۴۰ کشور و نهادهای بین‌المللی بررسی می‌کنند؛ «تعهدات انسانی اسرائیل» در غزه

دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) دومین روز رسیدگی خود به بررسی تعهدات انسانی اسرائیل نسبت به فلسطینی‌ها را آغاز کرده است؛ این در حالی است که بیش از پنجاه روز از محاصره‌ی کامل ورود کمک‌های انسانی به نوار غزه توسط اسرائیل می‌گذرد.

عمار حجازی، مقام ارشد فلسطینی، در سخنان خود به قضات گفت مردم در غزه از گرسنگی می‌میرند؛ تمام نانوایی‌های تحت حمایت سازمان ملل تعطیل شده‌اند و اسرائیل از کمک‌های انسانی به عنوان «سلاحی در جنگ» استفاده می‌کند. او همچنین تأکید کرد ۹ نفر از هر ۱۰ فلسطینی به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند.

از روز دوشنبه، ۲۸ آوریل، حدود چهل عضو سازمان ملل متحد و چندین نهاد بین‌المللی در دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) گرد هم آمده اند تا در طی یک هفته، درباره‌ی تعهدات انسانی اسرائیل نسبت به فلسطینی‌ها بحث کنند. در مارس ۲۰۲۴، این دیوان از اسرائیل خواسته بود «قحطی در حال وقوع» در سرزمین‌های فلسطینی را متوقف کند.

در برابر دولتی که برای حفظ پروژه‌ی نسل‌کشی خود در سرزمین‌های فلسطینی از هیچ اقدامی فروگذار نمی‌کند، حقوق بین‌الملل همچنان تلاش می‌کند راهی بیابد. دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) از روز دوشنبه، ۲۸ آوریل، جلسه یک هفته ای را آغاز کرده تا به بررسی وظایف انسانی تل‌آویو در قبال فلسطینی‌ها رسیدگی کند؛ بیش از پنجاه روز پس از آنکه اسرائیل به طور کامل ورود کمک‌های انسانی به غزه را مسدود کرد؛ منطقه‌ای که زیر بمباران‌های بی‌وقفه و حملات زمینی مداوم از هم پاشیده است.

نمایندگان سازمان ملل متحد طی ماراتنی پنج روزه در بالاترین مرجع قضایی این نهاد در لاهه (هلند) از ساعت ۱۰ صبح مقابل هیئتی پانزده نفره از قضات حاضر می‌شوند. دولت فلسطین نخستین طرفی خواهد بود که در بیشتر طول روز اظهارات خود را ارائه می‌کند. پس از آن، حدود چهل کشور و سازمان بین‌المللی دیگر – از جمله ایالات متحده، چین، فرانسه، روسیه، عربستان سعودی، اتحادیه عرب، سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه آفریقا – نوبت سخنرانی خواهند کرد.

«جبران خسارت وارد شده»

دیوان بین‌المللی دادگستری نزدیک به یک سال پیش از اسرائیل خواسته بود از هرگونه اقدام احتمالی به نسل‌کشی جلوگیری کرده و دسترسی به کمک‌های انسانی در غزه را تضمین کند. در مارس ۲۰۲۴، به درخواست آفریقای جنوبی که از ماه‌ها پیش اسرائیل را به نسل‌کشی متهم کرده بود، دیوان خواستار اقداماتی جدید از سوی اسرائیل برای مقابله با «قحطی در حال وقوع» در غزه شد.

در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴، این نهاد بین‌المللی با صدور رأیی ۳۰۰ صفحه‌ای، شهرک‌سازی در سرزمین‌های فلسطینی را محکوم کرد. دیوان اعلام کرد که اشغال این سرزمین‌ها توسط اسرائیل ناقض حق ملت‌ها برای تعیین سرنوشت خویش است. بر این اساس، از تل‌آویو خواسته شد «فوراً هرگونه فعالیت جدید شهرک‌سازی را متوقف کند» و «خسارت وارده به تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی ذی‌ربط را جبران نماید». اما وقایع ماه‌های بعد نشان داد دولت اسرائیل – با تکیه بر حمایت ایالات متحده و بی‌تفاوتی بسیاری از اعضای سازمان ملل – به تصمیمات دیوان وقعی نمی‌نهد.

در دسامبر گذشته، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اکثریتی گسترده قطعنامه‌ای تصویب کرد و از دیوان خواست تا به شکل اولویت‌دار روشن کند اسرائیل در قبال حضور سازمان ملل، نهادهای بین‌المللی یا کشورهای ثالث، چه تعهداتی برای «تضمین و تسهیل رساندن بدون مانع مایحتاج ضروری برای بقای جمعیت غیرنظامی فلسطینی» دارد.

از زمان شدت گرفتن کشتارها و شهرک‌سازی‌ها پس از حمله‌ی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل کنترل کامل بر ورود کمک‌های بین‌المللی – حیاتی برای ۲.۴ میلیون فلسطینی غزه – را در دست گرفته و از ۲ مارس گذشته، اندکی پیش از فروپاشی آتش‌بس شکننده، آن را قطع کرده است. اسرائیل از ۱۸ مارس حملات هوایی و زمینی خود را از سر گرفت و به گفته‌ی سازمان ملل، این وضعیت «احتمالاً بدترین» بحران انسانی دو سال اخیر در غزه را رقم زده است.

فیلیپ لازارینی، رئیس آژانس امداد پناهندگان فلسطینی سازمان ملل (UNRWA)، روز جمعه، ۲۵ آوریل، وضعیت را «قحطی‌ای که به دست انسان و به دلایل سیاسی ایجاد شده» توصیف کرد. طبق آمار سازمان ملل، از پایان آتش‌بس دو ماهه تاکنون حدود ۵۰۰ هزار فلسطینی آواره شده‌اند. ارتش اسرائیل از ۱۸ مارس تاکنون دست‌کم ۲۱۱۱ فلسطینی را کشته است و بر اساس آمار وزارت بهداشت حماس، شمار کل کشته‌شدگان غزه به دست‌کم ۵۲۲۴۳ نفر رسیده که اکثراً غیرنظامی بوده‌اند.