
هیجان مذاکرات ایران و آمریکا در بازارها اوج گرفت و با تقویت ارزش ریال، خودنمایی کرد. دلار با بیش از ۱۰ هزار تومان افت قیمت به ۸۵ هزار و ۵۰۰ تومان رسید، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام شد، تتر با سقوط قابل توجه ۸۵ هزار و ۸۵۰ تومان قیمت خورد و صفحهای سبز روی سایت بورس نمایان شد و شاخص به یک قدمی سه میلیون واحد رسید.
یه گزارش هم میهن شروع هفته با اولین جلسه مذاکرات همراه بود و روز چهارشنبه با برگزاری اولین جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای بررسی لوایح CFT و پالرمو، هفته به پایان میرسد. اگر مجمع روی خوشی به این لوایح نشان دهد؛ دومین هیجان در طول یک هفته به بازارها وارد میشود.
شتاب رشد نرخ دلار و سکه – که از اواخر سال گذشته شروع شده بود – از اواسط فروردین که خبر احتمال مذاکره در شبکههای اجتماعی میچرخید، متوقف شد و نرخ دلار طی چند روز در محدوده ۱۰۵ هزار تومان ثابت ماند و با نوسانی اندک معامله میشد. طلا هم وضعیتی مشابه داشت و رکورد ۸ میلیون تومانی در هر گرم را مدتی حفظ کرد و سپس تحت تاثیر اخبار رسمی و غیررسمی توافق احتمالی ریزش را شروع کرد.
دوشنبه ۱۸ فروردین دلار ۱۰۵ هزار و ۱۵۰ تومان و سکه امامی ۹۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان معامله شد. این افت در حالی اتفاق افتاد که سکه رکورد ۱۰۰ میلیون تومان را شکسته بود و پیشبینیها از ادامه روند رشد حکایت داشت. قیمت ارزهای دیجیتال هم در این روز با افت همراه بود؛ بهطوریکه بیت کوین ۸ میلیارد و ۲۹۱ میلیون تومان قیمت خورد که ۲/۸ درصد کمتر از روز قبل از آن بود. اتریوم هم با افت ۱۰ درصدی به قیمت ۱۶۴ میلیون تومان معامله میشد.
قیمت ارز و طلا در تب و تاب اخباری که امکان جدی گرفتن هیچیک از آنها وجود نداشت نوساناتی در جهت افت را تجربه میکردند اما در همین روند نزولی هم شوکهای مقطعی باعث رشد قیمت میشد. خبرنگار عراقی به اسم الخزرجی ۱۸ فروردین مدعی شد که اسرائیل زمان حمله به ایران را تعیین کرده و ظرف هفت روز جنگ آغاز میشود. او ادعا کرده بود پیشبینی اسرائیل برای این جنگ ۹۰ روز است و انگلستان و آمریکا به صورت هوایی و دریایی در این عملیات مشارکت میکنند.
اسرائیل همه تلاش خود را کرد تا مذاکرات را تحت تاثیر قرار دهد. اکسیوس نوشت: «باراک راوید خبرنگار اسرائیلی، میگوید یک مقام اسرائیلی به من گفت که نتانیاهو فکر میکند شانس توافق هستهای ایران و آمریکا بسیار ضعیف است اما امروز به ترامپ نشان خواهد داد که یک توافق خوب چگونه باید باشد. نتانیاهو میخواهد مدل لیبی اجرا شود و برنامه هستهای ایران کامل برچیده شود.»
همزمانی چنین خبرهایی با اخبار مذاکرات، سبب میشد نرخها در کُما باقی بمانند و حتی گاه با رشد اندک معامله شوند.
مقامات ایران هم به صراحت از مذاکرات و جزئیات مقدمات آن صحبت نمیکردند و تهدیدهایی که علیه طرف مقابل صورت میگرفت، تکانههای مثبت بازار را بیشتر میکرد. نمونهای از اظهارات صحبتهای رئیسجمهور در دیدار با نمایندگان احزاب و تشکلهای مردمی بود. مسعود پزشکیان دوشنبه هفته پیش گفته بود: «ما به مذاکره باور داریم ولی به هر قیمت مذاکره نمیکنیم.»
