روز جمعه، نیکلاس مادورو علیرغم مناقشات دائمی بر سر نتیجه ی انتخابات، برای سومین بار در مقام ریاست جمهوری ونزوئلا سوگند یاد کرد.
کاخ قانونگذاری ونزوئلا، جایی که مادورو در آن سوگند یاد کرد، تحت حفاظت شدید پلیس، ارتش و نیروهای اطلاعاتی قرار داشت. گروهی از مردم با تیشرتهای حامی مادورو در خیابانهای اطراف و میدانی در نزدیکی محل جمع شده بودند.
به گزارش آسوشیتدپرس، روز پنجشنبه، همزمان با تجمع صدها معترض ضد مادورو در پایتخت (کاراکاس)، دستیاران رهبر اپوزیسیون، ماریا کُرینا ماچادو اعلام کردند که او بهصورت موقت از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و مجبور به ضبط ویدیو شده است.
این قانونگذار پیشین، که دولت مانع کاندیداتوریاش شده، پس از ماهها اختفا بیرون آمد تا در راهپیماییای شرکت کند و خواستار آن شود که ادموندو گونسالس – کاندیدای اپوزیسیون – بهجای مادورو به ریاستجمهوری برسد.
ماچادو در تجمع سخنرانی کرد و سپس با موتورسیکلت در معیت تیم امنیتیاش محل را ترک نمود. تیم رسانهای ماچادو بعدتر در شبکههای اجتماعی اعلام کرد که نیروهای امنیتی به شکل «خشونتآمیز» کاروان او را متوقف کردند. دستیاران او سپس به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفتند که این چهرهٔ تندرو مخالف دولت، بازداشت شده است.
مقامات آمریکایی و اروپایی اعمال سرکوبگرانه علیه مخالفان را محکوم کرده و آزادی ماچادو را خواستار شدند. دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب ایالات متحده، از ماچادو و گونسالس پشتیبانی کرد.
او در شبکهٔ «تروث سوشال» نوشت: «این مبارزان آزادی نباید آسیب ببینند. آنها باید در امنیت و سلامت بمانند!»
حامیان مادورو بازداشت ماچادو را تکذیب کرده، و گفتهاند مخالفان برای ایجاد بحران بینالمللی «اخبار جعلی» پخش میکنند.
تنشهای اخیر پیش از مراسم تحلیف مادورو به مجموعهای از ادعاهای تقلب انتخاباتی و سرکوب خشن هرگونه مخالفت افزوده است.
مسئولان انتخاباتی وفادار به حزب حاکم، ساعاتی پس از بستهشدن صندوقها در ۲۸ جولای، مادورو را پیروز اعلام کردند؛ اما برخلاف انتخاباتهای ریاستجمهوری قبلی، جزئیات شمارش آرا را ارائه ندادند. در همین حال، اپوزیسیون اظهار داشت که از بیش از ۸۰درصد ماشینهای رأیگیری برگههای نتایج را گردآوری و آنها را آنلاین منتشر کرده که نشان میدهد گونسالس دو برابر مادورو رأی آورده است.
مادورو از دیوان عالی کشور – که وفاداران حزب سوسیالیست متحد ونزوئلا – در آن اکثریت دارند، خواست نتایج انتخابات را بازبینی کند. دادگاه بار دیگر پیروزی مادورو را تأیید کرد بدون آنکه شواهد جامعی ارائه کند و از شورای ملی انتخابات خواست که شمارش آرا را منتشر کند. اما نه شورا و نه حزب حاکم هیچ مدرکی مبنی بر پیروزی مادورو ارائه نکردند.
اختلاف بر سر نتایج باعث خشم بینالمللی و اعتراضات گسترده در سرتاسر کشور شد. دولت با تمام قوا پاسخ داد: بیش از ۲۰۰۰ معترض بازداشت و از مردم ونزوئلا خواسته شد هرکسی را که مشکوک به ضدیت با حزب حاکم است، معرفی کنند. در جریان این ناآرامیها بیش از ۲۰ نفر کشته شدند و بسیاری از معترضان اعلام کردند که در بازداشت شکنجه شدهاند.
