دولت موقت سوریه روز دوشنبه پایان عملیات نظامی چندروزه علیه نیروهای وفادار به بشار اسد، رئیس‌جمهور سرنگون‌شده، این کشور را اعلام کرد. این درگیری‌ها شدیدترین نبردها از زمان پایان جنگ ۱۳ ساله سوریه در دسامبر گذشته بوده است.
درگیری‌ها از روز پنجشنبه، پس از حمله‌ی ناگهانی شبه‌نظامیان علوی به یک گشت پلیس در نزدیکی شهر بندری لاذقیه آغاز شد و به سرعت به مناطق مختلف ساحلی سوریه گسترش یافت. گروه‌های ناظر گزارش داده‌اند که صدها غیرنظامی در این درگیری‌ها کشته شده‌اند.
سرهنگ حسن عبدالغنی، سخنگوی وزارت دفاع سوریه، هشدار داد: “به بقایای رژیم شکست‌خورده و افسران فراری آن می‌گوییم: اگر بازگردید، ما هم بازخواهیم گشت. مردانی در مقابل شما خواهند ایستاد که عقب‌نشینی نمی‌شناسند و بر کسانی که دستانشان به خون بی‌گناهان آلوده است، رحم نخواهند کرد.”
وی افزود که نیروهای امنیتی همچنان به جست‌وجوی هسته‌های مخفی شورشیان و بقایای نیروهای وفادار به دولت سابق ادامه خواهند داد.
اتهام انتقام‌گیری از جامعه علویان
در حالی که عملیات دولت موقت توانست شورش را سرکوب کند، تصاویر و ویدئوهایی از حملات انتقامجویانه علیه اقلیت علوی سوریه منتشر شده است. علویان، که شاخه‌ای از اسلام شیعه محسوب می‌شوند، عمدتاً در مناطق ساحلی سوریه زندگی می‌کنند و خاندان اسد از این گروه مذهبی برخاسته است.
بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه، مستقر در بریتانیا، در این درگیری‌ها ۱۱۳۰ نفر، از جمله ۸۳۰ غیرنظامی کشته شده اند.
احمد الشراع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، گفت حملات انتقامی علیه غیرنظامیان علوی و بدرفتاری با زندانیان، مواردی “جداگانه و غیرسیستماتیک” بوده‌اند. او متعهد شد که عاملان این اقدامات را مجازات کند و کمیته‌ای برای بررسی این وقایع تشکیل داد.
روزنامه اومانیته در گزارش ویژه ای از حمص می نویسد: تصاویر هولناکی که جهان را تکان داد: مردان مسلح که غیرنظامیان را در خانه‌هایشان قتل‌عام می‌کنند، اجساد انباشته در برابر زنان ناامید و فریادزن، جنگجویانی که در برابر دوربین افراد را کتک می‌زنند و سپس آن‌ها را بی‌رحمانه اعدام می‌کنند. این موج خشونت که همگان از وقوع آن بیم داشتند، سرانجام رخ داده است.
شامگاه ۶ مارس، شورشیان مخالف دولت موقت سوریه دست به حمله‌ای ناگهانی علیه مواضع نیروهای امنیتی در نزدیکی پایگاه روسیه در حمیمیم، در استان لاذقیه زدند. ۱۶ سرباز وفادار به رژیم سابق کشته شدند و سپس موجی از حملات هماهنگ سراسر مناطق ساحلی سوریه را شعله‌ور کرد.
تیپ دفاع از ساحل (لواء درع الساحل)، تحت فرماندهی مقداد فتحیحه، یکی از چهره‌های سرشناس رژیم بعث که به ارتکاب جنایات جنگی متعددی متهم است، نیروهای امنیتی دولت موقت را هدف قرار داده و به قیام عمومی در سراسر سوریه فراخواند.
با شدت گرفتن درگیری‌ها، دولت موقت سوریه مجبور شد هزاران نیروی کمکی را از سراسر کشور اعزام کند.
در حالی که نیروهای هیئت تحریر الشام (HTS) که تحت فرمان رئیس‌جمهور موقت، احمد الشراع هستند، نظم و انضباط نسبی دارند، بسیاری از دیگر شبه‌نظامیان کنترل‌ناپذیر عمل می‌کنند.
پس از عقب‌نشینی شورشیان به مناطق کوهستانی، تصاویر قتل‌عام‌ها یکی پس از دیگری منتشر شد.
