اتحادیه اروپا در واکنش به تعرفه‌های ترامپ، اعمال محدودیت علیه شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا را بررسی می‌کند

اتحادیه اروپا که در تلاش است پاسخی برای فهرست بلندبالای تعرفه‌های دولت ترامپ پیدا کند، اکنون در حال بررسی گزینه‌ای است که می‌تواند یکی از سودآورترین صادرات آمریکا را هدف قرار دهد: خدمات دیجیتال به ارزش میلیاردها دلار که شرکت‌های بزرگ فناوری ایالات متحده به مصرف‌کنندگان اروپایی می‌فروشند.

آسوشیتدپرس در گزارشی می نویسد: این بحث اکنون می‌تواند جنگ تجاری را از حوزه کالاهایی مانند خودرو، فولاد و ویسکی به قلمرو خدمات – از فضای ابری گرفته تا اینترنت ماهواره‌ای – که توسط غول‌های فناوری آمریکایی مانند اپل، گوگل، متا و شبکه استارلینک متعلق به ایلان ماسک ارائه می‌شوند، گسترش دهد.

مقامات اروپایی طی هفته‌های اخیر، عمدتاً پشت درهای بسته، درباره هدف قرار دادن خدمات دیجیتال از طریق اعمال تعرفه‌ها و دیگر اقدامات – به‌عنوان بخشی از رویکردی مبتنی بر چماق و هویج که شامل امتیازدهی‌های تجاری جدید به واشنگتن نیز می‌شود – بحث کرده‌اند. به گفته سه مقام اروپایی که به شرط ناشناس ماندن درباره این گفتگوهای داخلی سخن گفتند، برخی کشورها در داخل اتحادیه ۲۷ عضوی، اکنون با جدیت بیشتری خواهان گنجاندن خدمات دیجیتال در اقدامات تلافی‌جویانه هستند، زیرا مذاکرات با دولت ترامپ به بن‌بست رسیده است.

یکی از این مقامات گفت برخی کشورها، از جمله فرانسه، فعالانه برای واکنشی سخت‌گیرانه‌تر که خدمات دیجیتال را نیز در بر بگیرد، فشار می‌آورند. با این حال کشورهایی مانند ایتالیا، که روابط نزدیکی با ترامپ دارند، به‌طور کلی مخالف‌اند و نگران‌اند چنین اقدامی کاخ سفید را به اقدامات شدیدتر تحریک کند.

این مقام افزود که هنوز امکان دارد اتحادیه اروپا برای اعمال «برخی اقدامات جزئی علیه خدمات آمریکایی» به اجماع برسد.

یک مقام دوم گفت تا پیش از این، هدف قرار دادن خدمات دیجیتال اقدامی بیش از حد تحریک‌آمیز تلقی می‌شد، اما تشدید تنش‌ها و خودداری دولت ترامپ از مذاکره می‌تواند این معادله را تغییر دهد. «آمریکایی‌ها قواعد بازی را تغییر داده‌اند.»

کارلوس کورپو، وزیر اقتصاد اسپانیا، روز دوشنبه پس از دیدار با کمیسر تجاری اتحادیه اروپا درباره احتمال هدف قرار دادن خدمات دیجیتال صحبت کرد. او به خبرنگاران گفت: «بگذارید صبر کنیم ببینیم آمریکا چه اقداماتی را روی میز می‌گذارد، و بعد بر اساس آن واکنش نشان خواهیم داد.»

این گفتگوها نشان‌دهنده ناامیدی اروپا از آن چیزی است که به گفته آن‌ها اقدمات گزینشی ترامپ درباره تجارت است؛ اقداماتی که عمدتاً بر کسری تجاری آمریکا با اروپا در حوزه کالا متمرکز بوده است. در حالی‌که اتحادیه اروپا در حوزه کالا مازاد تجاری ۱۷۰ میلیارد دلاری با آمریکا دارد، اما در بخش خدمات با کسری ۱۱۸ میلیارد دلاری مواجه است (آمارهای تجاری اروپا در سال ۲۰۲۳).