در مراسم تحلیف قبلی مادورو (۲۰۱۹)، میگل دیاز-کانل رئیسجمهور کوبا و اِوو مورالس رئیسجمهور وقت بولیوی شرکت کردند. انتخابات سال ۲۰۱۸ بهطور گسترده یک «نمایش ساختگی» خوانده شد؛ چراکه دولت مادورو اجازهٔ حضور بسیاری از احزاب عمدهٔ مخالف را نداد.
وضعیت حضور یا عدم حضور گونسالس – که سپتامبر گذشته به اسپانیا تبعید شد – و اینکه آیا به وعدهٔ بازگشتش به ونزوئلا تا روز جمعه عمل میکند یا نه، همچنان نامشخص است.
مقامهای دولتی بارها تهدید کردهاند در صورت پاگذاشتن گونسالس به خاک ونزوئلا، بازداشتش خواهند کرد. روز سهشنبه، گونسالس گفت دامادش رافائل تودارس در کاراکاس ربوده شده است. دختر گونسالس، ماریانا گونسالس د تودارس، در بیانیهای اشاره کرد که احتمالاً دولت در ناپدیدشدن همسرش دست دارد.
وب سایت «آمریکا ۲۱» در گزارشی پیرامون این رویداد نوشته است: امروز پارلمان ونزوئلا مراسم تحلیف رئیسجمهور کنونی، نیکلاس مادورو، را برای یک دورهٔ دیگر برگزار کردد. بخشی از اپوزیسیون کشور برای روز پنجشنبه فراخوان تظاهرات داد و دولت تدابیر امنیتی گستردهای را به اجرا گذاشت. پایگاه مردمیِ طرفدار چاوز نیز با شعار «ما همراه مادورو سوگند میخوریم» به بسیج نیرو پرداخ. در سطح بینالملل نیز توجهی فوقالعاده معطوف به این رویداد شده است.
ماچادو که چند هفتهای در خفا بود، فراخوان خود را برای تظاهرات روز پنجشنبه را تجدید کرد و گفت خودش نیز در آن حضور خواهد یافت: «هرکس باید تصمیم بگیرد: میخواهد یک ظالم باشد که دیگران را سرکوب میکند، یا یک قهرمان که از ملت دفاع میکند (…) این فرصت بزرگی است»، او این پیام را در ویدیویی که در شبکهٔ ایکس منتشر کرد گفت.
در کانون فعالیتهای گونسالس، سفرهای متعدد خارجی و نیز درخواست او از نیروهای مسلح ونزوئلا مبنی بر کنارگذاشتن حمایتشان از مادورو بوده است.
گونسالس میگوید طبق قانون اساسی، او باید در ۱۰ ژانویه «بنا بر ارادهٔ حاکمیت ملت ونزوئلا، نقش فرمانده کل را بهعهده بگیرد» و تأکید میکند که وظیفهٔ نیروهای مسلح است که تضمین کنند حاکمیت مردم – که در انتخابات ریاستجمهوری ابراز شده – رعایت شود.
در یک پیام تلویزیونی سراسری، وزیر دفاع، ولادیمیر پادرینو لوپز، در پاسخ به گونسالس گفت در خواستههای گونسالس برای نیروهای مسلح «واژگان مناسبی برای خطابکردن این نهاد به کار نرفته.» گونسالس نمیفهمد که «نیروهای مسلح بولیواری [FANB] نهادی است که تعهدش به جمهوری است و از نقشهها یا دستورات دیگر قدرتهای امپریالیستی تبعیت نمیکند.» وزیر افزود.
