
نمایندگان حزب دموکراتیک خلقها (DEM) روز پنجشنبه ۲۷ فوریه، «درخواست برای صلح و یک جامعه دموکراتیک» را که از سوی عبدالله اوجالان، رهبر تاریخی پ.ک.ک منتشر شده بود، اعلام کردند. او از مبارزان خواسته است که جنگ چریکی را متوقف کنند و این سازمان منحل شود. اما در سوریه، نیروهای کرد که میان چندین جبهه گرفتار شدهاند، حاضر به خلع سلاح نیستند.
به گزارش اومانیته، روز پنجشنبه بعدازظهر، روژاوا، منطقهای در شمال شرقی سوریه که تحت اداره خودگردان کردها قرار دارد، در انتظار بیانیهای از سوی عبدالله اوجالان، بنیانگذار و رهبر تاریخی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) بود. او شخصیتی محوری در جنبش آزادیبخش کردها است و از سال ۱۹۹۹ در حبس در ترکیه به سر میبرد.
پیام او در استانبول از سوی هیئتی از حزب دموکراتیک خلقها (DEM) اعلام شد، پس از آنکه این هیئت از جزیره زندان امرالی، جایی که اوجالان در انزوای تقریباً کامل نگهداری میشود، بازدید کرد. در ماههای اخیر، دولت ترکیه اجازه ملاقات برخی نمایندگان این حزب را با اوجالان داده است. پیام او کاملاً روشن بود: او از مبارزان پ.ک.ک خواست سلاحهای خود را زمین بگذارند و این سازمان که چهل سال است درگیر جنگ چریکی با دولت ترکیه است، خود را منحل کند.
«ما به هیچ عقبنشینی تن نخواهیم داد»
به گفته اوجالان، «راهحلهای ملیگرایانه افراطی مانند دولت-ملت مستقل، فدراسیون، خودمختاری اداری و راهحلهای فرهنگیمحور» هیچ پاسخ مناسبی برای مسئله کردها ارائه نمیدهند. او تأکید میکند که «احترام به هویتها، امکان بیان آزادانه، سازماندهی دموکراتیک و ایجاد ساختارهای اجتماعی-اقتصادی و سیاسی تنها از طریق وجود یک جامعه دموکراتیک و فضای سیاسی دموکراتیک امکانپذیر است.»
در شمال شرقی سوریه، قیام علیه حکومت بعثی بشار اسد در سال ۲۰۱۱، و سپس جنگ کردها علیه داعش، زمینه را برای کسب خودمختاری دموکراتیک در کشوری ویرانشده فراهم کرد. اما امروزه این منطقه در آستانه فروپاشی است. از این رو، درخواست برای زمین گذاشتن سلاح و انتخاب مسیر صلح با شک و تردید همراه است و حتی در میان برخی، نوعی ناامیدی به چشم میخورد.
آمینه عوصه، عضو ائتلاف فمینیستی کونگرا استار، یک روز قبل از اعلام این بیانیه هشدار داده بود: «ما به هیچ عقبنشینی تن نخواهیم داد. ما هرگز از پیشرفتهای حاصلشده در زمینه دموکراسی، حقوق زنان، تنوع و همبستگی میان جوامع که انقلاب ما به ارمغان آورده است، چشمپوشی نخواهیم کرد. اگر در ترکیه راهحلی برای کردها یافت شود و اگر دولت ترکیه از سیاستهای ضدکردی خود دست بردارد، این میتواند خبر خوبی برای ما باشد. اما ما هرگز اجازه نخواهیم داد که کشته شویم. ما سلاحهای خود را زمین نخواهیم گذاشت.»
جنایات ترکیه
فعالان و حامیان حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) که از نظر تاریخی به پ.ک.ک وابسته است، بیشتر از همه درباره امتیازاتی که ممکن است در ازای این درخواست اوجالان داده شود، سؤال دارند. اما در حال حاضر، هیچ نشانهای از امتیازدهی به چشم نمیخورد.
در غرب روژاوا که تحت اشغال ترکیه قرار دارد، جنایات نیروهای نیابتی اسلامگرای آنکارا که در ارتش ملی سوریه ادغام شدهاند، باعث آوارگی دهها هزار نفر شده است. بسیاری از این آوارگان به اردوگاههای پناهجویان در حاشیه شهرهای شرق فرات پناه بردهاند. حملات روزانه به سد و نیروگاه برق تیشرین بر روی رود فرات نیز غیرنظامیان را هدف قرار میدهد.
جنگندههای ترکیه اکنون فراتر از خطوط نبرد عملیات انجام میدهند. شامگاه سهشنبه، در شهر شدادیه، بین حسکه و دیرالزور، بمبارانهای ترکیه ۱۲ کشته برجای گذاشت که شامل چهار مبارز و هشت غیرنظامی بودند. این آمار را نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) منتشر کردند. علیرغم اینکه این نیروها به طور مداوم مورد حمله ترکیه قرار دارند، همچنان نقش استراتژیکی در تأمین امنیت این منطقه در شرایطی بیثبات و جلوگیری از ظهور دوباره داعش ایفا میکنند.
جلوگیری از خودمختاری کردها در سوریه
در دمشق، هیچ مخالفتی با جنگی که رژیم رجب طیب اردوغان علیه کردهای روژاوا به راه انداخته است، وجود ندارد. رهبر جدید سوریه، احمد الشراء، که از صفوف گروههای جهادی برخاسته است، با اسلحه از یک پروژه جامعه اسلامی دفاع میکند که کاملاً با سیاستهای آزادیخواهانه روژاوا ناسازگار است. بنابراین، او نیز مانند آنکارا، مخالف هرگونه تقویت خودمختاری کردها در سوریه است.
در این شرایط، زمین گذاشتن سلاح برای نیروهای کرد و متحدان عربشان به معنای پایان دادن به تنها تجربه دموکراتیک امیدوارکننده در منطقه طی دهه گذشته خواهد بود.
ژنرال مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه، به سرعت این سناریو را رد کرد و گفت که درخواست اوجالان «مربوط به مسائل داخلی ترکیه است.» نیروهای تحت فرمان او تحت تأثیر این درخواست قرار نخواهند گرفت. با این حال، در ساعات پایانی روز، لحن او نرمتر شد و اظهار داشت: «ما بیانیه تاریخی رهبر عبدالله اوجالان را که خواستار پایان جنگ در ترکیه و آغاز یک روند سیاسی صلحآمیز است، ارج مینهیم. این بیانیه تاریخی فرصتی برای ایجاد صلح و کلیدی برای برقراری روابط درست و سازنده در منطقه است.»
اومانیته در پایان گزارش خود می نویسد: روز پنجشنبه، در حسکه، مراسمی که برای بزرگداشت اولین حضور علنی اوجالان پس از بیش از بیستوپنج سال برگزار شده بود – که البته فقط یک عکس بود – استقبال چندانی نداشت. آتشبازیها بهسرعت جای خود را به صدای مسلسلها داد. در روژاوا، مبارزان کرد که میان چندین جبهه درگیر شدهاند، قصد ندارند سلاحهای خود را زمین بگذارند.