مردان مسلح خشمگین از انتقام، به اقدامات وحشیانه‌ای دست زده‌اند. طبق شهادت‌های به‌دست‌آمده، مناطقی که بیشترین آسیب را دیده‌اند، شهرهای لاذقیه، جبله و بانیاس هستند. این مناطق اکنون برای خبرنگاران مستقل غیرقابل‌دسترس شده‌اند.
در شبکه‌های اجتماعی، ویدئوهایی از جنگجویان در حال اعدام ده‌ها مرد غیرمسلح و، در مواردی نادر، زنان و کودکان منتشر شده است.
جمعیت غیرنظامی در حال فرار است. ابوزید، یکی از ساکنان روستای عین شقاق در نزدیکی لاذقیه، در حالی که به‌شدت مضطرب بود، گفت: “ما وحشت‌زده‌ایم، نمی‌دانیم به کجا برویم. اگر می‌خواهند همه اموال ما را غارت کنند، بکنند، اما بگذارند زنده بمانیم، به خدا قسم!”
او و خانواده‌اش دو روز است که در باغ‌های زیتون پنهان شده‌اند و از دور نظاره‌گر نیروهای نظامی هستند که در جاده‌ها در حرکت‌اند، در حالی که صدای تیراندازی بی‌وقفه شنیده می‌شود و روستاهای کوهستانی در آتش می‌سوزند.
“نمی‌دانیم این سربازها چه کسانی هستند. ما نیاز داریم که نیروهای دولتی بیایند و از ما محافظت کنند. ما چیزی برای خوردن نداریم، به کمک فوری نیاز داریم.”
ابوزید گزارش داد که در برخی از روستاهای ساحلی، نیروهای ناشناس از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر رفته و تمامی علویان را که با آن‌ها روبه‌رو شده‌اند، به قتل رسانده‌اند.
دولت موقت سوریه نتوانست این موج خشونت را که از هفته‌ها پیش نشانه‌های آن نمایان شده بود، پیش‌بینی کند.
تندروترین جناح‌های شبه‌نظامیان سوریه، از جمله گروه‌هایی که آشکارا ایدئولوژی ضدعلوی دارند، از زمان سقوط بشار اسد فعال شده‌اند.
اگرچه چنین کشتارهای گسترده‌ای تاکنون سابقه نداشته است، اما خشونت علیه علویان از مدت‌ها پیش در جریان بوده است. در مناطقی مانند حما و حمص که علویان در اقلیت هستند، قتل، آدم‌ربایی و غارت به‌طور روزمره رخ می‌دهد.
در روزهای اخیر، قتل‌عام‌هایی در حما و حمص، به‌ویژه در روستاهای ثویم و محروسه صورت گرفته که در آن خانواده‌های کامل، از جمله کودکان، کشته شده‌اند.
در روستای صلحب، شیخ شعبان منصور، یک روحانی ۹۰ ساله که به اقدامات بشردوستانه شهرت داشت، ربوده و سپس کشته شد. به گفته‌ی بلال، یکی از ساکنان صلحب، پسر این شیخ نیز به طرز مشابهی به قتل رسیده است.
در مناطق ساحلی و کوهستانی سوریه، علویان اکنون در وحشت دائمی زندگی می‌کنند.
یکی از ساکنان این مناطق به نام نیبال گفت: “روستاها بیشترین آسیب‌پذیری را دارند. نیروهای دولتی به‌ندرت در این مناطق حضور دارند و شبه‌نظامیان مستقل و تندرو می‌توانند هر لحظه حمله کنند. اما در هر صورت، مقامات ناتوان از مهار خشونت هستند.”
بیشتر این جنایات به شبه‌نظامیان افراطی مانند تیپ حمزه و لشکر سلطان مراد نسبت داده می‌شود. هر دوی این گروه‌ها تحت حمایت ترکیه قرار دارند و از سال‌ها پیش به ارتکاب جنایات جنگی متهم شده‌اند.
اما برخی از اعضای هیئت تحریر الشام (HTS) نیز نیروهای وابسته به رئیس‌جمهور موقت احمد الشراع را به دست داشتن در این خشونت‌ها متهم کرده‌اند.
در حالی که خونریزی در روستاهای کوهستانی علویان ادامه دارد، جامعه‌ی بین‌المللی هنوز از وسعت این فاجعه آگاه نشده است.
اتحادیه‌ی اروپا در بیانیه‌ای عجیب، تنها جنایات نیروهای وفادار به رژیم بعث را محکوم کرده است، در حالی که کشتار غیرنظامیان علوی به اوج خود رسیده است.
