکان‌پذیر است. برخی معترضان در خیابان‌ها شعار می‌دهند: «از رودخانه تا دریا، همه باید آزاد باشند» — باید به همین نقطه تکیه کرد. مسئله، آزادسازی سرزمینی به نام «فلسطین» نیست — بلکه انسان‌ها هستند. همه انسان‌ها.

برگردان برای اخبار روز: سینا بهزادی