اما هفته گذشته ترامپ بعد از دیداری که با نتانیاهو داشت، گفت: «گفتوگوی بسیار خوبی با نتانیاهو درباره ایران داشتیم. ما در حال انجام مذاکرات مستقیم با ایران هستیم و میخواهیم از هرگونه درگیری پرهیز کنیم.» ترامپ این را هم اضافه کرد که به دنبال توافقی مانند لیبی با ایران هستیم. ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد. اگر بتوان این مسئله را از راه دیپلماتیک حل کرد، مانند لیبی، بسیار خوب است اما اگر نشود باید تضمین کنیم که ایران به چنین سلاحی دست پیدا نکند.»
بعد از اعلام ترامپ برای آمادگی مذاکره با ایران فرناز فصیحی، خبرنگار نیویورکتامیز نوشت: «سه مقام ایرانی به من گفتهاند که ایران و ایالات متحده برنامهریزی کردهاند تا روز شنبه در عمان برای مذاکرات ملاقات کنند. ایران به واشنگتن اعلام کرده است در صورتی که دور اول مذاکرات خوب پیش برود آماده و مایل به برگزاری مذاکرات مستقیم است که این تغییر واضحی در موضع ایران است.» همزمان با اعلام مذاکره مستقیم ایران و آمریکا در عمان، قیمت تتر شبانه ریخت و وارد کانال ۹۸ هزار تومان شد.
قیمت دلار نقدی نیز تا ۱۰۱ هزار تومان کاهش پیدا کرد و طلا تا هفت میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در هر گرم پایین آمد.
بازارها چشم به شروع مذاکره دوخته بودند و هر خبر، ریزش بیشتری در بازارها پدید میآورد و انگیزه برای حضور در بازار سهام را بالا میبرد.
وقتی یک رسانه بریتانیایی نام سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران و استیو ویتکاف نماینده ویژه ترامپ را بهعنوان مذاکرهکنندگان اصلی اعلام کرد؛ احتمال توافق در بازارها قوت بیشتری گرفت و افت قیمتها بیشتر شد. بازگشت به کانال ۹۰ هزار تومان برای دلار بعد از این خبر اتفاق افتاد و سکه امامی هم سقف تاریخی خود را رها کرد و ۸۹ میلیون تومان قیمت خورد.
هرچند بین دو طرف مذاکره بر سر مستقیم و غیرمستقیم بودن مذاکره اختلافنظر وجود داشت ولی یک دیپلمات منطقهای به رویترز گفت: «ایرانیها به ما گفتهاند که گفتوگوهای مستقیم ممکن است اما باید یک گام حُسننیت برداشته شود. تحریمهایی را بردارید یا برخی پولها را آزاد کنید.»
اعلام خبر عدم مخالفت ایران با ورود سرمایهگذاران آمریکایی نیز که روز چهارشنبه از سوی مسعود پزشکیان به نقل از رهبری اعلام شد، شوک مثبت دیگری برای بازار بود و امیدهای بیشتری را برای ایجاد ثبات زنده کرد.
در شرایطی که همه چیز برای نخستین جلسه مذاکره آماده شده بود، وزیر خزانهداری آمریکا تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کرد. این کار آمریکا سابقهدار است. در جلسات مذاکره صلح بین آمریکا و روسیه، تحریمها علیه روسیه چندین بار افزایش یافت. گویا آمریکا با این ابزار میخواهد طرف مقابل مذاکره را بیشتر تحت فشار قرار دهد و امتیازات بیشتری بگیرد. این اتفاق باعث شد که قیمت دلار دوباره به بالای ۱۰۱ هزار تومان صعود کند. قیمت اعلامی برای هر گرم سکه نیز در روز پنجشنبه هفت میلیون و ۷۳۵ هزار تومان بود و سکه امامی به ۹۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید. تتر هم رشد قیمت اندکی داشت و قیمت آن ۱۰۰ هزار و ۶۰ تومان اعلام شد.
اما با فرا رسیدن روز مذاکره، شرایط متفاوتی بر بازار حاکم شد. بالاخره ریزشی که انتظار میرفت از راه رسید. اما این یک ریزش هیجانی است. مذاکرات در مسقط با وساطت بدرالبوسعیدی وزیر خارجه عمان به صورت غیرمستقیم و از طریق تبادل متن مکتوب انجام شد و دو طرف از نخستین نشست ابراز رضایت کردند. واکنش بازار به نتیجه این نشست ریزش نزدیک به ۱۰ هزار تومانی قیمت دلار بود. دیروز صبح بازار ارز با دلار ۸۹ هزار و ۷۰۰ تومان کار خود را شروع کرد. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز هفت میلیون تومان قیمتگذاری شد و تتر به ۸۹ هزار و ۳۱۰ تومان سقوط کرد.
