روبیو: ترامپ این هفته درباره ادامه مذاکرات صلح اوکراین تصمیم می‌گیرد

مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، روز یکشنبه گفت که دولت ترامپ در هفته جاری تصمیم خواهد گرفت آیا به تلاش برای دستیابی به توافق در جنگ روسیه علیه اوکراین ادامه دهد یا تمرکز خود را بر مسائل دیگر بگذارد.

روببو در برنامه “میت د پرس” شبکه NBC گفت: «این هفته بسیار مهم خواهد بود. ما باید تصمیم بگیریم آیا این تلاشی است که می‌خواهیم همچنان در آن دخیل بمانیم یا زمان آن رسیده که بر مسائل دیگری که به همان اندازه یا حتی در بعضی موارد مهم‌تر هستند، تمرکز کنیم.»

او افزود: «ما می‌خواهیم که این اتفاق بیفتد. دلایلی برای خوش‌بینی وجود دارد، اما البته دلایلی برای واقع‌بینی هم هست. ما نزدیک شده‌ایم، اما هنوز به اندازه کافی نزدیک نیستیم.»

روببو جزئیات بیشتری از وضعیت مذاکرات ارائه نکرد.

مشخص نبود که این بازه زمانی اعلام‌شده تلاشی برای تحت فشار گذاشتن اوکراین و روسیه برای ورود به مذاکرات مستقیم جهت توافق است یا اینکه ترامپ و مشاورانش واقعاً در حال بررسی کنار کشیدن از گفتگوهای صلح هستند.

در مصاحبه‌ای با شبکه “فیس د نیشن” سی‌بی‌اس، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، نشانه‌ای از دستیابی قریب‌الوقوع به توافق ارائه نداد. او گفت: «ما آماده توافق هستیم، اما هنوز برخی نکات خاص وجود دارد که باید نهایی شوند.»

روز پنجشنبه گذشته، روسیه حملات گسترده‌ای با موشک و پهپاد به کی‌یف انجام داد که منجر به کشته شدن دست‌کم ۱۲ نفر شد و انتقادات تندی از سوی ترامپ برانگیخت. لاوروف در مصاحبه‌ای که روز حملات ضبط شده بود، گفت که روسیه هنوز با پیشنهاد آمریکا برای آتش‌بس کامل ۳۰ روزه که اوکراینی‌ها آن را پذیرفته‌اند، موافقت نکرده است.

اظهارات روبیو یک روز پس از دیدار ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در حاشیه مراسم خاکسپاری پاپ فرانسیس در واتیکان بیان شد. عکس‌هایی از دیدار این دو در کلیسای سن پیتر منتشر شد.

این اولین دیدار حضوری این دو نفر از زمان جلسه جنجالی در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید در فوریه بود، جایی که ترامپ و معاونش جِی‌دی ونس، زلنسکی را به دلیل قدردانی نکردن کافی مورد سرزنش قرار دادند.

در ماه‌های زمستان و بهار، تنش‌ها شدت گرفت، زیرا ترامپ بیانیه‌هایی صادر کرد که بیشتر با دیدگاه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، همخوانی داشت. ترامپ همچنین گفته که می‌خواهد با روسیه مشارکت‌های اقتصادی ایجاد کند و در عین حال فشار بر اوکراین را برای توافق درباره استخراج مواد معدنی حیاتی افزایش دهد.

در مذاکراتی که این ماه در پاریس و لندن برگزار شد و همچنین از طریق کانال‌های متحدین، مقامات آمریکایی و اوکراینی، از جمله روبیو، درباره شرایط احتمالی یک توافق مذاکره کردند و طرح‌ها و پیشنهادات متقابلی رد و بدل شد.

از جمله بحث‌برانگیزترین مسائل، اصرار دولت ترامپ بر به رسمیت شناختن کریمه به عنوان قلمرو روسیه و پذیرش دوفاکتوی اشغال بخش‌هایی از شرق اوکراین توسط نیروهای روسیه از سال ۲۰۱۴ است.

ترامپ همچنین خواهان اعلام رسمی این موضوع است که اوکراین تحت ریاست جمهوری او نمی‌تواند به ناتو بپیوندد.

پس از دیدار با ترامپ در روز شنبه، زلنسکی در پستی در شبکه‌های اجتماعی از رئیس‌جمهور آمریکا تشکر کرد و این دیدار را «بسیار نمادین» توصیف کرد که «در صورت دستیابی به نتایج مشترک، می‌تواند تاریخی شود.»

استیون چونگ، سخنگوی کاخ سفید، این گفت‌وگو را «بسیار سازنده» توصیف کرد.