مقامات اروپایی هشدار داده‌اند که فهرست مشخصی برای هدف قرار دادن خدمات دیجیتال هنوز تدوین نشده است. اما گفتگوها در این زمینه ممکن است با توجه به دامنه تعرفه‌های جدیدی که قرار است دولت ترامپ روز چهارشنبه اعلام کند، شتاب بگیرد. دولت ترامپ پیش از این، تعرفه‌های جهانی شدیدی بر خودرو، فولاد و آلومینیوم اعلام کرده است. اروپایی‌ها نگران‌اند که این تعرفه‌ها ممکن است بسیار فراتر برود و حوزه‌هایی مانند مواد غذایی، دارو و سایر کالاهای کلیدی را هدف بگیرد.

هدف قرار دادن خدمات دیجیتال می‌تواند شکاف بین اروپا و کاخ سفید را عمیق‌تر کند. کاخ سفید در فوریه هشدار داده بود مقررات دیجیتال اروپا می‌تواند منجر به اعمال تعرفه‌های متقابل شود. اتحادیه اروپا پیشگام در تنظیم قوانین فناوری در سطح جهانی بوده و این قوانین را برای جلوگیری از سوءاستفاده ضروری می‌داند. اما سیلیکون‌ولی مدت‌هاست از این مقررات انتقاد کرده و آن‌ها را مانعی برای شرکت‌های آمریکایی می‌داند.

جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، در سخنرانی ماه فوریه خود در اجلاس فناوری پاریس، قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپا و آنچه را «مقررات افراطی درباره هوش مصنوعی» خواند، هدف انتقاد قرار داد. سخنانی که بازتاب دهنده شکایت‌های شرکت‌های آمریکایی بود.

جریمه‌های اروپایی – از جمله جریمه ۱۵۰ میلیون یورویی (۱۶۲ میلیون دلار) که فرانسه روز دوشنبه به دلیل سوءاستفاده از قوانین رقابت بر اپل تحمیل کرد – نیز موجب خشم آمریکا شده است. کمیسیون اروپا، بازوی اجرایی اتحادیه اروپا، همچنین طی روزهای آینده قصد دارد جریمه‌های جدیدی علیه متا و اپل به دلیل نقض قانون بازارهای دیجیتال اعلام کند.

کی جِبلی، مدیر ارشد بخش اروپا در ائتلاف صنعت فناوری Chamber of Progress (اتاق توسعه و پیشرفت)، گفت: «اروپا با چارچوب مقرراتی خود شرکت‌های فناوری آمریکا را هدف قرار داده، اما حرکت مستقیم به سمت اعمال تعرفه، سطح تنش را افزایش خواهد داد. اروپا به‌درستی ممکن است در برابر تعرفه‌های آمریکا واکنش نشان دهد، اما هدف قرار دادن فناوری در کنار مداخلات مقرراتی موجود، شکاف دیجیتال را عمیق‌تر می‌کند.»

مقامات اروپایی همچنان با احتیاط عمل می‌کنند – از یک سو نگران‌اند ترامپ را تحریک نکنند، و از سوی دیگر نمی‌خواهند این تصور ایجاد شود که اقدامات‌شان علیه شرکت‌های فناوری آمریکا از جنس تنبیهی یا ضد رقابتی بوده است.

هرگونه اقدام برای هدف قرار دادن صادرات خدمات دیجیتال آمریکا، یکی از سودآورترین بخش‌های اقتصادی این کشور را هدف می‌گیرد. طبق داده‌های اتاق بازرگانی آمریکا، ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۲۸۳ میلیارد دلار خدمات دیجیتال به اروپا صادر کرده؛ بیش از دو برابر صادرات آن به کل منطقه آسیا-اقیانوسیه.

