مکرون به نتانیاهو مصونیت سیاسی داد، اعتراض چپ فرانسه

پاریس روز چهارشنبه سرانجام موضع خود را درباره حکم بازداشت صادر شده از سوی دیوان کیفری بین‌المللی برای بنیامین نتانیاهو مشخص کرد. وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد که نخست وزیر اسرائیل از «مصونیت» بهره می‌برد و این مساله «باید مورد توجه قرار گیرد». این به آن معناست که در صورت سفر او به پاریس، وی بازداشت نخواهد شد. این موضع فرانسه، در تضاد با آنچه کشورهایی نظیر بریتانیا و ایتالیا اعلام کردند، انتقاد شدید حقوقدانان و سازمان‌های غیردولتی را برانگیخته است.

دستگاه دیپلماسی این کشور در بیانیه‌ای مطبوعاتی با اشاره به تعهدات پیش‌بینی‌شده در حقوق بین‌الملل مرتبط با «مصونیت دولت‌هایی که عضو دیوان بین‌المللی کیفری نیستند»، اعلام کرد با توجه به اینکه اسرائیل در این دسته از کشورهاست، چنین مصونیت‌هایی برای نتانیاهو و سایر وزرایی که مشمول احکام بازداشت هستند، اعمال می‌شود. این وزارتخانه افزود اگر دیوان کیفری بین‌المللی از ما درخواست دستگیری و تسلیم آن‌ها را بکند، این مصونیت‌ها باید در نظر گرفته شود.

به نوشته خبرگزاری فرانسه، به این ترتیب، فرانسه اولین و در حال حاضر تنها کشوری از ۱۲۴ کشور عضو اساسنامه رم است که به مساله «مصونیت» نخست وزیر اسرائیل اشاره کرده است. این درحالی است که کشورهایی نظیر ایتالیا یا بریتانیا بلافاصله اعلام کردند تعهد خود نسبت به دیوان کیفری بین‌المللی را رعایت می‌کنند. حتی میشل بارنیه، نخست وزیر فرانسه نیز پیش از این موضعی در همین راستا گرفته بود. 

به نوشته روزنامه لوموند، این ضربه سختی برای دیوان کیفری بین‌المللی است، به‌ویژه آنکه از سوی یکی از کشورهای مؤسس این نهاد مطرح می‌شود که خود را «موطن حقوق بشر» می‌داند.

این روزنامه فرانسوی افزود : این اعلام موضع که اقتدار این نهاد قضایی را تضعیف کرده و از تاثیر حکم بازداشت آن علیه بنیامین نتانیاهو کاسته، با هدف خراب نکردن پل‌ها میان نخست وزیر اسرائیل و پاریس اتخاذ شده است. به نوشته لوموند، اسرائیل منتقد نقش فرانسه در گفتگوها برای برقراری آتش‌بس بوده است.

روزنامه اسرائیلی هاآرتص هم روز گذشته فاش کرد که «مصونیت» اعلامی از سوی فرانسه برای بنیامین نتانیاهو بخشی از توافق در مذاکرات منتهی به آتش‌بس میان اسرائیل و حزب‌الله بوده است.

اعتراض احزاب و سازمان‌های بین‌المللی

انتشار این بیانیه وزارت خارجه فرانسه خشم احزاب چپ را بر انگیخت به گونه‌ای که آن را «شرم‌آور» توصیف کردند. اولیویه فور، دبیر کل حزب سوسیالیست در واکنش به این بیانیه گفت: «فرانسه باید تنها یک قطب نما داشته باشد: قطبی‌نمای قوانین بین‌المللی. بنابراین هیچ استثنایی نباید برای کسی وجود داشته باشد.»

مارین توندولیه، رهبر حزب سبزهای فرانسه با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس تاکید کرد پاریس «بار دیگر با انتخاب بنیامین نتانیاهو به جای عدالت بین‌المللی به خواسته‌های بنیامین نتانیاهو تن داد».

عفو بین الملل بر «تعهدات اساسی فرانسه به عنوان کشور عضو دیوان بین‌المللی کیفری» تاکید کرد. از نظر بندیکت ژانرود، مدیر بخش فرانسه سازمان دیده‌بان حقوق بشر، موضع فرانسه «عمیقاً تکان دهنده» است.

فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر معتقد است تصمیم فرانسه «به طرز خطرناکی قوانین بین‌المللی را تضعیف می‌کند». این سازمان افزود: «حکم‌های بازداشت دیوان کیفری بین‌المللی قابل مذاکره نیست».

سرمقاله روزنامه اومانیته – رفتار خفت بار

مقامات فرانسوی به تازگی به فرانسه توهین کرده‌اند. بیانیه وزارت امور خارجه این کشور توهینی به زادگاه حقوق بشر است. با تضمین مصونیت به بنیامین نتانیاهو، که تحت پیگرد دادگاه کیفری بین‌المللی (CPI) به اتهام جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت است، پاریس تعهدات خود به عنوان یک عضو این نهاد قضایی را زیر پا می‌گذارد. دلایلی که وزارت امور خارجه برای توجیه تصمیم خود ارائه داده است، توسط معاهده رم رد شده‌اند.

این اعطای مصونیت نه قضایی بلکه سیاسی است. این اقدام به نخست‌وزیر اسرائیل اجازه می‌دهد در صورت حضور احتمالی در خاک فرانسه، از مصونیت کامل برخوردار باشد و در عین حال، اعتبار دادگاه کیفری بین‌المللی را خدشه‌دار می‌کند. این رسوایی دیپلماتیک نتیجه یک معامله اسفناک دیگر است، همان‌طور که روزنامه اسرائیلی هاآرتص فاش کرده است: حفاظت از نتانیاهو در ازای مشارکت فرانسه در توافق آتش‌بس در لبنان.

و آن هم برای چه نتایجی! ارتش اسرائیل بار دیگر در ۲۸ نوامبر لبنان را بمباران کرد، در نقض آشکار آتش‌بسی که یک روز پیش از آن به اجرا درآمده بود. اعتبار کشور ما در صحنه بین‌المللی نیز با اعتراضات شدید سازمان‌های حقوق بشری که این استراتژی قابل‌سرزنش را محکوم می‌کنند، به شدت زیر سوال رفته است.

صدای فرانسه در خاورمیانه غیرقابل شنیدن نیست؛ بلکه بی‌ارزش شده است. از زمان به قدرت رسیدن دولت مکرون در هفت سال پیش، «ماکرونیسم» دهه‌ها تلاش دیپلماتیک شناخته‌شده در این منطقه و فراتر از آن را تخریب کرده است. سیاست‌های بی‌برنامه امانوئل مکرون، گفتمان تاریخی فرانسه که تا پیش از این بر احترام به حقوق بین‌الملل و حقوق بشر استوار بود، را نابود کرده است.

نمی‌توان از صدور حکم بازداشت علیه ولادیمیر پوتین، پس از تهاجم غیرقانونی روسیه به اوکراین، ابراز خوشحالی کرد و در عین حال در برابر جنایتکار جنگی چون نتانیاهو رفتاری خفت‌بار داشت. این سیاست «دوگانگی معیارها» پاریس را بی‌اعتبار می‌کند و به معنای سرپوش گذاشتن بر پاکسازی قومی وحشتناک در غزه است.