عکسی دیگر نیز منتشر شد که ترامپ و زلنسکی را در حال گفت‌وگو با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و کییر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، نشان می‌دهد. رهبران فرانسه و بریتانیا بر ضرورت ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین در صورت دستیابی به توافق تاکید کرده‌اند، امری که زلنسکی بر آن پافشاری می‌کند، اما دولت ترامپ اصرار دارد که این وظیفه باید بر عهده اروپایی‌ها باشد، نه آمریکایی‌ها.

زلنسکی در پست خود گفت که درباره تضمین‌های امنیتی با ترامپ صحبت کرده است.

روز جمعه، استیو ویتکاف، تاجر املاک و نماینده ویژه ترامپ، با پوتین در مسکو دیدار سه ساعته‌ای داشت. پس از اطلاع از نتایج این دیدار، ترامپ روز شنبه در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «روز خوبی برای مذاکرات با روسیه و اوکراین بود. طرفین بسیار به توافق نزدیک شده‌اند و باید در سطوح عالی دیدار کنند تا ‘کار را تمام کنند’.»

ویتکاف و روبیو قصد داشتند هفته گذشته در لندن در مذاکراتی با مقامات اوکراینی شرکت کنند، اما پس از آنکه دستیاران زلنسکی با عناصر اصلی پیشنهادی که این دو آمریکایی در ۱۷ آوریل در پاریس ارائه داده بودند مخالفت کردند، حضور خود را لغو کردند. با این حال، دیگر مقامات آمریکایی در مذاکرات لندن حضور یافتند.

پس از مذاکرات پاریس، روبیو گفت که دولت ترامپ ظرف چند روز تصمیم خواهد گرفت که آیا این روند در چند هفته آینده به نتیجه می‌رسد یا خیر. او در آن زمان گفت اگر دستیابی به توافق ممکن نباشد، «باید به مسائل دیگر بپردازیم.»

اوکراینی‌ها از طرح صلح آمریکا شوکه شده اند

طرح صلح ارائه شده توسط دولت ترامپ که شامل به رسمیت شناختن حاکمیت روسیه بر کریمه می‌شود، مقامات اوکراینی را شوکه کرده است. آن‌ها می‌گویند تسلیم رسمی این شبه‌جزیره را نخواهند پذیرفت، حتی اگر انتظار داشته باشند که به طور موقت این قلمرو را به کرملین واگذار کنند.

به گزارش آشوشیتدپرس، کارشناسان می‌گویند واگذاری رسمی این سرزمین که در سال ۲۰۱۴ توسط روسیه ضمیمه شد، از نظر سیاسی و حقوقی غیرممکن است. این کار نیازمند تغییر قانون اساسی اوکراین و برگزاری یک همه‌پرسی ملی است و حتی می‌تواند خیانت محسوب شود. نمایندگان مجلس و مردم به شدت با این ایده مخالفند.

الکساندر مرژخو، نماینده حزب ولودیمیر زلنسکی، گفت: «این [طرح] هیچ معنایی ندارد. ما هرگز کریمه را به عنوان بخشی از روسیه به رسمیت نخواهیم شناخت.»

بر خلاف یک واگذاری موقت ارضی، تسلیم رسمی به معنای رها کردن دائمی کریمه و کنار گذاشتن امید به بازپس‌گیری آن در آینده خواهد بود.

اکثریت مردم اوکراین اکنون تا حد زیادی درک کرده‌اند که واگذاری بخشی از خاک در هر توافق آتش‌بس اجتناب‌ناپذیر است، زیرا هیچ راه نظامی برای بازپس‌گیری آن وجود ندارد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که درصد فزاینده‌ای از مردم این معاوضه را می‌پذیرند.

با این حال، بیشتر پیام‌های عمومی درباره واگذاری سرزمین‌ها این نکته را القا می‌کنند که این واگذاری‌ها دائمی نیستند، همان‌طور که شهردار کیف، ویتالی کلیچکو، اخیراً به بی‌بی‌سی گفت که ممکن است اوکراین مجبور شود موقتاً زمین‌هایی را در قالب توافق صلح واگذار کند.

گفتن خلاف این موضوع عملاً به معنای پذیرش شکست خواهد بود، که حرکتی بسیار غیرمحبوب است، به ویژه برای اوکراینی‌هایی که تحت اشغال روسیه زندگی می‌کنند و امیدوارند روزی آزاد شده و دوباره با خانواده‌هایشان متحد شوند. این موضوع همچنین تلفات سنگین نیروهای نظامی اوکراین را که ده‌ها هزار نفر از آن‌ها کشته یا زخمی شده‌اند، زیر سؤال می‌برد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در مصاحبه‌ای که روز جمعه در مجله تایم منتشر شد، بر این پیشنهاد تأکید کرد و گفت: «کریمه برای همیشه با روسیه خواهد بود. زلنسکی این را می‌داند، همه می‌دانند که کریمه مدت‌هاست متعلق به روسیه است.»