مقامات اروپایی همچنین در حال بررسی امتیازات تجاری احتمالی هستند. آن‌ها آمادگی خود را برای کاهش تعرفه ۱۰ درصدی بر خودروهای آمریکایی و افزایش واردات گاز طبیعی مایع و تجهیزات دفاعی ساخت آمریکا نشان داده‌اند. به گفته دو مقام اروپایی، اتحادیه اروپا همچنین ممکن است برخی از اقدامات تلافی‌جویانه به ارزش ۲۶ میلیارد دلار که در پاسخ به تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم ترامپ اعلام کرده بود را بازنگری کند.

این اقدامات تلافی‌جویانه مجموعه‌ای از کالاهای آمریکایی مانند موتورسیکلت‌های هارلی دیویدسون، بوربن و سویا را هدف قرار می‌داد. قرار بود از اول آوریل اجرایی شوند، اما به اواسط ماه موکول شده‌اند تا اتحادیه اروپا فرصت بیشتری برای ارزیابی تأثیر تعرفه‌های جدید ترامپ که این هفته اعلام می‌شود داشته باشد.

ماروش شِفچوویچ، کمیسر تجارت اتحادیه اروپا، دو بار به واشنگتن سفر کرده تا راهی برای توقف تشدید جنگ تجاری پیدا کند، اما می‌گوید دولت ترامپ حاضر نیست پیش از اعلام اقدامات روز دوم آوریل، وارد مذاکرات مشخص شود.

در حالی که برخی صادرکنندگان اروپایی فشار زیادی بر دولت‌های خود وارد می‌کنند تا با کاخ سفید به توافق برسند، برخی دیگر می‌گویند اروپا باید برای واکنش متقابل آماده باشد.

تولیدکنندگان شراب در اروپا از انبار شدن گسترده محموله‌هایشان در بنادر و لغو سفارش‌ها از سوی واردکنندگان آمریکایی خبر داده‌اند. دیگر صادرکنندگان اروپایی می‌گویند تماس‌های اضطراری از توزیع‌کنندگان آمریکایی دریافت کرده‌اند که خواهان تقسیم هزینه تعرفه‌ها شده‌اند تا از افزایش شدید قیمت برای مصرف‌کنندگان آمریکایی جلوگیری شود. برخی شرکت‌ها مانند خودروساز لوکس ایتالیایی فراری نیز اعلام کرده‌اند که قیمت برخی مدل‌ها را تا ۱۰ درصد افزایش خواهند داد.

اتحادیه اروپا می‌تواند بدون استفاده از ابزار شدید موسوم به «سازوکار ضد اجبار» قوانین محدودکننده‌تری برای شرکت‌های بزرگ فناوری وضع کرده یا دسترسی شرکت‌های آمریکایی به قراردادهای دولتی را محدود کند. این ابزار به اتحادیه اجازه می‌دهد در واکنش به فشارهای اقتصادی، اقدامات متقابلی مانند ابطال حق ثبت اختراع یا مسدود کردن خدمات پخش آنلاین و مجوزهای نرم‌افزاری انجام دهد.

چنین اقداماتی «گزینه هسته‌ای» تلقی می‌شوند، زیرا می‌توانند جنگ تجاری را به سطحی بی‌سابقه از تنش و خسارت اقتصادی واقعی برای هر دو سوی آتلانتیک ببرند.

صادرکنندگان اروپایی خواستار واکنشی حساب‌شده هستند. فرانچسکو موتی، مدیرعامل شرکت غذایی ایتالیایی موتی، صادرکننده بزرگ گوجه‌فرنگی، گفت رهبران اروپا باید صبر کنند و ببینند آمریکا چه تعرفه‌هایی را اعمال خواهد کرد و سپس برای یافتن راه‌حل مذاکره کنند.

او همچنین گفت اگر دولت ترامپ بر اقلامی مانند مواد غذایی اروپایی محدودیت وضع کند، شرکت‌هایی مانند اپل و نتفلیکس که در اروپا تجارت گسترده‌ای دارند نیز باید هدف اقدامات قرار بگیرند.

او گفت: «بله، کاملاً بله.» و خواستار پاسخی «متناسب» شد. «این نوعی گسست یا کاهش در روابط است. من دلیلش را درک نمی‌کنم.»