سِری سورِیّا اُندر نماینده حزب برابری و دموکراسی خلق ها و مبارز صلح درگذشت

حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم پارتی) از درگذشت سری سوریا اندر خبر داده است. این حزب در بیانیه ای که انتشار داد نوشت:

«پیش بردن مبارزه‌ای که او با جان خود برای صلح انجام داد، وظیفه‌ای است که در وفاداری به یاد او نهفته است. ما به یاد سِری سورِیّا اُندر و مبارزه‌اش برای صلح، به شایستگی وفادار خواهیم ماند.»

سِری سورِیّا اُندر، نماینده ۶۲ ساله‌ی حزب برابری و دموکراسی خلق ها، عضو هیئت مذاکره‌کننده با عبدالله اوجالان در روند صلح موسوم به «هیئت امرالی» نیز بود.

وی در ۱۵ آوریل، به‌دنبال بروز عارضه‌ی شدید قلبی، در بیمارستان فلورانس نایتینگل استانبول بستری شد. پس از انجام یک عمل جراحی ۱۲ ساعته، به‌مدت ۵ روز در کما مصنوعی نگه داشته شد. پس از قطع داروی بیهوشی نیز به هوش نیامد.

در طول ۱۸ روز بستری، اُندر به دستگاه ECMO (پشتیبانی از عملکرد قلب) متصل بود و در روزهای پایانی، وضعیت حیاتی‌اش به‌شدت وخیم گزارش شد.

پس از انتشار خبر درگذشت اُندر، جمعیت زیادی در مقابل بیمارستان فلورانس نایتینگل گرد آمدند.

سیاست‌مدار، کارگردان، بازیگر، نویسنده: سِری سورِیّا اُندر که بود؟

سِری سورِیّا اُندر، نایب‌رئیس مجلس بزرگ ملی ترکیه و نماینده استانبول از حزب دِم، که پس از سکته قلبی در ۱۵ آوریل تحت درمان در بخش مراقبت‌های ویژه قرار گرفته بود، در روز هجدهم درمان خود به‌دلیل نارسایی چند عضوی درگذشت. اُندر یکی از چهره‌های خاص و شناخته‌شده در عرصه سیاست ترکیه بود که علاوه بر فعالیت‌های سیاسی، به‌عنوان فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان و نویسنده نیز شناخته می‌شد. او در ماه‌های اخیر عضوی از هیئت «اِمرالی» بود؛ گروهی که میان رهبر پ.ک.ک عبدالله اوجالان و دولت ترکیه میانجی‌گری می‌کرد.

سِری سورِیّا اُندر، که از برجسته‌ترین چهره‌های متمایز سیاست ترکیه به‌شمار می‌رفت، در سال ۱۹۶۲ در خانواده‌ای ترکمن در شهر آدیامان به دنیا آمد. پدرش، که در هشت‌سالگی اُندر درگذشت، از بنیان‌گذاران شاخه محلی حزب کارگران ترکیه (TİP) در آدیامان بود.

اُندر بنا بر گفته‌ی خودش، در دوران دبیرستان به اندیشه‌های چپ گرایش پیدا کرد. او در جوانی در گروه‌های انقلابی و سوسیالیستی فعالیت داشت و برای نخستین بار در سال ۱۹۷۸، زمانی‌که دانش‌آموز دبیرستان آدیامان بود، به‌دلیل شرکت در تظاهرات اعتراضی به کشتار مرعش بازداشت شد.

پس از پایان دبیرستان، در دانشگاه علوم سیاسی آنکارا پذیرفته شد. با وقوع کودتای نظامی ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰، به‌دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش بازداشت شد و هفت سال را در زندان ماماک گذراند.

کارگردان برنده جوایز، فیلم‌نامه‌نویس، بازیگر

سِری سورِیّا اُندر، که برای فیلم‌ها و سریال‌های گوناگون فیلم‌نامه نوشت و بازیگری نیز کرد، نخستین گام خود در عرصه هنر را پس از مرگ پدرش با شاگردی در یک عکاسی برداشت.

