آتش سوزی و انفجار در بندر رجایی ایران هرچند اکنون تا حدود زیادی کنترل شده است، اما صدمات باقی مانده از آسیب آن بر پیکر اقتصاد و تجارت ایران تا مدتها خود را به رخ خواهد کشید. مسعود دانشمند، فعال حوزه کشتیرانی، عضو اتاق بازرگانی ایران و امارات و از تحلیلگران اقتصادی که خود فعال اقتصادی است این بندر را از مهمترین بنادر ایران دانسته و میگوید که حدود دو ماه زمان برای ساماندهی و بازگشت این بندر به شرایط عادی لازم است و همین نیز منجر به سکته در تجارت ایران میشود.
او در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می گوید،اکنون ما در بندر با یک آشفتگی در وضعیت مواجه هستیم و به نظر میرسد فعلا همه تلاشها برای این است که دستکم کارهای روی زمین مانده انجام شود. کما این که دیروز نیز گفته شد که یک ساختمان موقت برای گمرک و یک ساختمان به صورت موقت برای بخش ترانزیت در نظر گرفته شده تا کار انجام شود.از سوی دیگر باید توجه داشت که هنوز درباره خود اسکلهها نیز کسی تایید نکرده که آیا اکنون ایمنی لازم را دارند تا جرثقیلها بر روی اسکلهها کار کنند یا خیر!
نکته دیگر این است که کانتینرهایی که اکنون صدمه دیدهاند باید به طور کامل شناسایی شوند، مالکان آن مشخص و برای آن تشکیل پرونده داده شود و مشخص گردد چه مقدار از کالا خسارت دیده تا در نهایت پرونده تشکیل و تعیین سهم خسارت شود. بیمههای ایرانی نیز، کالاها و کانتینرها را نزد بیمه بالاسری خود بیمه کردهاند، بنابراین تشکیل پرونده حتما ضروری است و همین تشکیل پرونده بیمه یک ستاد لازم دارد.
او می گوید: دیروز آقای رئیس جمهور از وجود ۱۴۰ هزار کانتینر نام برد، اما اساسا وجود این تعداد کانتینر اصلا تعجب ندارد. یک بندر بزرگی که در سال ۳ تا ۴ میلیون کانتینر وارد آن میشود تنها اگر ۱۰ درصد کانتینرها در آن بندر رسوب کنند به عدد ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار میتوان رسید و اصلا عدد ۱۴۰ هزار کانتینر عدد بزرگی نبوده است.
کما اینکه در همه بنادر دنیا کانتینرهایی با تعداد بالاتر حتی در رفت و آمد هستند؛ مساله این است که ما باید ضوابط کانتینری را رعایت میکردیم و این یعنی کالاهایی را که آتش زن و خطرناک هستند را باید با توجه به دستورالعمل کنوانسیونهای این مدل کالاها رعایت میکردیم و جدا نگاه میداشتیم. کما این که چنین کالاهایی را در همه دنیا و با یک دستورالعمل مشخص به بیرون از محوطه اصلی منتقل میکنند؛ یعنی یا انبار و محوطهای جدا برای این کالاها دارند و یا این که به انبار خود خریدار به صورت مستقیم منتقل میشوند.
او می افزاید: اکنون با این روند اعتبار تجاری کشور زیر سوال میرود که ما چگونه عمل کردهایم؟ توجه کنید که کسی آمده به عنوان مقام مسئول مصاحبه کرده که کانتینرهایی مواد اولیه خطرناک داشتهاند به عنوان مواد عادی به ما تحویل دادهاند و این حرف اصلا منطقی و معقول نیست. این که کالایی آمده و برچسب خطرناک به آن نخورده و این که کشتی و ترمینال و گمرک همه سرشان کلاه رفته باشد و فریب خورده باشند اصلا در جهانی که اکنون میلیونها کانتینر در آن جا به جا میشود اساسا قابل قبول نیست.
این فعال اقتصادی می افزاید: وضعیت رخ داده اکنون نشان میدهد ما کار درست را در بندر انجام ندادهایم و کالاهای خطرناک را در جای مخصوص قرار ندادهایم و منجر به صدمه به کالاهای دیگر شدهایم. اکنون شما فرض کنید کانتینری در حوالی محل آتش سوزی بوده که مواد اولیه دارویی در آن بوده است؛ اساسا صدمه مستقیم ندیده و آتش نگرفته است، اما آیا در چنان شرایطی و تحمل آن درجه از گرما این مواد اولیه سالم است یا از بین رفته است؟ اکنون قابلیت استفاده دارد یا ندارد؟ این موارد از جمله مواردی است که باید به آن توجه شود.