گونسالس در روزهای اخیر به چندین کشور آمریکای لاتین و همچنین به ایالات متحده سفر کرده است. در آرژانتین با رئیسجمهور «آنارکوکاپیتالیست» خاویر میلی دیدار کرد؛ در اروگوئه با رئیسجمهور نئولیبرال در حال کنارهگیری، لوئیس لاکایه پو، دیدار کرد. اما یاماندو اُرسی، رئیسجمهور منتخب، از ملاقات با او خودداری نمود. نهایتاً او راهی ایالات متحده شد و از سوی جو بایدن، رئیسجمهور در حال کنارهگیری، مورد استقبال قرار گرفت. گونسالس پس از این دیدار در شبکهٔ ایکس نوشت: «گفتگوی طولانی با رئیسجمهور بایدن داشتم. تعهد او برای گذار مسالمتآمیز و منظم در ونزوئلا همچنان پابرجاست. ۴۵ دقیقه دربارهٔ این حرف زدیم که گسترش دمکراسی در ونزوئلا چقدر میتواند تأثیر مثبت بر منطقه داشته باشد.»
دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب، از دیدار با گونسالس خودداری کرد و این مسئولیت را به مایک والتز، مشاور امنیت ملی منتخب خود سپرد. گونسالس با افسر سابق نیروهای ویژهٔ موسوم به «گرین بِرِتس» دیدار کرد و گفت: «دربارهٔ تظاهرات شهروندان ونزوئلا در ۹ ژانویه مفصلاً حرف زدیم. او به ما اطمینان داد که ایالات متحده و جهان با دقت اوضاع کشور ما را زیر نظر دارند.»
حزب حاکم، حزب متحد سوسیالیست ونزوئلا (PSUV)، برای روزهای پیش از مراسم تحلیف برنامههای گستردهای تدارک دیده بود. از سراسر کشور، اعضای نیروهای شبهنظامی بولیواری به پایتخت سرازیر شدند، در آنجا کمپهای موقتی برای اسکانشان برپا شده است. گروههای حامی دولت نیز در شهرهای بزرگ راهپیمایی موتورسواران (کاروان موتوری) و دیگر اقدامات را سازمان میدهند.
برای روز جمعه یک «راهپیمایی بزرگ» از محلهٔ پِتاره به سوی میدان بریون در کنار یادبود خوزه مارتی در محلهٔ چاکاییتو برنامهریزی شده است تا یک «جشنوارهٔ ضدفاشیستی بینالمللی» آغاز شود. در این جشنواره، نمایندگانی از بیش از ۱۰۰ کشور حضور خواهند داشت؛ کسانی که «همچنین در مراسم تحلیف رئیسجمهور جمهوری، نیکلاس مادورو، در ۱۰ ژانویه کنار ما خواهند بود.»
ارزیابیها از آغاز دورهٔ بعدی مادورو پر از ناشناختههاست. حتی در پایگاه چاوینیستها نیز دربارهٔ مبهمبودن نتایج اخیر انتخابات و پیامدهای احتمالی آن بحث میشود. یک ائتلاف از گروههای چپ خواستار بررسی مجدد انتخابات شده است. با وجود فضای دوقطبی کنونی، اما واضح است که اپوزیسیون فوق افراطی پایگاه مردمی چندانی ندارد و به حمایت بینالمللی متکی است.
در سطح منطقه، موضعگیریهای برزیل، مکزیک و کلمبیا غالب است؛ رهبران این سه کشور نیز همچنان میگویند نتایج تفکیکشدهٔ آرا منتشر نشده و این موجب تداوم تردیدشان دربارهٔ نتیجهٔ رسمی شده است. ولی این سه کشور اصولاً فرایندهای حاکمیتی ونزوئلا را محترم میشمارند و اعلام کردهاند که نمایندگان دیپلماتیکشان در مراسم تحلیف مادورو شرکت خواهند کرد.
وب سایت چپ گرای آمریکا ۲۱ در پایان می نویسد: با تجربهٔ تحریمهای سنگین ایالات متحده علیه ونزوئلا در سالهای گذشته، سیاست آمریکا نقشی کلیدی خواهد داشت. پیشبینیها دربارهٔ رفتار ایالات متحده از احتمال یک مداخلهٔ نظامی گرفته تا سناریویی که ترامپ با دولت مادورو کنار بیاید، در نوسان است.