بورس در یک قدمی شاخص سه میلیونی
بورس دیروز در یک قدمی شاخص ۳ میلیونی قرار گرفت. شاخص کل بازار سرمایه ۶۲ هزار و ۸۵۰ واحد رشد کرد و در کانال دو میلیون ۹۰۸ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم وزن ۱۷ هزار و ۳۳ واحد رشد کرد و در کانال ۸۳۶ هزار و ۱۰۳ واحدی ایستاد. در این بازار ۲۸۲ هزار معامله به ارزش ۱۲۱ هزار میلیارد ریال انجام شد.
هرچند تب داغ فروش دلار و ریزش آن و همینطور تب بازار سهام فروکش میکند و دوباره همه چیز به مدار تحلیل و بررسی بازمیگردد اما تا بساط مذاکره و توافق و کاهش ریسکهای سیاسی برپاست بازارهای موازی جایی نمیروند و بازار سرمایه میتواند یکهتاز باشد.
با این حال به نظر هنوز آن باور چرخشی که از آن یاد میشد در شکل و چهره معاملات و کسانی که خرید و فروش میکنند دیده نمیشود. هنوز جریان پول قوی راهی بازار نشده است و ممکن است به تدریج در بازار شکل بگیرد.
براساس تحلیل بتاسهم در بازار سرمایه ممکن است عقبافتادگی از سایر بازارها که در این چند سال به واسطه ریسکهای سیاسی و سیاستگذاریهای غلط دولت بهوجود آمده تا حدودی جبران شود. ریسک جنگ در یک سال اخیر روی سر بازار بوده و بسیاری از افراد معتقدند تا وقتی این ریسک روی سر بازار است، سرمایههای بزرگ راهی بازار نمیشوند؛ حالا با این جریانات سیاسی این ریسک هم تا حدودی فروکش کرده و میتواند شرایط خوبی برای بازار ایجاد کند.
هیجانات فروکش میکند
در مورد نرخ ارز سه نرخ وجود دارد که ما روی آن بحث کنیم؛ نرخ اول نرخ بازار آزاد و نرخ معاملاتی است که به نظر نرخی است که همه تقریباً قبول دارند چهره واقعی و عرضه و تقاضا را نشان میدهد؛ نرخ دیگری وجود دارد به نام نرخ اقتصادی؛ به چه معنا؟ به این معنا که ما بر اساس شرایط و تحولات اقتصادی و کسری بودجه و مسائل تجاری به نرخی میرسیم که از آن به عنوان نرخ اقتصادی یاد میشود و نرخ سوم نیز نرخی است که از آن به عنوان نرخ توافقی اسم میبرند؛
در مورد نرخ آزاد که شرایط روشن و مشخص است در نرخ توافقی نیز چیزی است که دولت مشخص میکند امروز نرخ آن نزدیک به ۶۹ هزار تومان است اما دلار اقتصادی به عقیده بسیاری از کارشناسان جایی بین ۸۲ تا ۸۵ هزار تومان بوده و بسیاری بر این عقیدهاند که قیمتهای کمتر از این اعداد به شکل جدی خروج سرمایه را رقم میزند و با خالی شدن ریسکهای سیاسی قیمت آزاد به این نرخ نزدیک خواهد شد.
بسیاری بر این عقیدهاند که در نرخ ارز فعالان اقتصادی و تجار و همچنین دولت بازیگران اصلی ماجرا بوده و هیجانات فعلی خیلی زود فروکش کرده و بازار به منطق خود دست خواهد یافت. در فضایی بدون ریسک و تحولات سیاسی نرخ دلار واقعی و اقتصادی با نرخ دلار توافقی و نیما نزدیک بوده و دلار آزاد نیز نهایت ۶ الی ۷ هزار تومان بالاتر از این نرخ قرار میگیرد. با فروکش کردن هیجانات ناشی از اتفاقات سیاسی بازارها سعی خواهند کرد خود را به این نرخ نزدیک سازند.