یک سال نو دیگر در اوکراین، دقیقاً همانطور آغاز شد که سال گذشته پایان گرفت: با حملات مرگبار پهپادی روسیه در سراسر کشور. در کییف، در نخستین ساعات سال ۲۰۲۵ یک نفر کشته و دستکم شش نفر دیگر زخمی شدند.
این سومین سال نو در اوکراین از زمان تهاجم روسیه است. اگر سال ۲۰۲۳ با امید بالا به پیروزی نظامی ارتش اوکراین و عقبراندن روسیه آغاز شد، در آغاز سال ۲۰۲۴ ارتش و مردم اوکراین دیگر انتظار پیروزی سریع نداشتند. اکنون سال ۲۰۲۵ آغاز میشود، در حالی که روحیه ها در پایینترین حد خود از زمان شروع جنگ رسیده است.
گاردین در تفسیری پیرامون جنگ اوکراین و ریاست جمهوری آتی دونالد ترامپ می نویسد: ریاستجمهوری دونالد ترامپ در پیش است. ترامپ گفته پایاندادن به این جنگ، یکی از اولویتهای بالای بینالمللی اوست و ژنرال بازنشستهٔ آمریکایی، کیث کِلوگ، را بهعنوان نمایندهٔ ویژهٔ خود برای این منظور برگزیده است.
ژنرال کلوگ – شخصی باتجربه – قرار است بهزودی وارد کییف شود. او برای اوکراین گزینهای مطلوبتر از برخی دیگر چهرههای نزدیک به ترامپ است که آشکارا متمایل به روسیهاند. کلوگ در دوران جنگ، سفری به اوکراین داشته و نتایج تهاجم روسیه را از نزدیک دیده است. مقامات اوکراینی باور دارند چنین دیدارهایی، اغلب نگرش سیاستمداران غربی به این جنگ را از اساس تغییر میدهد.
پیش از انتصاب، کلوگ پیشنهاد کرده بود که اگر اوکراین حاضر به مذاکره با روسیه نشود، باید ارسال سلاح به اوکراین متوقف گردد و اگر روسیه در مذاکرات همکاری نکند، بر حجم تسلیحات افزوده شود. در روزهای اخیر او حملات روسیه به اوکراین را محکوم کرده اما همچنین اوکراین را برای اقداماتی همچون ترور یک ژنرال روسی در مسکو سرزنش کرده است.
او پس از محکومکردن یک حملهٔ روسیه به شهرهای اوکراین در ایام کریسمس، در شبکهٔ X نوشت: «جهان دارد رفتار هر دو طرف را بهدقت تماشا میکند.»
و همین نوع برابریانگاری، بهگونهای که گویا این یک جنگ منصفانه میان دو طرف است و هر دو مسؤولیت برابر دارند، در کییف و پایتختهای متحد غربی نگرانیهایی برانگیخته است. آنان معتقدند توصیف ماجرا به شکل یک «درگیری دوطرفهٔ متعادل» در واقع تصویری تحریفشده از تهاجم وحشیانهٔ روسیه به یک کشور دارای حاکمیت مستقل است.
هرچقدر این مواضع در کییف ناخوشایند به نظر برسد، واقعیت این است که اوکراین بهشدت نیازمند تغییری در فضای جنگ است. روسیه همچنان با تهاجمی فرسایشی پیش میرود و کییف برای تدارک نیروی انسانی کافی در خطوط جبهه در تنگناست. ماه گذشته، دو منبع از نیروهای پدافند هوایی اوکراین به گاردین گفتند که وضعیت چنان دشوار شده که حتی نیروهای آموزشدیدهٔ ضدهوایی به خطوط مقدم اعزام میشوند تا در قالب تیپهای پیاده بجنگند.
گاردین می نویسد: سرخوردگیها از دولت بایدن هم روزبهروز بالا میگیرد. بسیاری در کییف احساس میکنند تصمیمات حمایت نظامی آمریکا بیشازحد آهسته و مقطعی بوده و تأثیر چندانی بر معادلات نگذاشته، در حالیکه در واشنگتن نیز زمزمه میشود دولت زلنسکی آمادگی نداشته که تصمیمات سخت سیاسی – مثل کاهش سن سربازی – را بپذیرد.
با نزدیکشدن به پایان دورهٔ بایدن، این دلخوری متقابل گاه علنی شده و باعث شده بسیاری در کییف، بیسروصدا از دورنمای ورود ترامپ به کاخ سفید استقبال کنند – حتی با اینکه شواهد نشان میدهد وضع برای اوکراین احتمالاً دشوارتر خواهد شد. از طرف دیگر، یک حس کلی این است که اکنون که فضای سیاسی واشنگتن کاملاً دگرگون میشود، اوکراین درست در سختترین مرحلهٔ وضعیت جبهه، ناگهان وارد فضایی ناشناخته میگردد.
در ماه مه، زمانی که گاردین با زلنسکی مصاحبه کرد، او گفت برنامهاش برای احتمال ریاستجمهوری ترامپ این است که به رئیسجمهور جدید آمریکا بقبولاند اگر حرف پوتین را دربارهٔ صلح بپذیرد و بعد معلوم شود روسها او را فریب دادهاند، یک «رئیسجمهور بازنده» خواهد بود.
اکنون زلنسکی رویکرد دیگری پیش گرفته است و ظاهراً اظهاراتی را مطرح میکند که بر «حس معاملهگری» ترامپ منطبق باشد. او پنجشنبه در گفتوگو با تلویزیون اوکراین گفت:
«ترامپ میتواند قاطع باشد… او قابلیت این را دارد که در این جنگ قاطعیت به خرج دهد – او میتواند پوتین را متوقف کند یا به ما کمک کند جلوی پوتین را بگیریم.»
پوتین هم از ترامپ تعریف کرده و علاوه بر ستایش هوش او، شجاعتش را پس از نجات از یک سوءقصد انتخاباتی ستوده است.
در حالیکه هر دو رهبر منتظرند ببینند سیاست ترامپ دربارهٔ اوکراین چگونه خواهد بود، تقریباً هیچ نشانهای وجود ندارد که مسکو یا کییف آماده باشند کمترین امتیازات متقابل را بدهند – امتیازاتی که برای طرف دیگر حداقل شرایط لازم برای صلح باشد.
پوتین دستکم میخواهد سرزمینهایی را که اکنون تحت کنترل دارد تصاحب کند و نیز دربارهٔ بیطرفی و خلع سلاح اوکراین مطالباتی دارد که به نوشته گاردین هیچ رهبر اوکراینی نمیتواند از نظر سیاسی آن را به مردم بقبولاند. از سوی دیگر، زلنسکی پذیرفته است که احتمالاً باید مصالحههای دردناکی داشته باشد، اما تأکید دارد در عوض باید شکلی از تضمین امنیتی واقعی در برابر حملهٔ دوبارهٔ روسیه به دست آورد، مثلاً وعدهٔ عضویت در ناتو یا استقرار نیروهای حافظ صلح غربی در منطقه. هیچکدام از این گزینهها در حال حاضر ممکن به نظر نمیرسد.
