روزنامه واشنگنن پست در تحلیلی پیرامون مذاکرات روز شنبه ایران و اسرائیل و اعلام شروع مذاکرات در حضور نتانیاهو در کاخ سفید نوشته است:
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز دوشنبه تلاش خود برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای با ایران را با تاکتیکی آشنا آغاز کرد: او در یک کنفرانس خبری پرسر و صدا در اتاق بیضی شکل کاخ سفید، برنامه مذاکره خود را تشریح کرد در حالی که یک متحد نگران – این بار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل – در کنار او نشسته بود
نتانیاهو برخلاف ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، که در فوریه گذشته با ارائه استدلال‌های مخالف، صحبت‌های ترامپ را قطع کرد، عمدتاً در مورد این ابتکار دیپلماتیک ترامپ با دشمن اصلی اسرائیل سکوت کرد.
ترامپ علاقه دارد حتی زمانی که از نتیجه اظهاراتش مطمئن نیست، جنجال به پا کند. این رویه در تلاش‌های او برای صلح در اوکراین – که به نظر می‌رسد تنها باعث تشدید درگیری‌ها شده – اعلام تعرفه‌های جدید که بازارهای مالی جهانی را متشنج کرد، و حالا درخواستش برای مذاکره رودررو با ایران همراه با تهدید اقدام نظامی در صورت شکست دیپلماسی، مشهود است.
اظهارات غافلگیرکننده ترامپ درباره برگزاری مذاکرات «مستقیم» با یک مقام «عالی‌رتبه» ایرانی بلافاصله توسط سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، تعدیل شد. او گفت ایران تنها به مذاکرات غیرمستقیم رضایت داده است. یک مقام دولت آمریکا اعلام کرد تیم استیو ویتکوف، فرستاده ویژه خاورمیانه، از طریق عمان – محل برنامه‌ریزی برای نشست شنبه – پیام‌هایی برای درخواست مذاکرات مستقیم ارسال کرده است. این مقام افزود اگر مذاکرات مستقیم نباشد، ویتکوف ممکن است به عمان نرود: «ما بازیچه نخواهیم شد. آنچه برای شکستن بی‌اعتمادی دو طرف نیاز است، یک گفتگوی کامل و تفاهم است.»
به گفته دو مقام نزدیک به مذاکرات، ویتکوف در صورت دعوت احتمالاً به تهران سفر خواهد کرد. ایران ظاهراً هم کنجکاو و هم ناراحت است. عراقچی در مقاله‌ای در واشنگتن پست نوشت: «ما پیشنهاد ترامپ را به عنوان تلاشی واقعی برای شفاف‌سازی مواضع و باز کردن پنجره‌ای به سوی دیپلماسی می‌بینیم.» او با اشاره به تمایل ترامپ برای پایان «جنگ‌های بی‌پایان» افزود: «تصور نمی‌کنیم ترامپ بخواهد مانند روسای جمهور پیشین در جنگی فاجعه‌بار در خاورمیانه غرق شود.»
عراقچی خواستار شروع مذاکرات غیرمستقیم شد و گفت: «ما آماده‌ایم نیات صلح‌آمیز خود را شفاف کنیم و اقدامات لازم برای رفع نگرانی‌ها را انجام دهیم. آمریکا نیز باید با پایبندی به توافق‌ها، جدیت خود را نشان دهد.»
ترامپ با اعلام تمایل به مذاکره مستقیم در حضور نتانیاهو، نشان داد که اسرائیل را طرف سوم مذاکرات می‌داند. او خطاب به نتانیاهو گفت: «من بهترین رئیس‌جمهوری هستم که اسرائیل تا به حال دیده است.» سپس هدف دیپلماتیک خود را به عنوان جایگزینی برای جنگ بیان کرد: «همه موافقند که توافق بهتر از اقدام نظامی است. من نمی‌خواهم درگیر آن شوم.»
ترامپ همچون همیشه، پیشنهاد مذاکره را با تهدید همراه کرد: «اگر مذاکرات با ایران موفق نباشد، ایران در خطر بزرگی قرار خواهد گرفت. فرمول ساده است: ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد.»
این نمایش در اتاق بیضی شکل به ترامپ اجازه داد اقتدار خود را به نتانیاهو – که برای روسای جمهور دموکرات پیشین چالش‌ساز بود – نشان دهد. او نه تنها قصد خود برای مذاکره گسترده با دشمن اصلی اسرائیل را اعلام کرد، بلکه درباره رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، گفت: «من او را دوست دارم و او هم مرا دوست دارد.»
پیام ترامپ به نتانیاهو واضح بود: «هر مشکلی با ترکیه داشته باشید، فکر می‌کنم بتوانم حل کنم – البته اگر منطقی باشید.» این نوع پیام برای نتانیاهو غیرمعمول است.
نشست دوشنبه با دیدار فوریه نتانیاهو از کاخ سفید که بر حمایت از اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران متمرکز بود، تفاوت داشت. مقامات آمریکایی گفتند ترامپ بیشتر مشتاق دیپلماسی بود تا بمباران. در مارس، ترامپ در نامه‌ای به علی خامنه‌ای، رهبر ایران، پیشنهاد مذاکرات هسته‌ای را داد اما هشدار داد ایران تنها دو ماه فرصت دارد.
اسرائیل اصرار دارد هر توافق جدیدی با ایران باید به سبک لیبی – یعنی نابودی کامل تجهیزات بالقوه هسته‌ای – باشد. ایران در توافق ۲۰۱۵ که ترامپ در ۲۰۱۸ لغو کرد، به کنترل‌های محدودتر رضایت داده بود.
زمان در حال اتمام است – نه تنها برای مهلت دو ماهه ترامپ، بلکه به دلیل بازگشت تحریم‌های هسته‌ای تحت مفاد «مکانیسم ماشه» توافق ۲۰۱۵. ایران اورانیوم غنی‌شده کافی برای ساخت چند سلاح در هفته‌ها دارد، اما تحلیلگران معتقدند حداقل یک سال برای توسعه کلاهک هسته‌ای قابل نصب روی موشک بالیستیک نیاز است.
تعامل ترامپ در خاورمیانه با سفر احتمالی او به عربستان سعودی، قطر و امارات در ماه آینده عمیق‌تر خواهد شد. آیا اگر مذاکرات اولیه ویتکوف و عراقچی نتیجه‌بخش باشد، تهران به فهرست مقاصد او اضافه می‌شود؟ با توجه به علاقه ترامپ به معامله‌های نمایشی، بعید به نظر می‌رسد در برابر این وسوسه مقاومت کند.
