بسیاری از سازمان های رنگارنگ ایرانی در خارج از کشور که با بودجه های اهدایی دولت آمریکا فعالیت می کنند، از تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر قطع کمک های خارجی این کشور نگران شده اند و به نظر می رسد فعالیت پاره ای از این جریان ها در پی این تصمیم ترامپ در خطر تعطیلی قرار گرفته است.
وب سایت ایران – انترناسیونال که خود با بودجه ی کشورهای خارجی برنامه پخش می کند در گزارش مشروحی این نگرانی ها را – که شامل طیف معینی از «فعالان ایرانی» است اکثرا متمایل به جریان راست است، بازتاب داده و نوشته است:
تصمیم رییس‌جمهوری آمریکا برای متوقف کردن تمامی کمکهای خارجی موجی از نگرانی را در میان فعالان ایرانی برانگیخته است. آن‌ها بیم دارند که این اقدام، برنامه‌های مرتبط با ایران را تحت تاثیر قرار دهد و موجب شود جمهوری اسلامی دسترسی شهروندان به اطلاعات را بیش از پیش محدود کند.
ایران‌اینترنشنال مطلع شده است شماری از سازمان‌های حقوق بشری ایرانی، برنامه‌های مرتبط با آزادی اینترنت و فعالان حوزه رسانه و جامعه مدنی، پیام‌هایی دریافت کرده‌اند که از تعلیق سه ماهه بودجه آنان حکایت دارد.
دونالد ترامپ، اول بهمن در نخستین روز از آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود، با صدور یک فرمان اجرایی، کمکهای خارجی ایالات متحده را به مدت ۹۰ روز به حالت تعلیق درآورد تا کارآیی و همسویی آن‌ها با سیاست «اول آمریکا» مورد بررسی قرار گیرد.
یک یادداشت داخلی که میان مقام‌ها و سفارتخانه‌های آمریکا توزیع شده، نشان می‌دهد وزارت خارجه این کشور اکثر برنامه‌های جاری کمکهای خارجی را متوقف کرده و آغاز کمکهای جدید را نیز به حالت تعلیق درآورده است.
بر اساس آمار رسمی دولتی، واشینگتن بزرگ‌ترین اهداکننده کمکهای بین‌المللی در جهان است و تنها در سال مالی ۲۰۲۴، بالغ بر ۳۹ میلیارد دلار در این مسیر هزینه کرده که از این مبلغ، ۶۵ میلیون دلار به تامین مالی برنامه «دموکراسی منطقه‌ای خاور نزدیک» موسوم به NERD، تحت مدیریت وزارت خارجه آمریکا اختصاص یافته است.
بنا بر گزارش خدمات تحقیقاتی کنگره، این برنامه به‌عنوان منبع اصلی کمکهای خارجی، از سال ۲۰۰۹ تاکنون نقشی مهم در آن چه این وب سایت «حمایت آمریکا از حقوق بشر و جامعه مدنی در ایران» خوانده، ایفا کرده است.
یکی از دریافت‌کنندگان کمکهای وزارت خارجه آمریکا در رابطه با تصمیم اخیر ترامپ گفت: «به ما به‌صورت کتبی اطلاع داده شد که باید تمامی فعالیت‌های مرتبط با این برنامه را متوقف کنیم، از پنجم بهمن هیچ هزینه جدیدی ایجاد نکنیم و تا حد امکان، تعهدات خود را لغو کنیم.»
او افزود: «به نظر نمی‌رسد کسی به پیامدهای این تصمیم اندیشیده باشد. ابهامی که در اطلاعیه دریافتی [درباره قطع کمک‌ها] وجود دارد، واقعا غیرقابل باور است. مشخص نیست این فرآیند چقدر به طول خواهد انجامید.»
وزارت خارجه ایالات متحده به درخواست برای اظهار نظر درباره این تصمیم، پاسخ نداد.