این اظهارات نمونه دیگری از فشار آمریکا بر اوکراین برای دادن امتیازات به منظور پایان دادن به جنگ است، در حالی که اوکراین همچنان تحت محاصره قرار دارد. ترامپ همچنین زلنسکی را متهم کرده که با مقاومت در برابر مذاکرات با پوتین باعث طولانی شدن جنگ شده است.

کریمه، یک شبه‌جزیره راهبردی در ساحل دریای سیاه، سال‌ها قبل از حمله کامل روسیه در سال ۲۰۲۲ توسط مسکو اشغال شد. این اشغال پس از اعتراضات گسترده‌ای رخ داد که منجر به برکناری ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور وقت اوکراین شد که حاضر به امضای توافق همکاری با اتحادیه اروپا نشده بود.

در جریان آماده‌سازی برای مذاکرات صلح، مقامات اوکراینی بارها به آسوشیتد پرس گفته بودند که انتظار دارند واگذاری موقت کریمه و سایر مناطق اشغالی بخشی از هر توافقی باشد. اما زلنسکی بارها تأکید کرده که تسلیم رسمی این سرزمین‌ها خط قرمز است.

طبق گفته یک مقام ارشد اروپایی، بخش‌هایی از طرح صلح ترامپ شامل به رسمیت شناختن رسمی کریمه به عنوان بخشی از روسیه و پذیرش دوفاکتوی حاکمیت مسکو بر مناطق اشغالی اوکراین می‌شود.

اینکه آیا آمریکا کریمه را به طور رسمی به عنوان بخشی از روسیه به رسمیت بشناسد، از کنترل زلنسکی خارج است. اما بسیاری از موانع داخلی مانع از آن می‌شود که رئیس‌جمهور اوکراین تحت هرگونه فشاری چنین کاری انجام دهد. کارشناسان می‌گویند که او نمی‌تواند به طور یکجانبه چنین پیشنهادی را امضا کند و ممکن است در آینده توسط دولت‌های بعدی مورد پیگرد قانونی قرار گیرد.

پس از شکست ضدحمله تابستانی ۲۰۲۳، اوکراین به این درک رسید که بازپس‌گیری سرزمین‌های از دست رفته ممکن نیست. از آن زمان، تمرکز ارتش اوکراین بر دفاع از سرزمین‌های باقی‌مانده بوده است.

در مقابل واگذاری ارضی، اوکراین خواستار تضمین‌های امنیتی قوی است، که در حالت ایده‌آل شامل عضویت در ناتو یا برنامه‌های مشخص برای تجهیز و آموزش نیروهایش با حمایت متحدان می‌شود. یکی از سناریوها حضور نیروهای اروپایی روی زمین را در نظر دارد، که روسیه آن را رد می‌کند.

زلنسکی گفته است که مذاکرات درباره اراضی اشغالی احتمالاً طولانی خواهد بود و تا زمانی که آتش‌بس برقرار نشود آغاز نمی‌شود. او در اواخر مارس، پس از تماس تلفنی با ترامپ، به خبرنگاران گفت که ترامپ «به وضوح درک کرده که ما از نظر حقوقی هیچ سرزمینی را به رسمیت نخواهیم شناخت.»

او واگذاری اراضی را «سخت‌ترین مساله» و «چالشی بزرگ» توصیف کرد.

تسلیم رسمی کریمه همچنین برای زلنسکی به منزله خودکشی سیاسی خواهد بود. تیموفی میلوانوف، رئیس مدرسه اقتصاد کیف و وزیر اقتصاد سابق، گفت که امضای چنین سندی می‌تواند خیانت به کشور تلقی شود.

دولت اوکراین نیز نمی‌تواند اقدامی انجام دهد. این کشور از نظر قانون اساسی راهی برای پذیرش نقض تمامیت ارضی خود ندارد و تغییر ترکیب سرزمینی کشور مستلزم برگزاری یک رفراندوم سراسری است.

حتی مطرح کردن ایده واگذاری کریمه در مجلس، یک مناظره حقوقی طولانی و فرسایشی را به دنبال خواهد داشت.

میلوانوف گفت: «به همین دلیل روسیه بر این موضوع فشار می‌آورد، چون می‌داند که تحقق آن غیرممکن است.»

او افزود: «هر چیزی که مربوط به تغییر قانون اساسی باشد، فرصت‌های زیادی برای بازی سیاسی و تبلیغاتی به روسیه می‌دهد. این دقیقاً چیزی است که آن‌ها می‌خواهند.»