رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، روز سه‌شنبه سیاست “فشار حداکثری” علیه ایران را بازگرداند و از دیدار نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، به عنوان فرصتی برای تشدید تحریم های اقتصادی با هدف وادار کردن ایران به امتیازدهی، از جمله کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای خود، استفاده کرد.
جزئیات دستور اجرایی ترامپ هنوز توسط کاخ سفید منتشر نشده است، بنابراین مشخص نیست که این اقدام دقیقاً چه شکلی دارد. ترامپ که پیشتر تمایل خود را برای آغاز مذاکرات با ایران ابراز کرده بود، ظاهراً در امضای این دستور تردید داشت.
او به خبرنگاران گفت: “این یکی از آن مواردی است که درباره‌اش دودل هستم. همه می‌خواهند من آن را امضا کنم، بنابراین این کار را انجام می‌دهم.” اما اضافه کرد که از انجام این کار “خوشحال نیست.”
وی تأکید کرد: “ما باید قوی و قاطع باشیم و امیدوارم که نیازی به اجرای آن در مقیاس گسترده نباشد.”
به نظر می‌رسید ترامپ ایران را دعوت به مذاکره می‌کند تا توافقی جدید برای برچیدن زیرساخت‌های هسته‌ای‌اش منعقد شود. اما چنین توافقی احتمالاً فراتر از موضوع هسته‌ای خواهد بود و شامل محدودیت‌هایی بر کمک مالی و تسلیحاتی ایران به گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس نیز خواهد شد.
به گزارش نیویورک تایمز، مشخص نیست که این کمپین جدید فشار حداکثری موفق خواهد شد یا نه. ترامپ در سال ۲۰۱۸ نیز سیاست مشابهی را پس از خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ دنبال کرد. او همچنان این اقدام را یک پیروزی می‌داند، اما بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که این سیاست نتیجه معکوس داشت. قدرت‌های اروپایی با این رویکرد همراه نشدند و در نهایت ایران نیز از توافق خارج شد و اکنون توانایی ساخت سلاح هسته‌ای را دارد.
در سال‌های اخیر، ایران غنی‌سازی اورانیوم را در مقیاس وسیع از سر گرفته است، فعالیتی که تحت توافق ۲۰۱۵ تا حد زیادی محدود شده بود. برآورد ناظران هسته‌ای و کارشناسان نشان می‌دهد که ایران اکنون به‌اندازه کافی اورانیوم غنی‌شده نزدیک به سطح تسلیحاتی برای ساخت چهار یا تعداد بیشتری بمب هسته‌ای در اختیار دارد.
در دستور اجرایی روز سه‌شنبه، ترامپ خواستار قطع صادرات نفت ایران شد که عمدتاً به چین ارسال می‌شود. دولت چین از پیروی از تحریم‌های آمریکا خودداری کرده و ترامپ جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا را متهم کرده که در برابر تلاش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌ها چشم‌پوشی کرده است.
اما ترامپ و نتانیاهو در این وضعیت یک فرصت می‌بینند.
از دید مقامات آمریکایی و اسرائیلی، ایران اکنون از هر زمان دیگری ضعیف‌تر است. حماس و حزب‌الله، که توسط تهران تأمین مالی و تسلیح شده‌اند، رهبری و توانایی خود را برای حمله به اسرائیل از دست داده‌اند. بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، به مسکو گریخته و کشورش دیگر مسیر آسانی برای ارسال تسلیحات ایرانی به گروه‌های مسلح نیست.
پیشتر یک مقام آمریکایی به رویترز گفته بود دستور اجرایی ترامپ، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده را موظف می‌کند تا «حداکثر فشار اقتصادی» را بر ایران اعمال کند، از جمله اجرای تحریم‌ها و مجازات‌هایی برای افرادی که تحریم‌های موجود را نقض می‌کنند.
در چارچوب این سیاست فشار حداکثری، دولت ترامپ اقداماتی را آغاز خواهد کرد که هدف آن «کاهش صادرات نفت ایران به صفر» است.
طبق برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، درآمد ایران از صادرات نفت در سال ۲۰۲۳ معادل ۵۳ میلیارد دلار و در سال قبل از آن ۵۴ میلیارد دلار بوده است. همچنین، بر اساس داده‌های اوپک، تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۴ به بالاترین میزان خود از سال ۲۰۱۸ رسیده است.
نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک تاکنون به درخواست اظهار نظر درباره این تصمیم واکنشی نشان نداده است.
این مقام آمریکایی افزود که سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد با متحدان کلیدی واشنگتن همکاری خواهد کرد تا روند بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران تکمیل شود.