او که به سینما، کتاب‌خوانی و نوشتن علاقه‌مند بود، با شرکت در کارگاه فیلم‌نامه‌نویسی باریش پیرهاسان، وارد دنیای فیلم‌نامه‌نویسی شد.

در سال ۲۰۰۶، فیلم‌نامه‌ی فیلم «بین‌الملل» را نوشت که خود نیز یکی از کارگردانان آن بود. این فیلم که به وضعیت حکومت نظامی پس از کودتای ۱۲ سپتامبر می‌پرداخت، بازتاب گسترده‌ای یافت. «بین‌الملل» که هم توسط اُندر نوشته و هم کارگردانی شده بود، به فیلمی مهم در تاریخ سینمای ترکیه بدل شد و جوایز متعددی از جشنواره‌های استانبول، آنکارا، آلتین کوزا، و نیز در هند و پاکستان دریافت کرد.

پس از آن، در سال ۲۰۰۸ فیلم‌نامه‌ی «بچه‌های اون…» را نوشت. او در پروژه‌هایی چون «فرمان بده فرمانده»، «مه و شب»، «جزیره: عروسی زامبی‌ها»، «فیلم نوع F»، «تله اژدها»، «مار»، «عروسی و محفل» و «زیرزمین» نیز به‌عنوان فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان، مشاور فیلم‌نامه و بازیگر حضور داشت.

ورود به پارلمان در سال ۲۰۱۱

زندگی سیاسی اُندر در سال ۲۰۱۱ وارد مرحله پارلمانی شد.

او به‌عنوان نامزد مستقل ائتلاف «کار، آزادی و دموکراسی» از استانبول به پارلمان راه یافت و در صفوف حزب صلح و دموکراسی (BDP) قرار گرفت.

با تأسیس حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) در سال ۲۰۱۳، اُندر به معاونت مشترک ریاست حزب منصوب شد.

او از نخستین نمایندگان مجلس بود که در اعتراضات پارک گزی در سال ۲۰۱۳ شرکت داشت. در نخستین روزهای اعتراضات، هنگامی‌که مقابل ماشین‌آلات تخریب پارک گزی ایستاد و با مأموران درگیر شد، جمله‌اش «من نماینده درخت‌ها هم هستم» به‌سرعت در صدر اخبار قرار گرفت.

سِری سورِیّا اُندر در فرآیند صلح

اُندر یکی از شخصیت‌های کلیدی «فرآیند صلح» در ترکیه بود؛ دوره‌ای که میان سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ جریان داشت.

او در مراسم نوروز سال ۲۰۱۳ در دیاربکر، متن فارسی نامه عبدالله اوجالان را خواند که در آن از نیروهای مسلح پ.ک.ک خواسته شده بود از خاک ترکیه خارج شوند. همچنین در مراسم نوروز سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ نیز نامه‌های اوجالان را برای مردم قرائت کرد.

در نشست تاریخی کاخ دلمه‌باغچه که نقطه اوج فرآیند صلح به‌شمار می‌رفت، اُندر کسی بود که ۱۰ ماده‌ی اعلام‌شده در بیانیه‌ی پایانی را خواند. در همین دوران، در انتخابات شهرداری‌های ۲۰۱۴، نامزد حزب HDP برای شهرداری کلان‌شهر استانبول شد، اما تنها ۴٫۷ درصد آرا را به دست آورد.

پس از پایان یافتن فرآیند صلح، اُندر در تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۱۸ به اتهام «تبلیغ برای سازمان تروریستی» بازداشت شد و در ۴ اکتبر ۲۰۱۹ آزاد گردید.

در انتخابات عمومی سال ۲۰۲۳، اُندر به‌عنوان نماینده استانبول از حزب دِم به پارلمان راه یافت. او همچنین به سمت نایب‌رئیس مجلس ترکیه منصوب شد.

در ماه‌های پایانی زندگی، عضوی از هیئت «امرالی» بود که مسئول مذاکره میان دولت و عبدالله اوجالان بود.

در ۲۷ فوریه، او یکی از اعضای هیئتی بود که پیام اوجالان درباره انحلال سازمان و ضرورت خلع سلاح را به‌صورت علنی قرائت کرد.