
روز دوشنبه، فلسطینیان در دومین روز آتشبسی که میان اسرائیل و حماس برقرار شده، جستوجو برای هزاران تن از اهالی غزه را که گمان میرود هنوز زیر آوار مدفون باشند آغاز کردند. این در حالی است که آن ها از میزان ویرانی ناشی از جنگ ۱۵ماهه در این منطقه شوکه شدهاند.
این آتشبس در درگیری ۱۵ماههای که نوار غزه را به خاک و خون کشیده و خاورمیانه را شعلهور کرده است، روز یکشنبه برقرار شد و نخستین نشانهی اجرای آن، آزادی سه گروگان در اسارت حماس و ۹۰ فلسطینی از زندانهای اسرائیل بود.
اکنون توجهات معطوف به بازسازی این باریکهی ساحلی است که ارتش اسرائیل، در واکنش به حملهی حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، آن را بمباران و نابود کرده است. در آن حمله، طبق آمار اسرائیلی، ۱۲۰۰ نفر کشته و حدود ۲۵۰ گروگان به داخل غزه برده شدند. وزارت بهداشت غزه میگوید بیش از ۴۷هزار فلسطینی در پی این جنگ جان باختهاند.
محمود بسل، سخنگوی اورژانس غیرنظامی فلسطین، گفت: «ما بهدنبال ۱۰هزار شهیدی هستیم که پیکرهایشان هنوز زیر آوار باقی مانده است.»
او افزود که دستکم ۲۸۴۰ جسد بر اثر شدت حملات بهگونهای از بین رفته که اثری از آنها برجای نمانده است.
محمد جمعه، یکی از آوارگان غزهای که برادر و برادرزادهاش را در این جنگ از دست داده، میگوید: «شوک بزرگی بود. اصلاً قابلشمارش نیست این شوک، چون خیلیها همهچیزشان را از دست دادهاند. اینجا ویرانی است، ویرانی مطلق. این شبیه زلزله یا سیل نیست؛ نه نه، این یک جنگ نابودگر است.»
با افزایش مقدار کمکهای ارسالی به باریکهی غزه، مردم به بازارها هجوم آوردهاند. برخی از کاهش قیمتها و وجود اقلام غذایی جدید مثل شکلاتهای وارداتی ابراز خرسندی میکنند.
آیه محمدزکی، زنی که از شهر غزه آواره شده و در دیرالبلح در مرکز نوار غزه پناه گرفته، گفت: «قیمتها پایین آمده، جنگ تمام شده و گذرگاه به روی کالاها باز است.»
طبق توافق آتشبس، روزانه ۶۰۰ کامیون حامل کمک وارد غزه میشود که ۵۰ کامیون آن حامل سوخت است. نیمی از این کمکها قرار است به شمال غزه برسد؛ جایی که کارشناسان دربارهٔ خطر قحطی قریبالوقوع هشدار دادهاند.
شلیکهای هشدار
به گزارش رویترز، اهالی محلی و کارکنان درمانی در غزه گفتند این آتشبس در مجموع پایدار بوده، اما حوادث پراکندهای رخ داده است. پزشکان اعلام کردند از صبح دوشنبه تاکنون، در شهر رفح در جنوب، ۸ نفر بر اثر گلولههای اسرائیلی زخمی شدهاند و جزئیاتی از وضعیتشان در دست نیست.
ارتش اسرائیل می گوید بهسوی «افرادی مظنون» که بر اساس توافق آتشبس به نیروهای مستقر در مناطق خاصی نزدیک شده بودند، تیرهای هشدار شلیک کرده است.
«امیلی داماری»، یکی از سه گروگان اسرائیلی که یکشنبه آزاد شد، روز دوشنبه در اینستاگرام نوشت: «من به زندگی بازگشتهام، عزیزانم. من خوشبختترین آدم روی زمینم که فقط زنده هستم.» داماری تابعیتی دوگانه (بریتانیایی-اسرائیلی) دارد.
در کرانه باختری که تحت اشغال اسرائیل است، بیشتر اسرای آزادشده فلسطینی به خانه بازگشتند. از جمله «ندا زغیبی» که پس از دستگیری توسط نیروهای اسرائیلی، از فرزندان خود جدا مانده بود. دختران او (سَدَن و سیلا) هنگام رسیدن مادر با اشک او را در آغوش گرفتند. زغیبی با تاج گل و شالی فلسطینی وارد خانه شد و گفت: «هر شب خواب آنها را میدیدم و تصور میکردم چه میکنند. میدانم خانواده اینجا خیلی از آنها حمایت کردند، اما حس مادری چیزی فراتر از همهٔ احساسات دیگر است.»
هزینههای هنگفت بازسازی
بازسازی غزه پس از این جنگ به میلیاردها دلار نیاز خواهد داشت. یک ارزیابی سازمان ملل که این ماه منتشر شد، نشان داد پاکسازی بیش از ۵۰ میلیون تن آوار حاصل از بمباران اسرائیل میتواند ۲۱ سال طول بکشد و تا ۱.۲ میلیارد دلار هزینه داشته باشد.
گزارشی از سازمان ملل در سال گذشته میگفت بازسازی خانههای ویرانشده در غزه ممکن است حداقل تا سال ۲۰۴۰ طول بکشد و احتمالاً چندین دهه ادامه پیدا کند. تصور میشود این آوار آلوده به آزبست باشد. برخی اردوگاههای پناهجویان که در جریان جنگ هدف قرار گرفته، در گذشته با مصالح آزبستدار ساخته شده بودند.
یک مقام «برنامهٔ توسعه سازمان ملل» (UNDP) روز یکشنبه گفت که این درگیری، فرایند توسعه در غزه را ۶۹ سال به عقب رانده است.
اسرائیل میگوید هدفش از این جنگ، نابودی حماس و شبکهٔ تونلهای زیرزمینی آن بوده است.