
کتاب سوسیال دموکراسی چیست؟ تاریخچه ای است از مسائل نظری ، سیاسی و عملی حزب سوسیال دموکرات کارگری سوئد از آغاز تا به امروز. این کتاب در اواخر سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی) در سوئد انتشار یافت. آنه – ماری لیندگرن یکی از اعضای برجسته این حزب و اینگوار کارلسون نخست وزیر و رهبر پیشین حزب، نویسندگان آن هستند.
سوسیال دموکراسی چیست؟
نویسندگان: آنه ماری لیندگرن و اینگوار کارلسون
ترجمه: فرشیدی مهرآرا
انتشار: اخبار روز، دوشنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۲
پیشگفتار
کتاب سوسیال دموکراسی چیست؟ تاریخچهای نظری، سیاسی و عملی از حزب سوسیال دموکرات کارگری سوئد از آغاز تاکنون ارائه میدهد. این کتاب در اواخر سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی) در سوئد منتشر شد. نویسندگان آن، آنه ماری لیندگرن و اینگوار کارلسون، از اعضای برجسته این حزب هستند. اینگوار کارلسون، نخستوزیر و رهبر پیشین حزب سوسیال دموکرات، در تدوین این کتاب نقش اساسی داشته است.
این کتاب به کوشش فرشیدی مهرآرا به فارسی ترجمه شده و برای انتشار در اختیار اخبار روز قرار گرفته است.
همه اعضای حزب سوسیال دموکرات ممکن است به پرسش “سوسیال دموکراسی چیست؟” پاسخهای شخصی خود را داشته باشند. اما در عین حال، یک خط فکری مشخص و ایدئولوژیک وجود دارد که از طریق مباحث نظری و تجربیات عملی سیاسی شکل گرفته است. ما در اینجا این سنت نظری را به گونهای توصیف میکنیم که در برنامههای مختلف حزبی از دهه ۱۸۸۰ تاکنون دنبال شده است و با تحولات اجتماعی که هم تحت تأثیر سوسیال دموکراسی بوده و هم بر آن تأثیر گذاشته، ارتباط دارد. بنابراین، این متن را میتوان معرفیای از ایدئولوژی، تاریخ و ویژگیهای اساسی سیاست سوسیال دموکراتیک دانست.
البته این نوشته تنها یک پاسخ شخصی به پرسش “سوسیال دموکراسی چیست؟” محسوب نمیشود، بلکه میتوان آن را حاصل تجربیات چندین دهه ما در مباحث نظری و سیاستهای عملی سوسیال دموکراتیک در شرایط متغیر اجتماعی و سیاسی دانست.
تاریخچهی کتاب
کتاب سوسیال دموکراسی چیست؟ برای اولینبار در سال ۱۹۷۴ منتشر شد. ایدهی اولیه آن متعلق به اینگرید کارلسون، همسر اینگوار کارلسون، بود که بهعنوان کتابدار مدرسه مشاهده کرده بود که منابع بسیاری دربارهی جنبشهای چپ رادیکال و غیررفرمیستی در دسترس هستند، اما منابعی دربارهی سوسیال دموکراسی وجود ندارد. اولین نسخه این کتاب برای پاسخ به این کمبود نگاشته شد و عمدتاً در دبیرستانها مورد استفاده قرار گرفت. اما بهزودی مشخص شد که این کتاب یک نیاز درونی برای سوسیال دموکراسی را نیز برطرف میکند، و همین امر منجر به انتشار نسخههای بعدی شد. نسخهی حاضر، هفتمین ویرایش این کتاب است.
نکات اصلی در تمام نسخههای این کتاب یکسان باقی ماندهاند: تأکید بر دموکراسی، اصلاحات، تحلیل ماتریالیستی تاریخی، آرمان برابری، سیاست رفاهی، ایجاد تعادل در برابر منافع سرمایه، و توجه به رابطهی میان موقعیت فرد و ساختار اجتماعی. با این حال، در هر دوره، تمرکز کتاب بر چالشهای متفاوتی قرار گرفته است.
در نسخهی اولیهی ۱۹۷۴، هدف اصلی دفاع از سوسیال دموکراسی در برابر جنبشهای مارکسیستی چپ افراطی بود. اما در نسخههای جدید، این دفاع بیشتر متوجه مقابله با محافظهکاری، نئولیبرالیسم، و نگاه جزماندیشانه به بازار آزاد شده است. در نسخهی ۲۰۱۹، تمرکز اصلی بر تهدید رادیکالیسم راست و تأثیر آن بر دموکراسی است.
ساختار جدید کتاب
این نسخه از کتاب، چیدمانی متفاوت از نسخههای قبلی دارد. بخش نخست به توصیف و استدلال دربارهی ویژگیهای اصلی ایدئولوژی سوسیال دموکراتیک و اصول پایهای سیاستهای آن میپردازد. اما بخش دوم، برخلاف نسخههای پیشین، بر برنامههای رسمی حزبی تمرکز ندارد. در عوض، این بخش شامل یک بحث شخصی دربارهی تحولات اجتماعی در دهههای اخیر و نقش سوسیال دموکراسی در مواجهه با آینده است.
این کتاب یک برنامهی عملی یا مجموعهای از اقدامات خاص برای سیاستگذاری ارائه نمیدهد، بلکه استدلالی کلی دربارهی بنیادهای فکری سوسیال دموکراسی و چالشهای کنونی آن است.
چالشهای پیشروی سوسیال دموکراسی
سوسیال دموکراسی نهتنها کهنه و نامربوط نشده است، بلکه همچنان برای دفاع از دموکراسی ضروری است. برخلاف آنچه در دهههای اخیر تحت سلطهی نئولیبرالیسم ادعا شده است، سوسیال دموکراسی همچنان پاسخی منطقی و کارآمد به چالشهای معاصر محسوب میشود.
با این حال، شرایط بیرونی برای سیاستهای سوسیال دموکراتیک در سطح ملی و بینالمللی، اقتصادی و اجتماعی، تغییر کرده است. این تغییرات مستلزم بازاندیشی و توسعهی ابزارهای نوین در سیاستگذاری است. در فصل پایانی، به این تغییرات و راهکارهای پیشنهادی پرداخته شده است.
در عین حال، ما به نسلهای جوانتر فرصت میدهیم تا ابزارهای جدید را توسعه دهند و مسئولیت اجرای آنها را بر عهده بگیرند.
استکهلم، دسامبر ۲۰۱۹
آنه ماری لیندگرن – اینگوار کارلسون