مذاکرات حساس ایران و آمریکا که قرار بود روز شنبه ۳ مه در شهر رم برگزار شود، به‌طور ناگهانی به تعویق افتاد. این تصمیم در پی اعلام بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، که به‌عنوان میانجی اصلی مذاکرات ایران و آمریکا شناخته می‌شود، اعلام شد. او در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) اعلام کرد که نشست به‌دلیل مسائل تدارکاتی به زمان دیگری موکول شده است و تاریخ جدید پس از توافق متقابل طرفین اعلام خواهد شد.
این تعویق در حالی صورت می‌گیرد که مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا به‌شدت در مرکز توجهات جهانی قرار گرفته است. هدف از این مذاکرات، دستیابی به توافقی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی است که در طول چهار دهه گذشته از سوی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی وضع شده است. مذاکراتی که به‌طور غیرمستقیم و با هدایت عمان برگزار می‌شود، از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است و هرگونه تأخیر در آن می‌تواند بر روند امنیتی و اقتصادی ایران و منطقه تأثیرگذار باشد.
علیرغم آنکه هیچ دلیل رسمی از سوی طرفین برای این تعویق ارائه نشده است، برخی منابع خبری از جمله خبرنگاران وال استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی اشاره کرده‌اند که این کشور به‌دنبال زمان بیشتری برای آماده‌سازی و بررسی موضوعات مختلف است. همچنین، طبق گفته یکی از مقامات مطلع، آمریکا اعلام کرده است که مذاکرات در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.
براساس گزارش برخی رسانه ها به نقل از مقامات جمهوری اسلامی یکی از دلایل تعویق مذاکرات این است که واشنگتن تلاش داشت چارچوب کلی مذاکرات را تغییر دهد؛ این در حالی است که پیشتر بر سر این چارچوب توافق شده بود.
یک مقام ارشد ایرانی روز پنجشنبه به رویترز گفت تاریخ جدید «بسته به رویکرد ایالات متحده» تعیین خواهد شد.این مقام به رویترز گفت: «تحریم‌های آمریکا علیه ایران در طول مذاکرات هسته‌ای به طرفین برای حل اختلاف هسته‌ای از طریق دیپلماسی کمکی نمی‌کند.»
یک منبع آگاه هم به رویترز گفت که ایالات متحده هرگز شرکت خود در دور چهارم مذاکرات در رم را تأیید نکرده است. این منبع گفت زمان و مکان دور بعدی مذاکرات هنوز تأیید نشده است، اما انتظار می‌رود در آینده نزدیک برگزار شود.
این وقفه در مذاکرات در حالی رخ می‌دهد که تنش‌ها میان جمهوری اسلامی و آمریکا همچنان ادامه دارد. اخیراً، وزارت دفاع آمریکا پیامی تند به ایران ارسال کرده و گفته است که ایالات متحده از حمایت‌های ایران از گروه حوثی‌های یمن آگاه است و در صورت ادامه این حمایت‌ها، ایران تاوان آن را خواهد پرداخت.
وزیر دفاع آمریکا، پیت هگست، بامداد پنجشنبه با هشداری تند به جمهوری اسلامی، نوشت: «پیامی به ایران: ما حمایت مرگبار شما از حوثی‌ها را می‌بینیم. ما دقیقاً می‌دانیم که شما چه می‌کنید. شما به‌خوبی از توانایی‌های ارتش آمریکا آگاهید و به شما هشدار داده شده است. شما تاوان آن را در زمان و مکانی که ما انتخاب می‌کنیم، خواهید پرداخت.»
تحریم‌ها و فشارهای سیاسی
در چند روز گذشته، ایالات متحده علاوه بر اعلام تعویق مذاکرات، همچنین تحریم‌هایی جدید علیه ایران وضع کرده است. این تحریم‌ها بر هفت شرکت که در فروش نفت ایران نقش دارند، اعمال شده است. این اقدام از سوی جمهوری اسلامی به‌عنوان مانعی دیگر بر مسیر دیپلماسی و نشانه‌ای از «عدم جدیت» آمریکا در پیشبرد مذاکرات ارزیابی شده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران، اسماعیل بقایی، در واکنش به این تحریم‌ها تاکید کرد که ایالات متحده به‌طور عمدی تلاش می‌کند روابط ایران با کشورهای دیگر را تحت فشار قرار دهد و از این طریق بر روند مذاکرات تاثیر بگذارد.
پیشرفت‌های احتمالی در مذاکرات
با وجود تمامی این چالش‌ها، دور سوم مذاکرات که هفته گذشته در مسقط، پایتخت عمان، برگزار شد، با حضور کارشناسان فنی دو کشور برگزار گردید. پس از این مذاکرات، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، با بیان اینکه «فضای امیدوارکننده‌ای برای پیشرفت وجود دارد»، اعلام کرد که مذاکرات به‌طور جدی در حال پیگیری است. یک مقام رسمی آمریکایی نیز مذاکرات را «مثبت و سازنده» ارزیابی کرده و تاکید کرده که علیرغم وجود مسائل بسیاری که هنوز باید حل شود، پیشرفت‌های قابل‌توجهی حاصل شده است.
حالا با تعویق این دور از مذاکرات، بسیاری از ناظران بین‌المللی منتظرند که آیا این وقفه به‌عنوان بازتاب نارضایتی طرفین از اظهارات و اقدامات بعد از دور سوم مذاکرات و یک مانع موقتی خواهد بود یا نشانه‌ای از کند شدن روند مذاکرات و بحران بیشتر در روابط ایران و آمریکا است. هرچند که طرفین از ادامه گفت‌وگوها ابراز امیدواری کرده‌اند، اما تاریخ دقیق برگزاری دور جدید این مذاکرات همچنان مشخص نیست.
باید دید که در آینده نزدیک آیا جمهوری اسلامی و آمریکا قادر خواهند بود از این بن‌بست خارج شده و به‌سمت توافقی سازنده حرکت کنند یا اینکه مسیر دیپلماسی دوباره با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.
اظهارات سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگاران، از تغییر زمان برگزاری دور بعدی گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا که قرار بود روز شنبه، ۱۳ اردیبهشت در رم برگزار شود، خبر داد.
به گزارش گروه سیاست خارجی ایرنا، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اعلام این موضوع از سوی وزیر امور خارجه عمان، تصریح کرد تعویق گفت‌وگوها بنا به پیشنهاد وزیر امور خارجه عمان بوده و در مورد تاریخ احتمالی بعدی، متعاقبا اطلاع‌رسانی خواهد شد.
بقائی با تاکید مجدد بر اراده جمهوری اسلامی ایران برای بهره‌گیری از دیپلماسی جهت تامین منافع مشروع و قانونی ملت ایران و خاتمه‌دادن به تحریم و فشار اقتصادی که حقوق انسانی و رفاه تک‌تک ایرانیان را نشانه گرفته است، خاطرنشان کرد که هیات نمایندگی ایران از ابتدای ورود به گفت‌وگوها با حسن نیت، چارچوب‌های مشخصی را بر اساس مواضع اصولی کشورمان وفق حقوق بین‌الملل در حوزه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و خاتمه تحریم‌های غیرقانونی تعیین و جدیت خود را برای گفت‌وگوهایی نتیجه‌محور جهت نیل به تفاهمی عادلانه، معقول و پایدار نشان داده و در این مسیر با قوت و قدرت ثابت‌قدم خواهد ماند.
