درجریان جنگ داخلی ۱۳ ساله ی سوریه ، بیش از ۴۰ هزار رزمنده ی خارجی از ۱۰۰ کشورجهان ، برای جنگ بارژیم بشاراسد ، راهی سوریه شدند وبه ” جبهه النصره ” ، داعش ، ودیگرگروههای جهادی این کشورپیوستند ویا گروه خاص خود راتشکیل دادند. باسقوط رژیم اسد ، رهبری جدید سوریه در ۲۹ ژانویه ۲۰۲۵ ، ارتش سابق این کشوررا منحل کرد وفرآیند تشکیل ارتش ونیروی امنیتی جدید را، باادغام گروههای شورشی سابق ، وزیرنظر وزارت دفاع خود ، آغازنمود. رهبری این فرآیند دردست ” مرهف ابوقصره” وزیردفاع جدید است که ملقب به ” ابوالحسن الحموی ” می باشد که کارشناس کشاورزی ازدانشگاه دمشق است. همچنین ” نورالدین النسعان ” رئیس ستاد مشترک ارتش جدید نیز که ازافسران ناراضی ارتش اسد بود ، وزیردفاع رادراین امر یاری می دهد. اغلب رهبران گروههای جهادی سوریه، تاکنون به پستهای کلیدی ارتش ودستگاه امنیتی جدید گماشته شده اند وفرماندهی مناطق نظامی ، واحدهای عملیاتی ، نیروی هوائی ، یگانهای زرهی وتوپخانه، ونیز فرماندهی گارد ریاست جمهوری وریاست سرویس امنیتی رابرعهده گرفته اند. به نوشته ی روزنامه ی لبنانی ” النهار ” ، اغلب این پستها ، دراختیار چهره های نزدیک به رهبران دولت انتقالی گذاشته شده اند. درواقع دولت موقت سوریه ، ۷ فرمانده اصلی گروههای جهادی راکه قبلاً باالقاعده وداعش مربوط بودند ، به مناصب مهم ارتشی وامنیتی گمارده وبه آنها درجات عالیه ی نظامی اعطاء نموده است. وزیردفاع سوریه ، باقرائت فرمان ” احمدالشرع” رئیس دولت وفرمانده ی کل نیروهای مسلح این کشور ، درجات نظامی برخی ازاین فرماندهان رااعلام نمود.
درپروژه ی ادغام نیروهای شورشی سابق ، گروههای زیرشرکت دارند: حیات تحریرشام ، احرارالشام ، جیش العزّه که تحت فرماندهی ” جمیل صالح ” به یکی ازقدرتمند ترین گروههای شبه نظامی شمال ” حما ” تبدیل شده ونقش اساسی درفتح دمشق ایفاء نمود ، جیش النصر ، انصارالتوحید ، لژیون شام ، الفراق الصالحیه ، جیش الاحرار ، لواء صقورالشام ، جماعت انصارالاسلام ، حزب اسلامی ترکستان درسوریه ، لواء مهاجرین والانصار ، جیش نورالدین زنکی ، جبهه ی شام ، ارتش آزاد سوریه ، بخشهائی ازارتش ملی سوریه مستقر درترکیه موسوم به ” تیپ سلیمانشاه ” و ” تیپ حمزه ” به رهبری ” محمد جاسم ” و ” سیف ابوبکر ” ، که هردو تحت تعقیب آمریکا قراردارند . تاکنون ، هیچ اطلاع رسمی درباره ی ساختارجدید ارتش سوریه منتشر نشده است. مثلاً مشخص نیست که جغرافیای نظامی سوریه به چند منطقه ی نظامی تقسیم شده وفرماندهی این مناطق دردست چه کسانی است. اما به موجب برخی گزارشها ، پستهای مهم فرماندهی درارتش وسرویس جدید امنیتی ، به رزمندگان خارجی واگذارشده است. نشریه ی Long War journal ، نام برخی ازاین فرماندهان رامنتشر کرده است. به گزارش این نشریه ، دردستگاه امنیتی جدید سوریه ، حدود ۲۰ هزارتبعه ی خارجی به کارگرفته شده اند که بیشترآنها ازآسیای میانه وقفقازشمالی ، بویژه اتباع تاجیکستان ، ازبکستان ، قرقیزستان ، وداغستان می باشند.
شخص احمدالشرع ، قبلاً جبهه النصره وابسته به القاعده رادرسال ۲۰۱۱ وبنا به توصیه ی ” ابوبکرالبغدادی” رهبرداعش ، تاسیس کرده بود. جبهه النصره ، بعدها نام خود را به حیات تحریرشام (HTS) تغییرداد واکنون اغلب فرماندهان این گروه ، به مقامات عالیه ی ارتش ودستگاه امنیتی سوریه منصوب شده اند. به موجب فرمان احمدالشرع ، شهروند اردنی بنام ” عبدالرحمن حسین خطیب” که به ” ابوالحسن اردنی ” معروف است وروابط نزدیکی نیزبارهبر حیات تحریرشام دارد، به فرماندهی گارد ریاست جمهوری منصوب شده که وظیفه ی آن ، دفاع ازدمشق ، حفاظت از رئیس جمهور ونهادهای دولتی ، ازجمله کاخ ریاست جمهوری است. خطیب ، فارغ التحصیل رشته ی پزشکی ازدانشگاه اردن است واکنون عضو شورایعالی نظامی حاکم می باشد. براساس برخی گزارشهای منتشره ، گارد ریاست جمهوری تحت فرماندهی خطیب ، درهفته های اخیر، کارپاکسازی روستاهای منطقه ی ” القصیر” ، ازعناصروابسته به رژیم سابق ونیز خلع سلاح وبازداشت قاچاقچیان مواد مخدّربویژه کاپتاگون (Captagon) وبرچیدن آزمایشگاههای تولید این ماده ی مخدّررا دنبال کرده است.