حمایت از آزادی اینترنت
در فهرست دریافت‌کنندگان کمکهای خارجی آمریکا، رسانه‌های فارسی‌زبان قرار دارند که اخبار را به‌صورت سانسور‌نشده در اختیار شهروندان ایرانی قرار می‌دهند؛ در میان آن‌ها همچنین سازمان‌های حقوق بشری دیده می‌شوند که موارد نقض حقوق بشر در ایران را مستند می‌کنند و بدین ترتیب، نقشی مهم در پاسخگو نگه داشتن جمهوری اسلامی بر عهده دارند.
بخشی از کمکهای آمریکا نیز به تامین هزینه‌های خدمات وی‌پی‌ان اختصاص دارد که شهروندان ایرانی برای دور زدن سانسور جمهوری اسلامی از آن استفاده می‌کنند.
در پی قطع کمک‌ها، بسیاری از این خدمات ناچار به توقف فعالیت‌های خود خواهند شد.
یک کارشناس امنیت سایبری مستقر در سیلیکون ولی در همین رابطه به ایران‌اینترنشنال گفت: «این اقدام، بسیار خطرناک است زیرا مساله آزادی اینترنت هم برای مردم ایران و هم برای هم‌پیمانان مردم ایران در غرب بسیار حیاتی است.»
یک فعال حوزه اینترنت نیز در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال هشدار داد دستور اخیر ترامپ برای قطع کمک‌ها، ۲۰ میلیون ایرانی، معادل یک‌پنجم جمعیت کشور را از دسترسی به خدمات وی‌پی‌ان تحت پشتیبانی ایالات متحده محروم می‌کند؛ خدماتی که مردم ایران برای دور زدن محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی جمهوری از آن‌ها بهره می‌برند.
بنابه ادعای این گزارش در اوج جنبش «زن، زندگی، آزادی»، سطح وابستگی به وی‌پی‌ان برای دسترسی به اطلاعات در ایران به‌شدت افزایش یافت و دو-سوم جمعیت کشور از آن استفاده کردند.
سروش احمدی، فعال حوزه اینترنت، در مقاله‌ای در نشریه «پیس لاین» نوشت: «در ایران امروز، اینترنت بدون وی‌پی‌ان هیچ معنایی ندارد.»
پیس لاین از سوی سازمان غیردولتی «فعالان حقوق بشر در ایران» مستقر در ویرجینیا منتشر می‌شود.
ایران انترناسیونال به نقل از «فعالان ایرانی» هشدار داده تبعات فرمان اجرایی ترامپ تنها به ابزارهای دور زدن سانسور اینترنت محدود نخواهد ماند.
یک فعال حقوق بشر در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت در نتیجه توقف کمکهای خارجی آمریکا، پروژه‌هایی با محدودیت روبه‌رو خواهند شد که به تحقیق درباره نقض حقوق بشر یا فساد دولتی و نظامی [در ایران] می‌پردازند: «فسادی که تاثیرات منفی بر اقتصاد و شرایط اجتماعی ایران گذاشته و به نفع فعالیت‌های تروریستی خارجی و پولشویی حکومت عمل کرده است».
این فرد که خواست هویتش مخفی بماند، یادآور شد: «این تصمیم دولت ترامپ، هدیه‌ای به جمهوری اسلامی و مقامات فاسد آن، سپاه پاسداران و شبکه‌های پولشویی در غرب خواهد بود.»
این فعال ایرانی افزود که تاکنون چندین نهاد غیرایرانی در آمریکا از کمکهای خارجی دولت ایالات متحده برای تحقیق در مورد فساد و پولشویی جمهوری اسلامی در بخش‌های محیط زیست و ساخت و ساز استفاده کرده‌اند.
او هشدار داد: «اکنون این سازمان‌ها مجبور خواهند شد فعالیت‌های خود را متوقف کنند.»
چند فعال ایرانی دیگر در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال تاکید کردند اگر پروژه‌های مرتبط با تقویت حقوق بشر و آزادی اینترنت در ایران طی ماه آینده از فرمان ترامپ معاف نشوند، یا به‌طور کامل از بین خواهند رفت یا به‌شدت محدود خواهند شد.
یکی از آن‌ها هشدار داد تاثیر تصمیم دولت آمریکا ممکن است بلافاصله قابل مشاهده نباشد اما: «پیامدهای شدید آن با گذشت زمان آشکار خواهد شد.»
