رهبران اروپایی روز دوشنبه در نشست اضطراری در پاریس گرد هم آمدند تا در برابر تحولات دیپلماتیک اخیر آمریکا در مورد اوکراین، که اتحاد سنتی فراآتلانتیکی را دچار آشفتگی کرده است، موضعی واحد اتخاذ کنند. این تحولات باعث شده اروپا درباره میزان قابل‌اعتماد بودن اصلی‌ترین شریک خود، ایالات متحده، تردید کند.
کاخ الیزه اعلام کرد امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، پیش از این نشست به مدت ۲۰ دقیقه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تلفنی گفت‌وگو کرد، اما جزئیاتی از این مکالمه منتشر نشد.
رهبران کشورهای آلمان، بریتانیا، ایتالیا، لهستان، اسپانیا، هلند و دانمارک، به همراه اتحادیه اروپا و دبیرکل ناتو، مارک روته، در این نشست حضور داشتند.
از هفته گذشته، مقامات ارشد دولت ترامپ در نخستین سفر اروپایی خود این تصور را ایجاد کرده‌اند که واشنگتن آماده پذیرش کرملین است، در حالی که بسیاری از متحدان قدیمی اروپایی را نادیده می‌گیرد.
ژنرال کیت کلاگ، فرستاده ویژه ترامپ در امور اوکراین و روسیه، روز دوشنبه تأکید کرد که اروپا جایی در میز مذاکرات نخواهد داشت. او در بروکسل، پس از ارائه گزارش به ۳۱ متحد آمریکا در ناتو و مقامات اتحادیه اروپا، در جمع خبرنگاران گفت:
“همه نگرانی‌های آن‌ها شنیده و بررسی خواهد شد، اما ما نمی‌توانیم همه را در میز مذاکرات بنشانیم. ما می‌خواهیم این روند را تا حد امکان شفاف و سریع پیش ببریم.”
ماکرون که مدت‌ها است بر تقویت دفاع مستقل اروپا تأکید دارد، گفت که نطق‌های تند مقامات آمریکایی، تهدیدها و خودداری از همکاری در مواجهه با خطرات نظامی، شوکی بزرگ برای سیستم امنیتی اروپا بوده است.
نقطه عطف این تحولات زمانی بود که ترامپ تصمیم گرفت سیاست چندین‌ساله آمریکا را کنار بگذارد و برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین، مذاکرات مستقیم با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، آغاز کند.
اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، پس از ترک کاخ الیزه به خبرنگاران گفت:
“ما از برگزاری مذاکرات استقبال می‌کنیم، اما برای ما کاملاً روشن است که صلح نباید تحمیلی باشد و اوکراین نباید مجبور شود شرایطی را که به آن ارائه می‌شود، بپذیرد.”
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری مجازی گفت که گفت‌وگوهای اروپا سرعت گرفته است و تحولات اخیر آمریکا باعث تسریع روند مذاکرات شده است. او تأیید کرد که ماکرون قول داده پس از پایان نشست پاریس، او را در جریان نتایج قرار دهد.
کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در مقاله‌ای در دیلی تلگراف نوشت که حمایت آمریکا همچنان ضروری خواهد بود:
“حمایت امنیتی آمریکا برای یک صلح پایدار حیاتی است، زیرا تنها آمریکا می‌تواند پوتین را از حمله مجدد بازدارد.”
طرح استقرار نیروهای اروپایی در اوکراین پس از توافق صلح؟
استارمر همچنین اعلام کرد که بریتانیا آماده است نیروهای خود را در صورت لزوم به‌عنوان بخشی از تضمین‌های امنیتی اوکراین اعزام کند.
در حالی که ماکرون سال گذشته احتمال اعزام نیروهای غربی به اوکراین را رد نکرده بود، مته فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک، پیش از نشست پاریس هشدار داد که آتش‌بس نباید منجر به تجدید تسلیحاتی روسیه و حملات مجدد شود.
اما شولتز در واکنش به این پیشنهاد گفت:
“صحبت درباره اعزام نیروها در این مقطع کاملاً زودهنگام و نابجا است. هنوز مذاکرات صلح انجام نشده و اوکراین هیچ توافقی را نپذیرفته است. این بحث‌ها در حال حاضر کاملاً غیرمناسب هستند.”
اختلافات داخلی اتحادیه اروپا در مورد نشست پاریس
برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نسبت به برگزاری این نشست در الیزه تنها با حضور چند رهبر منتخب انتقاد کرده‌اند. بسیاری معتقدند که تصمیمات امنیتی باید با اجماع همه اعضای اتحادیه اروپا اتخاذ شود.
ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان که از متحدان پوتین به شمار می‌رود، تهدید کرده است که از حق وتوی خود برای جلوگیری از برخی تصمیمات اتحادیه اروپا استفاده خواهد کرد.
ناتاشا پیرک موسار، رئیس‌جمهور اسلوونی، نیز با انتقاد از نحوه برگزاری نشست گفت:
“این رویکرد باعث بی‌احترامی به اتحادیه اروپا در سطح بین‌المللی می‌شود و اروپا را به شریکی غیرقابل‌اعتماد برای متحدان آمریکایی تبدیل می‌کند.”
رابرت فیکو، نخست‌وزیر اسلواکی، نیز حضور مقامات ارشد اتحادیه اروپا در این نشست را زیر سؤال برد و گفت که اتحادیه اروپا اختیار تصمیم‌گیری درباره اعزام نیروهای خارجی به کشوری دیگر را ندارد.