عبدالعزیز داوود خداوردی ” معروف به ” زاهد ” که به ” ابومحسن ترکستانی” نیزمعروف است ، اهل ترکستان می باشد وبه درجه ی سرلشکری نائل شده است. او وابسته به جهادگران اویغور ” حزب اسلامی ترکستان ” است که ازسوی ترکیه حمایت می شوند. آنها که رژیم طالبان را الگوی خود قرارداده اند، علیه حکومت چین اعلام جهاد کرده اند وفعلاً درسوریه به ترکتازی مشغولند.”عمر محمد سیفتچی” معروف به ” مختارترکی ” نیزاهل ترکیه است ودرجه ی ستوانی دریافت کرده و ” عبدالسمیربشاری ” که آلبانی الاصل است، به درجه ی سرهنگی نائل شده است. ” مولانا عبدالصمد ” اهل تاجیکستان است ودرجه ی سرهنگی دریافت کرده است. ” علامحمد الباقی ” مصری الاصل است وبه درجه ی سرهنگی نائل گردیده است. اوقبلاً عضو ” دولت نجات سوریه ” تحت رهبری حیات تحریرشام بود که ازسال ۲۰۱۷ تا سقوط بشاراسد ، کنترل بخشهائی ازشمالغرب سوریه را دراختیارداشت. ” ابن احمد حریری” نیز که اردنی الاصل است به درجه ی سرهنگی نائل شده است. ” عمرمحمد جفتاشی ” که فرمانده ی منطقه ی نظامی دمشق است ، ترک می باشد وگفته می شود که رابط میان سازمان امنیت ترکیه و حیات تحریرشام می باشد. ” عبدالله شهاده ” که لبنانی است ، به ریاست سرویس امنیتی در ” حمص ” ومناطق ساحلی سوریه ، بویژه طرطوس و لاذقیه منصوب شده است.” محمد الجاسم” که فاقد پیشینه ی رسمی نظامی است ، وقبلاً فرماندهی تیپ ارتش ملی سوریه رادرترکیه بدست داشت، بادریافت درجه ی سرلشکری ، به فرماندهی منطقه ی نظامی ” حما” گمارده شده است. نیروهای تحت امر جاسم ، درمارس ۲۰۲۵ ، به انجام جنایات فجیع علیه جامعه ی علوی سوریه در مناطق ساحلی این کشور متهم شده اند.
یورش به نواحی ساحلی سوریه در کناردریای مدیترانه ، نشاندهنده ی میزان نفرت فرقه ای حاکمان جدید وتلاش آنها برای براه انداختن جنگ فرقه ای ویرانگر با علوی ها وپاکسازی قومی آنهاست. آنچه رخ داده گواه آن است که رئیس جمهور احمدالشرع ، هیچ کنترلی برگروههای مسلح وافراطی متحد خود ندارد. دراین گروهها ، عناصرتروریستی افراطی خارجی از ازبکستان ، اویغور وبرخی ازکشورهای عربی واسلامی فعالیت دارند که حامل ایدئولوژی القاعده اند. قتل عام ها وکشتارهای وحشیانه ی اخیر که مصداق بارز جنایت علیه بشریت می باشند ، نشانه ی نفرت وکینه توزی سیستماتیکی است که زیرلوای مبارزه بابقایای رژیم گذشته و هوادارانش ، عملی می شود. بیشترین قربانیان این کشتارها ، مردم عادی ، غیرنظامیان غیرمسلح ، زنان ، کودکان ، سالمندان وحتی همه ی اعضای خانواده ها می باشند. حتی شماری از مسیحیان نیزقربانی این خشونتها گردیده اند. بخش بزرگی ازمردم این مناطق ، به کوهستانها گریخته اند وبرخی ازآنان نیز باعبورازمرز ، به لبنان رفته اند. تخمین زده می شود که ۱۰ هزارنفر نیزبه پایگاه هوائی روسیه در لاذقیه پناه برده باشند. شمارقربانیان این قتل عامها همچنان درحال افزایش است.
باوجود این فجایع ، درفرمان امضاء شده توسط احمدالشرع ، سخن از دفاع ازدین وکشور وبازسازی واحیای ارتش به میان می آید.امری که تحقق آن ، بدست جهادگران افراطی خارجی ، ودخالت آشکار قدرتهای منطقه ای وجهانی درامورداخلی سوریه ،بسیار بعید می نماید.
