
مسکو میگوید که در گفتوگوی تلفنی با رئیسجمهور ترامپ، ولادیمیر پوتین با توقف حملات به تأسیسات انرژی اوکراین برای ۳۰ روز موافقت کرده است. اما این توافق، کمتر از آتشبس بدون قید و شرطی است که اوکراین پیشتر آن را پذیرفته بود.
رئیسجمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، روز سهشنبه در تماس تلفنی با رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، موافقت کرد حملات به زیرساختهای انرژی اوکراین را متوقف کند، اما در عین حال نگرانیهای خود را دربارهی آتشبس ۳۰ روزهای که ایالات متحده و اوکراین بر سر آن توافق کرده و به روسیه پیشنهاد دادهاند، تکرار کرد.
این نتیجه کمتر از آن چیزی به نظر میرسد که ترامپ در تلاش برای جلب حمایت مسکو از آن بود، بهویژه پس از چندین روز اظهارات خوشبینانه کاخ سفید مبنی بر اینکه صلح نزدیک است.
طبق بیانیه کرملین، پوتین در این تماس تلفنی اعلام کرد “شرط اصلی” او برای پایان دادن به درگیری و جلوگیری از تشدید آن، “توقف کامل” کمکهای نظامی و اطلاعاتی خارجی به کییف است.
مشخص نیست اوکراین چگونه به این بیانیه کرملین واکنش نشان خواهد داد، زیرا این پیشنهاد همچنان کمتر از آتشبس ۳۰ روزهای است که ایالات متحده از آن حمایت کرده و اوکراین قبلاً اعلام کرده که آن را خواهد پذیرفت.
مقامات اوکراینی پیشتر پوتین را متهم کرده بودند که به دنبال خریدن زمان است تا در مذاکرات برتری داشته باشد و همزمان بتواند به بمباران شهرها و مناطق اوکراین ادامه دهد.
کرملین اعلام کرد رهبران روسیه و آمریکا بیش از دو ساعت گفتوگو کردند. این نخستین گفتوگوی آنها از زمانی بود که اوکراین با آتشبس یکماههای که ایالات متحده پیشنهاد داده بود موافقت کرد، مشروط به اینکه روسیه نیز همین کار را انجام دهد. در حالی که ترامپ تمایل خود را برای میانجیگری در یک توافق صلح اعلام کرده است، به نظر می رسد پوتین به دنبال امتیازات بیشتری است.
خبرگزاری تاس گزارش داد پوتین در این تماس تلفنی «نکات مهمی» درباره پیشنهاد آتشبس ۳۰ روزه مطرح کرده است، از جمله اینکه توقف کامل کمکهای نظامی به کییف را شرط اصلی حل مناقشه میداند.
یک هفته پیش، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، و مایکل والتز، مشاور امنیت ملی، در عربستان سعودی با هیئتی از اوکراین به رهبری آندری یرماک، رئیس دفتر ریاستجمهوری اوکراین، وزیر خارجه آندری سیبیها و وزیر دفاع روستم عمروف گفتوگو کردند.
پس از بیش از هشت ساعت مذاکره، ایالات متحده و اوکراین بیانیهای مشترک منتشر کردند که در آن اوکراین از پیشنهاد آتشبس ۳۰ روزه دولت ترامپ حمایت کرد، مشروط به آن که روسیه نیز آن را بپذیرد. ایالات متحده نیز اعلام کرد فوراً کمکهای نظامی و اطلاعاتی خود را به اوکراین که پس از نشست پرتنش در کاخ سفید به حالت تعلیق درآمده بود، از سر خواهد گرفت.
پیش از این تماس تلفنی، پوتین گفته بود ایده آتشبس «درست است و ما قطعاً از آن حمایت میکنیم»، اما همزمان شرایط متعددی را مطرح کرد که میتواند این توافق را به تأخیر بیندازد یا از بین ببرد. از جمله این شرایط، توقف بسیج نیروهای جدید در اوکراین، متوقف کردن آموزش نیروهای نظامی و جلوگیری از واردات تسلیحات بود.
مقامات اوکراینی موضع پوتین را تلاشی برای خرید زمان جهت تقویت نیروهای روسیه در میدان نبرد دانستهاند.
ترامپ روز یکشنبه اعلام کرده بود انتظار دارد درباره مسائل سرزمینی و سرنوشت نیروگاههای برق اوکراین با پوتین گفتوگو کند. او همچنین اشاره کرد «بحثهایی درباره تقسیم برخی داراییها» مطرح شده است.
مشخص نیست منظور ترامپ از داراییها چه بوده است، اما اظهارات او در همان روزی مطرح شد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، در مصاحبهای به یک «راکتور هستهای» اشاره کرد. این احتمالاً اشارهای به نیروگاه هستهای زاپوریژیا، بزرگترین نیروگاه هستهای اروپا، است که روسیه از ابتدای جنگ آن را تحت کنترل دارد.
وضعیت جنگ
در روزهای اخیر، نیروهای روسیه تقریباً تمام نیروهای اوکراینی را از منطقه کورسک در روسیه بیرون راندهاند و این مسئله یک امتیاز مهم برای مسکو در هر مذاکره احتمالی محسوب میشود.
کییف معتقد است روسیه قصد دارد یک حمله گستردهتر به منطقه سومی اوکراین ترتیب دهد، که صدها هزار نفر در آن زندگی میکنند.
از زمان روی کار آمدن ترامپ، سیاست خارجی آمریکا تا حد زیادی به نفع روسیه تغییر کرده است، از جمله تکرار برخی از ادعاهای کرملین که اوکراین را مقصر آغاز جنگ میدانند.
این تغییر رویکرد، نگرانیهایی را در اوکراین ایجاد کرده است که ترامپ ممکن است جریان کمکهای نظامی آمریکا را کاهش دهد. این تنشها در ۲۸ فوریه به اوج خود رسید، زمانی که ترامپ و معاونش جِیدی ونس در دیدار با زلنسکی در کاخ سفید، از او به دلیل «عدم قدردانی کافی» از حمایت آمریکا انتقاد کردند.
روبینو، وزیر امور خارجه آمریکا، اعلام کرده است اوکراین احتمالاً مجبور خواهد شد درباره مناطقی که روسیه از سال ۲۰۱۴ اشغال کرده امتیاز بدهد.
در عین حال، کشورهای اروپایی همچنان به حمایت از اوکراین ادامه میدهند. نخستوزیر بریتانیا، کییر استارمر، گفته است تلاش خواهد کرد ترامپ را برای ارائه تضمینهای امنیتی به اوکراین تحت فشار بگذارد. فرانسه و بریتانیا قبلاً اعلام کردهاند آمادهاند نیروهایی را برای یک مأموریت صلحبانی در اوکراین اعزام کنند و در حال تلاش برای جذب کشورهای دیگر اروپایی برای پیوستن به این طرح هستند.