
بامداد دوشنبه، نسـل Z آمریکا با خیالی آسوده از خواب برخاستند. پس از آنکه کنگره ایالات متحده استفاده از تیکتاک را ممنوع و دیوان عالی هم این ممنوعیت را روز جمعه تأیید کرد، از شامگاه یکشنبه ـ پس از ۱۳ ساعت قطع دسترسی ـ دوباره این اپلیکیشن در دسترس قرار گرفت. وعدهای که دونالد ترامپ، تنها یک روز پیش از مراسم تحلیفش داده بود (مبنی بر صدور حکمی ۹۰ روزه برای تعلیق این ممنوعیت)، تیکتاک را نجات داد.
طی این توقف، ۱۷۰ میلیون کاربر آمریکایی ـ که ۳۵ درصدشان بین ۱۳ تا ۱۶ سال دارند ـ پیامی را میدیدند که میگفت: «فعلاً نمیتوانید از تیکتاک استفاده کنید. ما خوشحالیم که با رئیسجمهور ترامپ همکاری میکنیم تا این برنامه با آغاز دوره ریاست او دوباره فعال شود.» به این ترتیب، ترامپ حالا به چشم «نجاتدهنده» محبوبترین اپلیکیشن نسل جوان آمریکا دیده میشود. اما نباید فراموش کرد هم او بود که تیکتاک را در آب انداخت و حالا هم دارد آن را بیرون میکشد!
«میخواهیم تیکتاک را از آمریکا حذف کنیم»
در آن زمان که ترامپ با چین و گسترش نفوذ اقتصادی و فرهنگی آن (که هنوز هم ادامه دارد) درگیر بود، حضور تیکتاک در گوشیهای بخش عظیمی از جوانان آمریکایی از نظر او خوشایند نبود. او حتی گفته بود: «ما تیکتاک را از ایالات متحده حذف خواهیم کرد.»
این گفتهها در نهایت منجر به صدور فرمانی مبنی بر ممنوعیت تیکتاک برای ۴۵ روز شد، مگر آنکه شرکت چینی بایتدنس (صاحب تیکتاک) این شبکه اجتماعی را به شرکتی آمریکایی ـ بهویژه اوراکل غول فناوری یا فروشگاه زنجیرهای والمارت ـ واگذار کند.
در نهایت، دادگستری فدرال آمریکا این فرمان را باطل دانست و آن را سوءاستفادهٔ ترامپ از قدرت توصیف کرد. پافشاری رئیسجمهور جمهوریخواه باعث شد مقامات آمریکایی درباره نحوهٔ جمعآوری دادههای کاربران آمریکایی توسط شرکتی مستقر در چین تحقیق کنند.
تغییر موضع
ترامپ که در انتخابات ۲۰۲۰ شکست خورد، باز هم به کارزارش برای «شیطانی نشاندادن تیکتاک» ادامه داد. سال ۲۰۲۲، او در شبکهاش به نام Truth Social، به ایجاد «هیئت ضد اطلاعات نادرست» از سوی دولت جو بایدن انتقاد کرد و گفت بایدن بهجای «آزادی بیان»، به «تهدیدهای واقعی نظیر تیکتاک، فیسبوک یا اینستاگرام» بپردازد.
او همچنین مدعی شد که دولت بایدن در مبارزه با تیکتاک از او الهام گرفته است؛ دولتی که استفاده از تیکتاک را در تلفنهای اعضای دولت ممنوع کرد. ترامپ در ۲۰۲۳ نوشت: «همه میخواهند به تیکتاک حمله کنند و نابودش کنند چون نفوذ چین و امنیت ملی در خطر است. حالا میفهمند که من درست میگفتم.»
اما درست پیش از آغاز دور تازهٔ کارزار ریاستجمهوری ۲۰۲۴، ترامپ موضع قبلیاش را کنار گذاشت. ۷ مارس ۲۰۲۴، او در Truth Social گفت: «اگه تیکتاک حذف شود، فیسبوک و “زاکرشموک” درآمدشان دو برابر میشود. اینها دشمن واقعی ملتاند!» او با این جمله، مارک زاکربرگ، مدیر متا (فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ) را هدف قرار داد؛ کسی که گفته میشد به دموکراتها نزدیک است.
یک هفته بعد هم گفت «متا» برای آمریکا خطرناکتر از تیکتاک است. ترامپ در ژوئن ۲۰۲۴ خودش هم در تیکتاک حساب ایجاد کرد و استراتژیاش نتیجه داد: اکنون ۱۵ میلیون دنبالکننده دارد.
«باید تیکتاک را نجات بدهیم»
وقتی ترامپ پیروز انتخابات شد، دست از حمایت تیکتاک برنداشت و خواست بهنحوی مشکل را حل کند، مشکلی که خود او رقم زده بود. یکشنبه در آخرین گردهمایی پیش از تحلیفش در واشنگتن گفت: «باید تیکتاک را نجات بدهیم.» او گفت مسئلهٔ «اشتغال فراوان» در میان است.
فعلاً ممنوعیت تیکتاک فقط برای ۹۰ روز بهتعویق افتاده تا در این مدت موضوع تغییر سهامداران شرکت چینی مالک این شبکه در آمریکا حلوفصل شود. ترامپ در توییترِ سابق (X) نوشت: «دلم میخواهد یک شرکت مشترک تشکیل شود که ۵۰ درصدش متعلق به آمریکاییها باشد. بدون توافق آمریکایی، تیکتاکی هم در کار نیست. اما با تأیید ما، ارزش این پلتفرم ممکن است به صدها میلیارد یا حتی هزاران میلیارد برسد.»
شُو چو، مدیرعامل بایتدنس، که به مراسم تحلیف دعوت شده بود، از ترامپ برای «تعهدش در یافتن راهکاری که تیکتاک را در دسترس مردم آمریکا نگه دارد» تشکر کرد؛ پیامی که اپلیکیشن برای کاربرانش بازنشر داد. جنیفر گریگیل، استاد ارتباطات، در مصاحبه با USAToday گفت: «ترامپ در این ماجرا ممکن است مانند یک قهرمان جلوه کند.»
منبع: اومانیته – برگردان برای اخبار روز: گلنار افشار